Αν και λέγεται “χάπι των αστροναυτών”, η σπιρουλίνα (spirulina) είναι ένα φυτικό προϊόν. Πρόκειται για ένα μικροσκοπικό υδρόβιο φύκι του γλυκού νερού με κυανοπράσινο χρώμα που μπορεί να καλλιεργηθεί. Η σπιρουλίνα είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και σίδηρο και έχει γίνει το πιο δημοφιλές διατροφικό συμπλήρωμα από τα λεγόμενα super foods. Αποτελείται από κύτταρα που είναι ενωμένα μεταξύ τους κατά τρόπο ώστε να σχηματίζουν νημάτια, που στις περισσότερες των περιπτώσεων έχουν ελικοειδή (σπειροειδή) μορφή, εξ ου και η ονομασία σπιρουλίνα (μικρή έλικα). Το κυανοπράσινο χρώμα της οφείλεται στις φυσικές χρωστικές ουσίες που περιέχει το φύκι και συγκεκριμένα στη φυκοκυανίνη (υπεύθυνη για το μπλε χρώμα) και τη χλωροφύλλη (πράσινο χρώμα).
Θρεπτικά συστατικά
Η σπιρουλίνα περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός, όχι μόνο βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία. Παράγει αυτές τις θρεπτικές τις ουσίες με τη βοήθεια του ηλιακού φωτός και του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας. Περιέχει πρωτεΐνες (50 – 70%), λιπίδια (5 – 7%), σάκχαρα (15 – 25%), βιταμίνες (Β1, Β5 και Β6), ιχνοστοιχεία και μέταλλα. Επίσης περιέχει Βιταμίνη Β12, Σίδηρο, Βιταμίνη Ε, β-καροτένιο, αντιοξειδωτικά, λιπαρά οξέα και χλωροφύλλη. Πιο αναλυτικά:
- Εχει 60-70% περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες . Aντίστοιχα η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες άλλων τροφών είναι η σόγια 35%, σκόνη γάλακτος 35%, κρέας 15-25%, αυγά 12%, δημητριακά 8-14%.
- Η περιεκτικότητά της σε βιταμίνη Β12 είναι 2-6 φορές περισσότερη από το ωμό βοδινό συκώτι.
- Περιέχει 58 φορές περισσότερο σίδηρο από το ωμό σπανάκι και 28 φορές παρισσότερο από το ωμό βοδινό συκώτι.
- Είναι τρεις φορές περισσότερο πλούσια σε βιταμίνη Ε από το ωμό φύτρο σιταριού και λεχει 49% καλυτερη απορρόφηση από την συνθετική βιταμίνη Ε.
- Έχει 25 φορές υψηλότερη περιεκτικότητα σε β-καροτίνης από ότι τα ωμά καρότα, η οποία είναι πιο εύκολα απορροφήσιμη.
- Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα της είναι τρεις φορές περισσότερα από ότι στο λάδι νυχτολούλουδου.
- Η περιεκτικότητά της σε χλωροφύλλη είναι 5-30 φορές υψηλότερη από τον σπόρο άλφα-άλφα, το σταρόχορτο και το κριθαρόχορτο.
Η σπιρουλίνα περιέχει επίσης αντιοξειδωτικά συστατικά που βοηθούν στην ελαχιστοποίηση των ζημιών από την οξειδωτική δράση των ελευθέρων ριζών. Τα κύρια αντιοξειδωτικά συστατικά είναι η φυκοκυανίνη, η σπειρουλάνη, το β-καροτένιο, και ορισμένες πολυφαινόλες. Τα αντιοξειδωτικά συστατικά της σπιρουλίνας αυξάνουν την απόδοση των αθλητών. Μια ενδιαφέρουσα ιδιότητα της σπιρουλίνας είναι η ικανότητά της να παρεμποδίζει την ανάπτυξη του ιού HIV-1, καθώς και άλλων ιών.
Σημειώστε ότι η σπιρουλίνα πρέπει να διατηρείται σε ξηρό και δροσερό περιβάλλον και δεν πρέπει να εκτίθεται σε θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών Κελσίου καθώς περιέχει θρεπτικά συστατικά που καταστρέφονται από την υψηλή θερμοκρασία, όπως π.χ. οι βιταμίνες. Γι’ αυτό πρέπει η σπιρουλίνα να καταναλώνεται ωμή (να αποφεύγεται μαγείρεμα ή βρασμός).
