Yaacov Deyo: Ο ραβίνος του Beverly Hills που εφηύρε το speed dating
Το 1998, ένας Εβραίος παπάς του Beverly Hills ονόματι Yaacov Deyo σκέφτηκε ένα πρωτότυπο τρόπο να βοηθήσει τους αζευγάρωτους άνδρες και γυναίκες της συναγωγής του να βρουν ταίρι. Τους συγκέντρωσε σ’ ένα δωμάτιο και τους έβαλε να κάνουν μεταξύ τους σύντομες συζητήσεις γνωριμίας. Τα άτομα δεν ήταν λίγα και ο ραβίνος έπρεπε να ορίσει πόσο χρόνο έπρεπε να διαρκούν αυτές οι συζητήσεις. Ο Θεός έπλασε τον κόσμο σε επτά μέρες, ο κόσμος έχει επτά θαύματα, οι πληγές του Φαραώ ήταν επτά, γενικά ο μαγικός αριθμός των θρησκειών είναι το 7, άρα οι συζητήσεις γνωριμίας των πιστών του έπρεπε να διαρκούν επτά λεπτά.
Η ιδέα του Deyo δεν άργησε να γίνει γνωστή στα γραφεία γνωριμιών της Αμερικής που αμέσως την εμπορεύτηκαν. Ο ίδιος ο Deyo κατοχύρωσε την ιδέα του με το σήμα «SpeedDating» και μαζί με τη γυναίκα του έγραψε ένα βιβλίο παραδίδοντας μαθήματα της μεθόδου. Μέσα σε δύο χρόνια τα speed dates κατέκτησαν την Αμερική.
Σήμερα, ύστερα από την έρευνα που έχει γίνει γύρω από το speed date, φαίνεται πως πρόκειται για ένα πανάρχαιο τρόπο γνωριμίας αφού την εφαρμόζουν ακόμα και φυλές της Αφρικής. Ορισμένες από αυτές της φυλές, απαγορεύουν τους γάμους μεταξύ μελών της ίδιας φυλής έτσι άντρες και γυναίκες είναι αναγκασμένοι να αναζητήσουν ταίρι από διαφορετική φυλή. Η γνωριμία γίνεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που λειτουργεί το σύγχρονο speed dating ή ταχυραντερού επί το ελληνικότερον.
Τα speed date γίνονται ως εξής: 15-30 γυναίκες κάθονται σε τραπεζάκια πίνοντας το καφέ ή το ποτό τους και άλλοι τόσοι άνδρες βρίσκονται απέναντί τους. Μιλάνε για 4-7 λεπτά μεταξύ τους, το πόσο ακριβώς ορίζεται από αυτόν που οργανώνει την εκδήλωση. Ο χρόνος αυτός φαίνεται λίγος αλλά δεν είναι διότι αν κάποιοι με την πρώτη ματιά απωθούνται και υποχρεωθούν να κουβεντιάσουν τους φαίνεται αιώνας. Όταν τελειώσει ο χρόνος, οι διοργανωτές χτυπούν ένα καμπανάκι κι αυτό σημαίνει ότι οι άνδρες πρέπει να σηκωθούν από την καρέκλα τους και να μετακινηθούν στο επόμενο τραπεζάκι μιλώντας με μια άλλη γυναίκα. Στο τέλος, οι συμμετέχοντες υποβάλλουν μια λίστα με το ποιον ή ποια θα ήθελαν να έχουν περαιτέρω συνάντηση. Αν υπάρχει ταίριασμα, οι διοργανωτές δίνουν τα αντίστοιχα email ή κινητά τηλέφωνα για να συνεχίσουν οι συμμετέχοντες τη γνωριμία τους. Η συμμετοχή έχει ένα κόστος που κυμαίνεται μεταξύ 20-40 δολάρια στις ΗΠΑ ή ευρώ αν πρόκειται για την Ευρώπη.
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί τα speed dates απογειώθηκαν στις ΗΠΑ. Όταν κάποιος κάνει ένα παραδοσιακό ραντεβού βγαίνοντας για καφέ ή ποτό, προσπαθεί να απαντήσει στο εξής ερώτημα: Θέλω να ξαναδώ αυτό το άτομο; Για να δώσει απάντηση δεν χρειάζεται να ξοδέψει ολόκληρο το βράδυ. Οι ψυχολόγοι λένε ότι τις περισσότερες φορές λίγα λεπτά αρκούν και ορισμένοι υποστηρίζουν ότι φτάνει απλώς μια ματιά. Σύμφωνα με μια μελέτη Σκωτσέζων ψυχολόγων που δημοσιεύθηκε το 2006, οι περισσότερες γυναίκες χρειάζονται 30 δευτερόλεπτα για να αποφασίσουν ενώ οι άνδρες κάτι παραπάνω. Γιατί λοιπόν κάποιος να φλυαρεί νευρικά δύο ώρες σ’ ένα ραντεβού αν έχει ήδη αποφασίσει ότι ο άλλος δεν του κάνει; O γρήγορος τρόπος γνωριμίας έχει και ένα άλλο πλεονέκτημα. Μέσα σε μια βραδιά μπορεί κάποιος/α να γνωρίσει 15-20 ανθρώπους οι οποίοι έχουν τον ίδιο σκοπό.
