Ολοένα περισσότερα ερευνητικά στοιχεία δείχνουν ότι το παρατεταμένο καθισιό, το οποίο αποτελεί κύριο «συστατικό» του τρόπου ζωής μεγάλης μερίδας του πληθυσμού μονοπωλώντας όχι μόνο τα Σαββατοκύριακα αλλά και την εργάσιμη εβδομάδα, είναι ένα από τα μεγαλύτερα «δεινά» του σύγχρονου κόσμου, όπως η παχυσαρκία και το κάπνισμα.
Ηδη από τη δεκαετία του 1950 κάποιοι επιστήμονες είχαν αντιληφθεί ότι η καρέκλα «σκοτώνει». Μελέτη που δημοσιεύθηκε εκείνη την εποχή στην ιατρική επιθεώρηση «The Lancet» είχε δείξει ότι οι συνεχώς καθισμένοι οδηγοί λεωφορείων του Λονδίνου αντιμετώπιζαν διπλάσιο κίνδυνο εμφράγματος σε σύγκριση με τους ελεγκτές εισιτηρίων που βρίσκονταν σε κίνηση μέσα στο όχημα. Από το 1950 ως σήμερα οι καθιστοί έχουν αυξηθεί με γεωμετρική πρόοδο και μαζί με αυτούς και οι μελέτες που δείχνουν ότι το καθισιό βλάπτει σοβαρά την υγεία.
Διαβήτης και παχυσαρκία
Τα πιο πρόσφατα νέα για την αρνητική επίδραση της καθιστικής ζωής στην υγεία ήλθαν στο φως το 2013 μέσω δημοσίευσης στην επιστημονική επιθεώρηση «Diabetologia». Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Λέστερ μελέτησαν 878 άνδρες και γυναίκες που αντιμετώπιζαν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη και ανακάλυψαν σύνδεση μεταξύ των επιπέδων γλυκόζης και λιπιδίων του αίματος και του χρόνου που περνούσε καθιστό το κάθε άτομο. Ορισμένοι από τους συμμετέχοντες στη μελέτη κάθονταν λίγες ώρες κάθε ημέρα – περίπου τρεις – ωστόσο οι περισσότεροι περνούσαν πάνω από 10 ώρες καθιστοί. Σύμφωνα με τα ευρήματα, όσο περισσότερο χρόνο περνούσε καθιστό ένα άτομο τόσο υψηλότερη συγκέντρωση γλυκόζης και λιπιδίων συσσωρευόταν στο αίμα του.
Το να στέκεται κάποιος όρθιος τρεις ώρες επιπλέον την ημέρα, ακόμη και αν δεν ασκείται, μπορεί να τον κάνει να «κάψει» περί τα 3,6 κιλά λίπους ετησίως, υποστηρίζουν οι ερευνητές από το Λέστερ και εξηγούν ότι στην όρθια στάση οι μύες «δουλεύουν» λίγο παραπάνω και φαίνεται να παράγουν περισσότερα ένζυμα τα οποία διασπούν το σάκχαρο και τα λιπίδια στην κυκλοφορία του αίματος.
Καρδιά και καρκίνος
Μελέτη της ίδιας ομάδας η οποία δημοσιεύθηκε και πάλι στο «Diabetologia» τον Οκτώβριο του 2012 και βασίστηκε σε στοιχεία 18 προηγούμενων μελετών που περιελάμβαναν 794.577 άτομα έδειξε πολλά και σημαντικά δεινά της καθιστικής ζωής. Κατ’ αρχάς οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ο μέσος ενήλικας περνά το 50% – 70% του χρόνου του καθιστός. Κατά δεύτερον είδαν ότι όσοι εκ των συμμετεχόντων στη μελέτη είχαν την πιο καθιστική ζωή σε σύγκριση με τους υπόλοιπους αντιμετώπιζαν αυξημένο κατά 112% κίνδυνο για διαβήτη, κατά 147% για καρδιαγγειακά νοσήματα και κατά 49% για πρόωρο θάνατο (ακόμη και αν γυμνάζονταν τακτικά).
Σύμφωνα με τους ερευνητές, όταν κάποιος διάγει καθιστική ζωή, ακόμη και αν κάνει μέσα στην ημέρα 30λεπτη μέτρια άσκηση, όπως συστήνουν οι αρμόδιοι οργανισμοί, δεν εξαλείφει τους κινδύνους που αντιμετωπίζει σε ό,τι αφορά την υγεία του. Οπως υπογραμμίζουν οι ειδικοί, πρέπει όλοι να ασκούνται έστω και 30 λεπτά ημερησίως και όσο για τις υπόλοιπες 23,5 ώρες της ημέρας, να είναι όσο λιγότερο καθιστοί μπορούν.
Τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου εξαιτίας των πολλών ωρών ημερησίως στην καρέκλα υπογραμμίζει άλλη μία μεγάλη μελέτη η οποία δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2012 στην επιθεώρηση «Archives of Internal Medicine». Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ μελέτησαν στοιχεία που αφορούσαν 22.497 άτομα ηλικίας 45 ετών και άνω και είδαν ότι όσοι «αλυσοδένονταν» στην καρέκλα για 11 ώρες ή και περισσότερο μέσα στην ημέρα αντιμετώπιζαν αυξημένες κατά 40% πιθανότητες θανάτου από οποιοδήποτε αίτιο. Οπως επίσης προέκυψε από τη μελέτη ο κίνδυνος πρόωρου θανάτου ήταν αυξημένος κατά 15% στα άτομα που κάθονταν 8-11 ώρες ημερησίως σε σύγκριση με όσα κάθονταν λιγότερο από τέσσερις ώρες την ημέρα.
Μια μελέτη που παρουσιάστηκε το 2011 στο ετήσιο συνέδριο του Αμερικανικού Ινστιτούτου για την Ερευνα στον Καρκίνο στην Ουάσιγκτον έδειξε ότι οι πολλές ώρες στην καρέκλα «εγκυμονούν» μεταξύ άλλων και καρκίνο. Σύμφωνα με τα συγκεκριμένα ευρήματα που ανήκαν σε ειδικούς της Αμερικανικής Εταιρείας για τον Καρκίνο, μόνο στις ΗΠΑ η καθιστική ζωή μεταφράζεται σε περισσότερες από 90.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου ετησίως (49.000 περιπτώσεις καρκίνου του μαστού και 43.000 περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου).
Την ίδια στιγμή άλλη μελέτη ειδικών των Υπηρεσιών Υγείας της επαρχίας της Αλμπέρτα στον Καναδά η οποία παρουσιάστηκε στο ίδιο συνέδριο έδειξε ότι η τακτική φυσική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού, του παχέος εντέρου, αλλά και του ενδομητρίου κατά 25%-30%. Οι ερευνητές οι οποίοι κατέληξαν στο συμπέρασμα αυτό έπειτα από ανάλυση στοιχείων 200 διαφορετικών μελετών ανέφεραν πως υπάρχουν επίσης ενδείξεις σχετικά με το ότι η τακτική άσκηση – ακόμη και το γρήγορο περπάτημα της μισής ώρας ημερησίως – μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης και άλλων μορφών καρκίνου και συγκεκριμένα του πνεύμονα, του προστάτη και των ωοθηκών.
Δέκα εντολές για περισσότερη κίνηση
1. Περπατήστε όσο περισσότερο μπορείτε μέσα στην ημέρα. Ακόμη και μισή ώρα ημερήσιο περπάτημα μέτριας έντασης (όταν λαχανιάζουμε ελαφρώς αλλά δεν ιδρώνουμε) μπορεί να έχει οφέλη για την υγεία. Αν πάρετε το αυτοκίνητο για να πάτε στο γραφείο, αφήστε το λίγο πιο μακριά από το κτίριο και περπατήστε.
2. Περπατήστε και μέσα στο γραφείο. Πάρτε τις σκάλες αντί για το ασανσέρ. Ακολουθήστε μεγαλύτερη… βόλτα για να πάτε στην τουαλέτα ή στο γραμματοκιβώτιο προκειμένου να παραλάβετε την αλληλογραφία σας.
3. Ενόσω δουλεύετε βάλτε υπενθύμιση στο κινητό ώστε να χτυπά κάθε μισή ώρα. Κάθε φορά που χτυπά σηκωθείτε από τη θέση σας, κουνήστε τα πόδια σας και τεντωθείτε. Για να κινηθείτε περισσότερο εκμεταλλευτείτε τον χρόνο που έχετε «κλέψει» από τη δουλειά προκειμένου να καθαρίσετε το γραφείο σας.
4. Μη στέλνετε e-mail αν ο παραλήπτης βρίσκεται σχετικά κοντά μέσα στο γραφείο. Σηκωθείτε, περπατήστε και πηγαίνετε να του μιλήσετε.
5. Αν βρίσκεστε μέσα σε κάποιο μέσο μαζικής μεταφοράς, προτιμήστε να είστε όρθιοι και όχι καθιστοί στη διαδρομή.
6. Οταν βλέπετε τηλεόραση, «εξαφανίστε» το τηλεχειριστήριο. Κάντε τον κόπο να σηκωθείτε για να αλλάξετε κανάλια ή την ένταση του ήχου. Κάντε το ίδιο με όλα τα υπόλοιπα τηλεχειριστήρια, όπως αυτό του ηχοσυστήματος.
7. Μπορείτε να γυμνάζεστε ενώ βλέπετε τηλεόραση.
8. Μην κάθεστε όταν μιλάτε στο τηλέφωνο αλλά εκμεταλλευτείτε τον χρόνο περπατώντας.
9. Μπορείτε επίσης να περπατάτε ενώ διαβάζετε ή αποστηθίζετε κάτι.
10. Αν έχετε απορροφηθεί σε κάποιο βιντεοπαιχνίδι, μην ξεχνάτε να σηκώνεστε μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων ή σε στιγμές φόρτωσης του παιχνιδιού.
