Η κλωνοποίηση είναι η λήψη γενετικού υλικού από ένα μόνο οργανισμό και η χρήση του για τη δημιουργία ενός γενετικά πανομοιότυπου οργανισμού χωρίς τη μεσολάβηση της διαδικασίας αναπαραγωγής. Αυτή η μέθοδος αποτελείται βασικά από τρία βήματα:
- Πρώτα λαμβάνεται ένα γενετικό κύτταρο από ένα δότη και αφαιρείται ο πυρήνας του (γενετικό υλικό).
- Έπειτα λαμβάνεται ένα κύτταρο εκτός κυττάρου ωαρίου ή σπέρματος (σωματικό κύτταρο) από τον οργανισμό που θα κλωνοποιηθεί.
- Το σωματικό κύτταρο συγχωνεύεται με το γενετικό κύτταρο που δεν έχει DNA και διεγείρεται, ώστε να αρχίσει να διαιρείται, για να σχηματίσει ένα έμβρυο που μπορεί να αναπτυχθεί σε έναν κανονικό, πλήρως αναπτυγμένο οργανισμό.
Όταν οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται την κλωνοποιηση, φαντάζονται τη δημιουργία ενός νέου παιδιού ή ζώου.
Η κλωνοποίηση ζώων έχει ολοκληρωθεί με επιτυχία, αφού η Ντόλυ ήταν το πρώτο κλωνοποιημένο πρόβατο και αποτελεί το πιο διάσημο παράδειγμα. Μετά την κλωνοποιηση της Ντόλυ στη Σκοτία το 1997 έχει γίνει επιτυχής κλωνοποίηση και άλλων ζώων. Όμως το θέμα που προκαλεί μεγαλύτερη συζήτηση είναι η ανθρώπινη κλωνοποιηση. Μάλιστα υπάρχουν δύο τύποι ανθρώπινης κλωνοποίησης: η αναπαραγωγική κλωνοποίηση και η θεραπευτική κλωνοποιηση.
Η ανθρώπινη αναπαραγωγική κλωνοποίηση είναι η προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα νέο άτομο γενετικά πανομοιότυπο με το άτομο που δώρισε το DNA του. Αφού ένα έμβρυο κλωνοποιηθεί στο εργαστήριο, εμφυτεύεται στη μήτρα της ανάδοχης μητέρας που δώρισε το κύτταρο ωαρίου. Το θέμα βέβαια περιβάλλεται από μία πλειάδα ηθικών και νομικών ζητημάτων. Έως σήμερα κανένας άνθρωπος δεν έχει κλωνοποιηθεί με επιτυχία. Για την ακρίβεια, τα κλωνοποιημένα ανθρώπινα έμβρυα δεν έχουν φτάσει πέρα από το στάδιο μερικών κυττάρων.
Πολλοί επιστήμονες αντιτίθενται στην αναπαραγωγική κλωνοποίηση λόγω των σχετικών κινδύνων, όπως έχει φανεί από την κλωνοποίηση ζώων. Σε κάθε 100 απόπειρες κλωνοποίησης ζώων μόνο τρεις παράγουν απογόνους στην καλύτερη περίπτωση, αλλά ακόμη και τότε η επιβίωση μετά τη γέννηση έχει λίγες πιθανότητες.
Αν τα κλωνοποιημένα ανθρώπινα βρέφη επιβιώσουν μετά τον τοκετό, είναι πιθανόν πολλά από αυτά να υποφέρουν από διάφορες συγγενείς δυσπλασίες, δυσλειτουργία διαφόρων συστημάτων του σώματος και πρόωρο θάνατο. Δεν υπάρχουν πολλοί που να είναι διατεθειμένοι να καταβάλουν αυτό το τίμημα, για να δημιουργήσουν έναν ανθρώπινο κλώνο, ανεξάρτητα από τις αντιλήψεις τους για τα ηθικά ζητήματα.
Μία άλλη μορφή ανθρώπινης κλωνοποίησης που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τους επιστήμονες είναι η θεραπευτική κλωνοποιηση. Ο στόχος της θεραπευτικής κλωνοποίησης είναι η παροχή μίας πηγής γενετικά συμβατών εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων σε ένα άτομο που πάσχει από σοβαρή διαταραχή.
Τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα είναι μη εξειδικευμένα κύτταρα που παράγονται σε πολύ πρώιμα εμβρυϊκά στάδια. Όταν μεταμοσχεύονται σε ένα άτομο που πάσχει από κάποια νόσο, μπορούν πιθανώς να αντικαταστήσουν τους κατεστραμμένους ιστούς ή τα κατεστραμμένα όργανα με υγιή νέα κύτταρα. Αυτός ο τύπος κλωνοποίησης δεν έχει στεφθεί ακόμα με επιτυχία.
Η ανθρώπινη κλωνοποιηση είναι ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα. Από τη μία μεριά πολλοί άνθρωποι την αντιμετωπίζουν ως μία μεγάλη τεχνολογική και ιατρική πρόοδο προς τη θεραπεία ανίατων ασθενειών. Από την άλλη μεριά κάποιοι τη θεωρούν μία ανεύθυνη χρήση της ανθρώπινης ζωής.
Μερικές χώρες, όπως η Βρετανία, έχουν εγκρίνει την ανθρώπινη θεραπευτική κλωνοποίηση. Σε άλλες χώρες, όπως η Ιαπωνία, θεωρείται έγκλημα η δημιουργία οποιουδήποτε τύπου ανθρώπινου κλώνου. Επί του παρόντος η κυβέρνηση των ΗΠΑ εξετάζει τη νομοθεσία, για να αντιμετωπίσει το ζήτημα της ανθρώπινης κλωνοποίησης στην Αμερική.
