Αμερικανοί επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, με δημοσίευσή τους στο επιστημονικό περιοδικό Cell, δηλώνουν ότι κατάφεραν να αναστρέψουν τη γήρανση των μιτοχονδρίων (όπου παράγεται η ενέργεια) στα ποντίκια. Με τη χρήση μιας χημικής ουσίας κατόρθωσαν να αναγεννήσουν τους μυς γερασμένων ποντικιών.
Τα μιτοχόνδρια συχνά αποκαλούνται “εργοστάσια παραγωγής ενέργειας” γιατί παράγουν τη χημική ενέργεια που χρειάζονται οι βιολογικοί οργανισμοί.
Αυτά τα οργανίδια, τα οποία βρίσκονται μέσα στα κύτταρα, έχουν το δικό τους DNA και παίζουν σημαντικό ρόλο στη γήρανση. Καθώς με τον καιρό γίνονται δυσλειτουργικά, εμφανίζονται διάφορες ασθένειες που σχετίζονται με τη γήρανση όπως ο διαβήτης τύπου 2 και η το Αλτσχάιμερ.
Η ουσία της μελέτης των Αμερικανών επιστημόνων είναι ότι η γήρανση επιταχύνεται όταν δυσχεραίνεται η επικοινωνία μεταξύ του πυρήνα του ατόμου και των μιτοχονδρίων. Δίνοντας σε ηλικιωμένα ποντίκια ένα μόριο που φυσιολογικά παράγεται στο σώμα (τόσο στα ποντίκια όσο και στον άνθρωπο), οι επιστήμονες αποκατέστησαν την επικοινωνία μεταξύ πυρήνα και μιτοχονδρίων και παρατήρησαν ότι από ορισμένες πλευρές είχαν ανανεωθεί.
Πιο συγκεκριμένα οι ερευνητές βρήκαν ότι η μείωση της ουσίας NAD+ προκαλεί υποξία η οποία διαταράσσει κάποιες λειτουργίες. Αυξάνοντας την ουσία NAD+ στα ηλικιωμένα ποντίκια αντιστράφηκε η υποξία και ορισμένες μεταβολικές δυσλειτουργίες.
Μιτοχόνδρια, NAD και SIRT1
Η ίδια ερευνητική ομάδα μελετά τη γήρανση για πολλά χρόνια και έχει επικεντρωθεί σε μια κατηγορία γονιδίων που ονομάζονται σιρτουίνες (sirtuins). Προηγούμενες μελέτες της ερευνητική ομάδας έδειξαν ότι ένα από αυτά το τα γονίδια, το SIRT1, ενεργοποιείται από την ουσία ρεσβερατρόλη (resveratrol), η οποία βρίσκεται κυρίως στο φλούδα των σταφυλιών, στο κόκκινο κρασί και σε ορισμένους ξηρούς καρπούς.
Η Άννα Γκόμες, μια μεταδιδακτορική ερευνήτρια της ομάδας, έχει μελετήσει ποντίκια στα οποία το γονίδιο SIRT1 είχε αφαιρεθεί. Μετά από αυτό, παρατηρήθηκε επιτάχυνση της γήρανσης. Φάνηκε ότι υπήρχε πλέον μια δυσλειτουργία στα μιτοχόνδρια. Όμως οι επιστήμονες παρατήρησαν με έκπληξη ότι οι περισσότερες μιτοχονδριακές πρωτείνες παράγονταν σε φυσιολογικά επίπεδα. Μόνο αυτές που κωδικοποιούνταν αποκλειστικά από το μιτοχονδριακό DNA είχαν ελαττωθεί. Καθώς οι ερευνητές άρχισαν να μελετούν τι ακριβώς συμβαίνει, ανακάλυψαν μια σειρά χημικών αντιδράσεων που αρχίζει με το μόριο που αποκαλείται NAD και συντονίζει τις δραστηριότητες ανάμεσα στο DNA του πυρήνα του κυττάρου και στο DNA των μιτοχονδρίων. Το κύτταρο παραμένει υγιές όσο αυτός ο συντονισμός μεταξύ των δύο DNA γίνεται σωστά. Εδώ διαμεσολαβεί και το γονίδιο SIRT1.
Η ερευνητική ομάδα βρήκε ότι με το πέρασμα του χρόνου, η απώλεια της επικοινωνία μειώνει τις δυνατότητες του κυττάρου να παράγει ενέργεια και εμφανίζονται ορισμένες ασθένειες. Για άγνωστους λόγους, καθώς γερνάμε τα επίπεδα της χημικής ουσίας NAD μειώνονται. Χωρίς επαρκή NAD, το γονίδιο SIRT1 χάνει την αποτελεσματικότητά του.
Η ενίσχυση των επιπέδων της NAD, με τη χορήγηση στα ποντίκια μιας άλλης ουσίας που ο οργανισμός τους την μετέτρεψε με φυσικό τρόπο σε NAD, κατάφερε να αναστρέψει τον χρόνο.
Μιτοχονδριακή ανανέωση
Ειδικότερα, μια και μόνο εβδομαδιαία θεραπεία σε ποντίκια ηλικίας δύο ετών έκανε τους μυς τους να μοιάζουν με αυτούς των ποντικιών έξι μηνών ως προς τη μιτοχονδριακή ηλικία, τη φλεγμονή και την αντίσταση στην ινσουλίνη.
Η Γκόμες εξήγησε ότι «με πιο μακροχρόνια χορήγηση της θεραπείας ενδεχομένως να επιτύχουμε και μυϊκή ενδυνάμωση. Φυσικά, σε καμιά περίπτωση δε μπορούμε να μιλάμε για θεραπεία του γήρατος, καθώς άλλες πτυχές της γήρανσης του οργανισμού, όπως η μείωση του μήκους των τελομερών ή η καταστροφή του DNA, δεν μπορούν να αναστραφούν».
Οι ερευνητές θα συνεχίσουν τα πειράματα γύρω από την ουσία NAD και τον τρόπο της γήρανσης των κυττάρων.