Τα ραντεβού μεταξύ των δύο φύλλων δεν υπήρχαν πάντοτε ως συνήθεια. Ο “θεσμός” ξεκίνησε στις ΗΠΑ μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο όταν παρατηρήθηκε λειψανδρία. Τότε, το 47% των Αμερικανίδων παντρεύονταν κάτω από την ηλικία των 19 ετών και η πρόθεση των ραντεβού ήταν αποκλειστικά ο γάμος. Η τάση να γίνονται οι γάμοι σε μικρές ηλικίες συνεχίστηκε στις ΗΠΑ τις επόμενες δύο δεκαετίες αλλά τα πράγματα άρχισαν σιγά-σιγά να αλλάζουν. Ήρθε η σεξουαλική απελευθέρωση και τα αυξημένα διαζύγια. Σήμερα οι Αμερικανίδες αλλά και οι Ευρωπαίες δεν παντρεύονται νωρίς άλλωστε έχουν μπροστά τους σπουδές και καριέρα, έτσι τα ραντεβού άνθισαν και εδραιώθηκαν ως συμπεριφορά. Και τα τελευταία χρόνια, ένας στους 10 ασχολείται λίγο ή πολύ με τις on line γνωριμίες.
Όμως ο ηλεκτρονικός τρόπος γνωριμιών δεν ταιριάζει σε όλους. Έχει ορισμένα μειονεκτήματα όπως ότι κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν οι φωτογραφίες που βλέπει στην οθόνη του υπολογιστή ή του στάλθηκαν με email αποδίδουν την πραγματικότητα. Και βέβαια, μπορεί ο on line τρόπος να θεωρείται γρήγορος αλλά στην πράξη απαιτεί αρκετή θυσία χρόνου. Πολλοί λοιπόν βρίσκουν ότι οι γνωριμίες πρόσωπο με πρόσωπο είναι καλύτερες.
Μαζικό speed date 3 λεπτών
Σύμφωνα με την έρευνες που έχουν γίνει για τα speed date, οι γυναίκες συμμετέχουν πιο πρόθυμα από τους άντρες. Όταν για παράδειγμα ένα γραφείο του Λονδίνου αποφάσισε να κάνει το μεγαλύτερο speed date στον κόσμο συγκεντρώνοντας 3,000 άτομα μέσα σε δύο βραδιές βαφτίζοντας το event “Χημεία” (Chemistry), οι διοργανωτές εξεπλάγησαν από την ταχύτητα με την οποία έκλεισαν οι γυναικείες θέσεις. Σύμφωνα με το γραφείο Speeddater – το μεγαλύτερο στο Λονδίνο – η συχνότητα των γυναικών είναι 2-3 φορές μεγαλύτερη έναντι των ανδρών. Μερικοί λένε ότι αυτό οφείλεται στην λειψανδρία, φαίνεται όμως ότι οι γυναίκες έχουν επηρεαστεί από διάφορα σήριαλ στην τηλεόραση όπου το speed date έχει παρουσιαστεί ως ένας μοντέρνος τρόπος γνωριμιών – για παράδειγμα, σ’ ένα επεισόδιο του Sex and the City, η Αμάντα, η δικηγόρος της παρέας, αποφασίζει να διοργανώσει ένα speed date. Ωστόσο ο πιο πιθανός λόγος που οι γυναίκες δείχνουν συμμετοχή στα speed date είναι το φαινόμενο της γυναικοπαρέας. Οι γυναίκες αποφασίζουν να πάνε στο speed date ομαδικά ρίχνοντας η μία την ιδέα στην άλλη και όλες μαζί κλείνουν θέση. Αντίθετα, οι άνδρες, όπως και σε άλλες εκδηλώσεις της ζωής, εμφανίζονται ως μοναχικοί λύκοι.
