Ένας λόγος που ο άνθρωπος είναι από τα μακροβιότερα ζώα είναι ότι παράγει υψηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών ενζύμων τα οποία εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες που παράγονται στο σώμα.
Οι ελεύθερες ρίζες είναι μόρια που αναζητούν ηλεκτρόνια που τους λείπουν κι αυτό μπορεί ορισμένες φορές να είναι ιδιαίτερα καταστροφικό το σώμα.
Στην πρώτη γραμμή άμυνας, το ανθρώπινο σώμα παράγει πέντε ισχυρά αντιοξειδωτικά ένζυμα: την υπεροξειδική δισμουτάση (SOD), τη γλουταθειόνη, την καταλάση, την μελατονίνη και το συνένζυμο Q10.
Το ένζυμο της υπεροξειδικής δισμουτάσης διασπά την υπεροξειδική ελεύθερη ρίζα που παράγεται εν αφθονία στα μιτοχόνδρια.Έτσι η υπεροξειδική ελεύθερη ρίζα διασπάται σε οξυγόνο και υπεροξείδιο του υδρογόνου. Το πρόβλημα όμως είναι ότι ο υπεροξείδιο του υδρογόνου ενώνεται χημικά με μια άλλη υπεροξειδική ελεύθερη ρίζα και δημιουργείται το υδροξύλιο το οποίο προκαλεί ένα πραγματικό βανδαλισμό στα κύτταρα του σώματος.
Το σώμα βέβαια διαθέτει την καταλάση η οποία εξουδετερώνει το υπεροξείδιο του υδρογόνου αλλά δυστυχώς λειτουργεί μόνο στα υδάτινα μέρη, μέσα κι έξω από τα κύτταρα, κι όχι στις κυτταρικές μεμβράνες που αποτελούνται από λίπος.
Στις μεμβράνες των κυττάρων αναλαμβάνει δράση η γλουταθειόνη η οποία περιπολεί μεταξύ των κυττάρων και εξουδετερώνει το υπεροξείδιο του υδρογόνου.
Τελικά όμως κάποια ποσότητα υδροξυλίου διαφεύγει κάτι που είναι καταστρεπτικό για τους λιπώδεις ιστούς και ιδιαίτερα για τον εγκέφαλο ο οποίος αποτελείται κατά 50% από λίπος.
Τελικά το υδροξύλιο μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο από τη μελατονίνη, μια ορμόνη που εκκρίνεται από τον αδένα της επίφυσης. Η μελατονίνη ρυθμίζει το ρολόι του ύπνου αλλά είναι συγχρόνως και ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, 10 φορές ισχυρότερο από την γλουταθειόνη.
Αμυνθείτε από τις ελεύθερες ρίξες με τη σωστή διατροφή
Μπορεί το σώμα να διαθέτει ένα μικρό στρατό αντιοξειδωτικών ενζύμων για την εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών αλλά πρέπει κανείς να φροντίζει για την ενίσχυσή τους. Διότι με την πάροδο της ηλικίας το σώμα παράγει μικρότερες ποσότητες από αυτά τα αντιοξειδωτικά ένζυμα. Ο τρόπος να ενισχύσετε τα φυσικά σας αντιοξειδωτικά είναι βέβαια μέσω της διατροφής.
Τι μπορείτε να κάνετε; Να διατηρείτε τις ποσότητες των αντιοξειδωτικών ενζύμων σε όσο υψηλότερα επίπεδα γίνεται. Επειδή τα ένζυμα αποτελούνται από αμινοξέα χρειάζεται να τρώτε αρκετές πρωτείνες. Για παράδειγμα, το σώμα δεν μπορεί να παράγει τη γλουταθειόνη χωρίς το αμινοξύ που λέγεται κυστείνη. Επίσης η μελατονίνη παράγεται από το αμινοξύ που λέγεται τρυπτοφάνη.
Χρειάζεστε επίσης μεταλλικά στοιχεία ώστε το σώμα να συνθέτει τα αντιοξειδωτικά ένζυμα. Για παράδειγμα, για να παραχθεί η γλουταθειόνη πρέπει να υπάρχει αρκετό σελήνιο στον οργανισμό, για να φτιάξει καταλάση χρειάζεται σίδηρος και για να συνθέσει σουπεροξειδική δισμουτάση χρειάζεται ψευδάργυρος, χαλκός και μαγγάνιο.
Τέλος, υπάρχει ένας μακρύς κατάλογος από φάρμακα που καταστέλλουν την παραγωγή των αντιοξειδωτικών ενζύμων διότι εξαντλούν τα μεταλλικά στοιχεία. Από αυτά τα φάρμακα, τα χειρότερα είναι τα κορτικοστεροειδή.
Το συνένζυμο Q10
Ένα σημαντικό αντιοξειδωτικό ένζυμο είναι το συνένζυμο Q10 το οποίο ανακαλύφθηκε το 1957 στα μιτοχόνδρια της καρδιάς ενός βοδιού. Το συνένζυμο Q10 είναι άκρως απαραίτητο για το σώμα. Χωρίς αυτό, απλά δεν μπορεί να παραχθεί ενέργεια. Πρόκειται για ένα λιποδιαλυτό μόριο που συχνάζει στις μεμβράνες των μιτοχονδρίων και εκκαθαρίζει τις σουπεροξειδικές ρίζες.
Έχουμε τη μέγιστη παραγωγή σε συνένζυμο Q10 στην ηλικία των 20 ετών ενώ στα 80 μας παράγουμε το 40% λιγότερη ποσότητα. Πρέπει να ξέρετε ότι αν παίρνετε στατίνες για τη μείωση της χοληστερόλης (χοληστερίνης) η παραγωγή του συνένζυμο Q10 είναι αρκετά μειωμένη. Μια μελέτη έδειξε ότι το 75% των καρδιοπαθών είχαν σοβαρή έλλειψη σε συνένζυμο Q10.
Για να κατασκευάσει το σώμα το συνένζυμο Q10 απαιτούνται οι βιταμίνες B6, B12, η νιασίνη και το φολικό οξύ. Πολύ καλή φυσική πηγή συνένζυμου Q10 είναι τα αυγά. Περιέχεται επίσης στον φλοιό του ρυζιού, το φύτρο του σιταριού, στις σαρδέλες, στο σκουμπρί το βοδινό συκώτι και τα φυστίκια.