Είναι εντυπωσιακό είναι το πώς ένας τόσο μικρό φύκι μπορεί να τόσα θρεπτικά στοιχεία. Είναι από τις πληρέστερες τροφές στον κόσμο. Όλα τα βασικά αμινοξέα περιλαμβάνονται στο αυτό φύκι. Έχει πάνω από 100 πολύτιμες θρεπτικές ουσίες και είναι ιδιαίτερα εύπεπτη τροφή. Παρότι όλες οι φυτικές τροφές έχουν ένα σκληρό τοίχωμα κυτταρίνης, η σπιρουλίνα δεν περιέχει κυτταρίνη γι’ αυτό και έχει πεπτικότητα 95%. Αυτός είναι ο λόγος που την καταναλώνουν οι αστροναύτες στο διάστημα. H NASA χαρακτήρισε τη σπιρουλίνα «τροφή του μέλλοντος» και ο OHE «ιδανική τροφή για την ανθρωπότητα». Οι θρεπτικές ουσίες της σπιροουλινας απορροφούνται γρήγορα και έχουν άμεση θετική επίδραση στον μεταβολισμό μας.
Η σπιρουλίνα καλλιεργείται συνήθως σε νερό, μέσα σε πολύ καθαρές δεξαμενές, με σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους, χωρίς λιπάσματα, εντομοκτόνα και συντηρητικά. Eπίσης, δεν περιέχει γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Kάποιες εταιρείες την παράγουν απευθείας σε φυσικές λίμνες. Στη συνέχεια, θερίζεται, ξηραίνεται ή υγροποιείται, συσκευάζεται και πωλείται. Θα τη βρείτε σε φαρμακεία και καταστήματα βιολογικών προϊόντων σε διάφορες μορφές, όπως σκόνη, νιφάδες, κάψουλες, καθώς και σε υγρό σιρόπι. H σπιρουλίνα Σερρών είναι η μοναδικη στην Eυρώπη και καλλιεργείται στη Νιγρίτα. Στην αγορά θα βρείτε, επίσης, σπιρουλίνα Xαβάης.
Για τη σπιρουλίνα της περιοχής Νιγρίτας Σερρών, η ιδέα της παραγωγής ξεκίνησε το 1992 έπειτα από 10ετη έρευνα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα του τμήματος Γεωλογίας-Γεωθερμίας και του Ινστιτούτου Γεωμεταλλευτικών Ερευνών. Ο καθηγητής Μιχαήλ Φύτικας, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εν λόγω περιοχή είναι όχι μόνον ιδανική για την παραγωγή σπιρουλίνας, αλλά αποτελεί και την μοναδική περιοχή της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης που συνδυάζει αρμονικά τις παραμέτρους καλλιέργειας για το κυανοπράσινου φύκι.
Δοσολογία και ενδεχόμενες παρενέργειες
Η σπιρουλίνα βρίσκεται στα φαρμακεία και σε καταστήματα βιολογικών προϊόντων, σε μορφή χαπιού, σκόνης και νιφάδων. Η σκόνη και οι νιφάδες μπορούν να προστεθούν σε σούπες, σαλάτες, χυμούς κ.ο.κ., ενώ αν την αγοράσετε σε κάψουλες, την καταναλώνετε με ένα ποτήρι νερό πριν από τα κυρίως γεύματα.
Οι ενήλικες μπορούν να καταναλώνουν έως 3 γραμμάρια σπιρουλίνας την ημέρα διαλυμένο σε χυμό φρούτων, γάλα ή νερό. Επίσης, η σπιρουλίνα μπορεί να καταναλωθεί πασπαλισμένη σε σαλάτα ή λαχανικά. Τα παιδιά συνιστάται να καταναλώνουν έως 1,5 γραμμάριο σπιρουλίνας την ημέρα.
Η σπιρουλίνα μπορεί να έχει παρενέργειες στον ύπνο. Προτείνεται η κατανάλωση της σπιρουλίνας να γίνεται το πρωί και νωρίς το μεσημέρι, καθώς κατά τις απογευματινές και βραδινές ώρες είναι δυνατόν να προκαλέσει διαταραχές ύπνου, εξαιτίας της ενέργειας που προσδίδει στον οργανισμό.
Άτομα που καταναλώνουν σπιρουλίνα για πρώτη φορά ή είχαν διακόψει τη χρήση της για μεγάλο χρονικό διάστημα, συνιστάται τις πρώτες μέρες να καταναλώνουν έως 1,5 γρ. σπιρουλίνας την ημέρα και σταδιακά να αυξήσουν την ποσότητα έως τα 3 γρ.
Προσοχή η σπιρουλίνα περιέχει φαινυλανανίνη. Πρόκειται για ένα αμινοξύ το οποίο αν και απαραίτητο στον οργανισμό πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωσή του από όσα άτομα πάσχουν από φαινυλκετονουρία.
Άτομα που πάσχουν από θυρεοειδή συστήνεται να συμβουλεύονται τον γιατρό τους πριν την κατανάλωση του προϊόντος. Πάντως, διατίθεται και σπιρουλίνα χωρίς ιώδιο, κατάλληλη για άτομα που πάσχουν από υπερθυρεοειδισμό.