Το speed date είναι μια ευχάριστη διαδικασία αλλά μερικές φορές μπορεί να γίνει και βαρετή. Για παράδειγμα σε μια γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου, το University of Indiana διεξήγαγε μια βραδιά speed date για 30 φοιτητές και 34 φοιτήτριες των μεταπτυχιακών τμημάτων του (το speed date είναι πολύ δημοφιλές μεταξύ των φοιτητών και ειδικά των πρωτοετών). Ο χρόνος των ραντεβού ορίστηκε 2 λεπτά και η εκδήλωσε κράτησε πάνω από τρεις ώρες. Μια από τις συμμετέχουσες είπε: «Η ιδέα είναι καταπληκτική αλλά κάποια στιγμή ο λαιμός μου στέγνωσε και αισθανόμουν έτοιμη να καταρρεύσω». Κάποιος άλλος φοιτητής είπε ότι μετά τις πέντε πρώτες συνομιλίες ο ενθουσιασμός του εξανεμίστηκε. Το πρόβλημα είναι ότι μέσα σε δύο λεπτά όλοι κάνουν τις ίδιες ερωτήσεις. «Πώς περνάς τον ελεύθερο χρόνο;», «Τι χόμπι έχεις;», «Σου αρέσουν τα ταξίδια;», «Τι ταινίες βλέπεις;». Είκοσι φορές οι ίδιες ερωτήσεις σπάνε τα νεύρα των συμμετεχόντων, γι’ αυτό σε μεγαλύτερες ηλικίες οι διοργανωτές δίνουν περισσότερο χρόνο για περισσότερη συζήτηση.
Οι συζητήσεις αυτές απαιτούν κάποια τέχνη και ορισμένοι έχουν εντοπίσει ορισμένα μυστικά. Αν ο διάλογος περιστραφεί γύρω από τις ταινίες, σπάνια καταλήγει σε αμοιβαιότητα διότι δημιουργείται μια υπόγεια αντιπαράθεση. «Ποιος είναι ο αγαπημένος σου ηθοποιός;». «O Γούντι ‘Αλλεν». «Ο δικός σου;». «O ‘Αρλνοντ Σβαρτσενέγκερ». Ένας τέτοιος διάλογος μάλλον δεν θα καταλήξει σε αμοιβαιότητα. Αντίθετα, οι συζητήσεις γύρω από τα ταξίδια ευνοούν τη συμπάθεια ακόμα και σε περίπτωση διαφωνίας. «Το καλοκαίρι πήγα στο Πήλιο και πέρασα καταπληκτικά». «Καλέ, κι εγώ πήγα και μ’ έπιασε αλλεργία». Αυτός ο διάλογος αν και εκ πρώτης όψεως είναι συγκρουσιακός μπορεί να έχει καλή συνέχεια.
Το speed dating έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον των ψυχολόγων που εξετάζουν τα κριτήρια με τα οποία επιλέγεται ο πιθανός σύντροφος. Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι οι άνθρωποι προσπαθούν να διαλέξουν αυτόν που αντικειμενικά είναι ο καλύτερος και άλλοι ότι διαλέγουν αυτόν που τους ταιριάζει ή έχουν περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας. Η επιλογή συντρόφου είναι βέβαια περίπλοκο θέμα. Είναι γνωστό ότι όλοι οι άνθρωποι προτιμούν να ζουν σε ευρύχωρα σπίτια αλλά ο καθένας έχει αυτό που του επιτρέπει η οικονομική του κατάσταση. Κατά ανάλογο τρόπο, όλοι μπορεί να συμφωνούμε για το ποιος είναι ο πιο επιθυμητός σύντροφος αλλά τελικά έχουμε αυτόν που μπορούμε.
Ποιο είναι το βασικό κριτήριο επιλογής στα speed date; Ο Robert Kurzban ψυχολόγος του Πανεπιστημίου της Πεννσυλβάνια και ο Jason Weeden αποφάσισαν να ερευνήσουν τη συμπεριφορά 10,526 συμμετεχόντων στα ταχυραντεβού του αμερικανικού γραφείου HurryDate με σκοπό να βρουν ποια είναι τα κριτήρια επιλογής (η μέση ηλικία των ανδρών ήταν 33,8 έτη και των γυναικών 31,4). Το συμπέρασμα ήταν ότι τα κριτήρια στο speed dating δεν είναι ακριβώς ίδια με αυτά που ισχύουν στην υπόλοιπη ζωή όπου οι άνδρες προσελκύονται κυρίως από την εμφάνιση της γυναίκας και οι γυναίκες κυρίως από την επαγγελματική επιτυχία του άνδρα. Στα ταχυραντεβού η εμφάνιση παίζει τον πρώτο ρόλο και στα δύο φύλλα.
Βέβαια, η ανάλυση των στοιχείων έδειξε ότι και στα ταχυραντεβού υπάρχει μια τάση ζευγαρώματος μεταξύ των πιο επιθυμητών γυναικών και των πιο πλούσιων ανδρών. Ωστόσο οι ερευνητές σημείωσαν ότι αυτό δεν συμβαίνει επειδή οι όμορφες γυναίκες επιλέγουν πλούσιους άνδρες αλλά επειδή οι πλούσιοι άνδρες περιορίζουν τις επιλογές τους στις όμορφες γυναίκες. Πάντως, σύμφωνα με τον Kurzban “σ’ αυτά τα ραντεβού οι άνθρωποι ακολουθούν περισσότερο την καρδιά τους και τις πραγματικές τους επιθυμίες ξεχνώντας τους τραπεζικούς λογαριασμούς”.
