Η πρόκληση τοκετού, δηλαδή η διαδικασία κατά την οποία προκαλείται τεχνητά ο τοκετός, είναι μια επιλογή που γίνεται ολοένα και πιο συχνή. Όμως η πρόκληση τοκετού μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές, συχνά σε καισαρική τομή. Αν και σε ορισμένες περιπτώσεις επιβάλλεται για ιατρικούς λόγους, όπως στην περίπτωση που συμπληρώνονται οι 41 εβδομάδες κύησης, συχνά εφαρμόζεται και για μη ιατρικούς λόγους, όπως για λόγους προγραμματισμού.
Οι περισσότεροι γυναικολόγοι συνιστούν στις έγκυες γυναίκες να μπαίνουν σε διαδικασία πρόκλησης τοκετού όταν συμπληρωθεί η 41η εβδομάδα της εγκυμοσύνης ή όταν οι εξετάσεις δείξουν μια μικρή δυσφορία του εμβρύου. Μια “παρενέργεια” του προκαλούμενου τοκετού, κυρίως στην γυναίκες που γεννούν πρώτη φορά, είναι πως ο γυναικολόγος χρειαστεί να καταφύγει στη καισαρική τομή.
Η πρόκληση τοκετού έχει αυξηθεί δραματικά την τελευταία δεκαετία (από 10% στη δεκαετία του 1900 σε 22% στην τωρινή δεκαετία στις ΗΠΑ). Αν και υπάρχουν αποδεκτοί ιατρικοί λόγοι που δικαιολογούν πρόκληση πριν από τις 40 συμπληρωμένες εβδομάδες (υψηλή πίεση, προεκλαμψία, εκλαμψία ή σάκχαρο κ.α.), πολλές προκλήσεις τοκετού (ακόμα και πάνω από το 30%) μπορεί να είναι «προγραμματισμένες», μετά από συνεννόηση του μαιευτήρα με την έγκυο γυναίκα.
Καισαρική τομή
Ο προκλητός ή προγραμματισμένος τοκετος, που γίνεται συνήθως με ενδοβλέβια χορήγηση ωκυτοκίνης και τεχνητή ρήξη των εμβρυικών υμένων, είναι πιθανό να προκαλέσει επιπλοκές, όταν δεν είναι ιατρικά απαραίτητος, σύμφωνα με νέα μελέτη του University of Adelaide. Ο προκλητός τοκετός έχει αρχίσει να κερδίζει συνεχώς έδαφος και εφαρμόζεται σε γυναίκες για διάφορους μη ιατρικούς λόγους. Υπάρχει μάλιστα η φήμη ότι κάποιοι γιατροί κάνουν πρόκληση τοκετού την 39 εβδομάδα χωρίς να υπάρχει ιατρικός λόγος αλλά για να προγραμματίσουν τους τοκετούς τους.
Σε μια μελέτη στη Νότια Αυστραλία που αφορούσε περισσότερα από 28.000 περιστατικά πρόκλησης τοκετού, μη απαραίτητα για ιατρικούς λόγους, παρατηρήθηκε αυξημένη πιθανότητα να χρειαστεί καισαρική τομή κατά 67%, αυξημένη πιθανότητα το νεογνό να χρειαστεί ειδική φροντίδα κατά 64% και αυξημένο κίνδυνο να χρειαστεί θεραπεία κατά 44%.
Οι ειδικοί τονίζουν πως εφόσον απουσιάζουν σοβαροί λόγοι υγείας που αφορούν το έμβρυο ή τη μητέρα και δεν συντρέχει ιατρικός λόγος, η προκληση τοκετου θα πρέπει να αποφεύγεται, για άλλους λόγους, π.χ. για προγραμματισμό. Επίσης, η μικρότερη πιθανότητα για επιπλοκές τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό εντοπίζεται στον αυτόματο τοκετό στις 38 και 39 εβδομάδες.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι οι γυναίκες θα πρέπει να είναι ενήμερες για τις πιθανές επιπλοκές, ιδιαίτερα όταν δεν συντρέχει ιατρικός λόγος να οδηγηθούν σε προκλητό τοκετό και τονίζουν ότι η φυσική διαδικασία εγγυάται την καλύτερη έκβαση τόσο για τη μητέρα όσο και για το νεογνό.
Μια άλλη μελέτη στις ΗΠΑ έδειξε ότι οι γυναίκες που στην πρώτη τους εγκυμοσύνη υποβάλλονται σε πρόκληση τοκετού έχουν περίπου διπλάσια πιθανότητα να γεννήσουν με καισαρικη τομη. Στη μελέτη εξετάστηκαν 7.800 πρωτότοκες γυναίκες, εκ των οποίων το 44% υπεβλήθη σε πρόκληση τοκετού. Από αυτές, περίπου το 20% δεν κατάφερε να ξεκινήσει τη διαδικασία του τοκετού και ως εκ τούτου γέννησαν με καισαρική τομή.
Οι μελέτες αυτές ενισχύουν την ήδη γνωστή άποψη, ότι παρεμβάσεις, όπως η πρόκληση τοκετού, μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα καισαρικής τομής, ιδιαίτερα αν εκτελούνται πριν από την πιθανή ημερομηνία του τοκετού της γυναίκας (δηλαδή πριν από τη συμπλήρωση 40 εβδομάδων κύησης). Αυτό δεν είναι παράλογο, από τη στιγμή που προφανώς η γέννα δεν είναι έτοιμη να ξεκινήσει από μόνη της, αλλά «δρομολογείται» με φάρμακα.
Αν και η καισαρική τομή είναι μια γενικά ασφαλής επέμβαση, η ανάρρωση είναι λιγότερο γρήγορη σε σύγκριση με τον φυσιολογικό τοκετό. Επιπλέον, σχετίζεται με ορισμένες επιπλοκές, όπως η θρόμβωση, οι φλεγμονές και αναπνευστικές δυσκολίες για το νεογέννητο.
Να επισημανθεί ότι η ηλικία κύησης ξεκινά να μετρά από την πρώτη ημέρα της περιόδου (1η μέρα κύκλου), όμως πρακτικά (συνήθως) η σύληψη γίνεται την 14η μέρα του κύκλου, οπότε ένας προκλητός τοκετός στην 39η εβδομάδα μπορεί άνετα να είναι 37η εβδομάδα πραγματική κύηση.
Επιπλέον, η οκυτωκίνη προκαλεί πολύ δυνατές συσπάσεις στη μήτρα με αεποτέλεσμα να κινδυνεύει η μητέρα με ρήξη (ειδικά αν δεν είναι η πρώτη της γέννα). Η γυναίκα χρειάζεται νωρίτερα και σε μεγαλύτερες δόσεις παυσίπονα, το παιδί στρεσάρεται έντονα, και το τελικό αποτέλεσμα είναι η καισαρική τομή.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει έρευνα που να εξετάζει πόσο συχνά γίνονται προκλήσεις τοκετού για λόγους ευκολίας, αν και φαίνεται ότι αποτελούν πλέον διαδεδομένη τακτική. Και ενώ στις γυναίκες που έχουν ήδη γεννήσει φυσιολογικά, η πρόκληση έχει σχετικά υψηλό ποσοστό επιτυχίας, στις πρωτότοκες γυναίκες είναι μια αργή και ταλαίπωρη διαδικασία, η οποία συχνά καταλήγει σε καισαρική τομή λόγω του ότι δεν «δούλεψε» ή το μωρό «κουράστηκε» λόγω της χρήσης φαρμάκων. Είναι βέβαιο ότι, αν αυτές οι γυναίκες περίμεναν τον τοκετό να ξεκινήσει από μόνος του, θα είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες να γεννήσουν φυσιολογικά και με λιγότερη ταλαιπωρία.
Φαίνεται μάλιστα ότι η απόφαση για καισαρική τομή στην Ελλάδα παίρνεται σχετικά εύκολα από τον γιατρό, με οδηγό κυρίως το «ένστικτο» ότι αυτή η γυναίκα δεν θα τα καταφέρει.
