Η πύελος ή λεκάνη είναι η οστέινη δομή στη βάση της σπονδυλικής στήλης, η οποία αποτελείται από τα δύο ανώνυμα οστά, το ιερό οστό και τον κόκκυγα. Η δομή υποστηρίζει την σπονδυλική στήλη και συνδέεται με τα κάτω άκρα.
Τα δύο ανώνυμα οστά συνδέονται μεταξύ τους μπροστά στην ηβική σύμφυση και πίσω με το ιερό οστό σχηματίζοντας την πύελο ή λεκάνη. Κάθε ανώνυμο οστό αποτελείται από τρία επί μέρους οστά το λαγόνιο, το ηβικό και το ισχιακό.
Στις γυναίκες η λεκάνη είναι πιο ρηχή και πλατιά στις γυναίκες για να διευκολύνει την κυοφορία και τον τοκετό. Το σχήμα και οι διαστάσεις της γυναικείας πυέλου έχουν μεγάλη σημασία στη μαιευτική, επειδή η πύελος αποτελεί τον οστέϊνο σωλήνα από όπου διέρχεται το έμβρυο κατά τον τοκετό.
Πυελικό άλγος
Η έννοια του πυελικού άλγους αναφέρεται στον πόνο στην κοιλιά κάτω από τον αφαλό. Αυτός ο πόνος μπορεί να συνοδεύει ένα ευρύ φάσμα συνθηκών. Μπορεί να είναι ένα αβλαβές σημάδι της γονιμότητας για την γυναίκα, μια αργά και σιωπηλά αναπτυσσόμενη λοίμωξη του ουρογεννητικού συστήματος στον άνδρα, μια πεπτική διαταραχή όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ή μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Το άλγος στη πύελο είναι ένα συνηθισμένο σύμπτωμα, για το οποίο παραπονιούνται κυρίως οι γυναίκες. Ο προβληματισμός όταν μια γυναίκα υποφέρει από άλγος στη πύελο είναι αν ο πόνος αυτός προέρχεται από κάποιο γυναικολογικό πρόβλημα, ή όχι. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να γίνεται διερεύνηση μέχρι να αποδειχτεί η αιτία, γιατί τις περισσότερες φορές θεραπεύεται, αλλά υπάρχουν και μερικές καταστάσεις που μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή.
Το άλγος στη πύελο είναι ο πόνος στη περιοχή της πυέλου, από τη γεννητική περιοχή μέχρι κάτω από τον ομφαλό.
Δεν πρέπει να ανησυχούμε όταν είναι χρόνιος πόνος, που εμφανίζεται κατά διαστήματα και όταν συσχετίζεται με αγχώδεις καταστάσεις και συγκεκριμένες διατροφικές προτιμήσεις. Πρέπει να ανησυχούμε όταν είναι πολύ δυνατός πόνος και ξεκίνησε απότομα. Όταν συνοδεύεται από άλλα στοιχεία φλεγμονής, όπως ερυθρότητα, οίδημα, πυρετό, ή και μεγάλη ευαισθησία στη κοιλιακή χώρα.
Ο πόνος στη πύελο μπορεί να έχει πολλές αιτίες, αλλά όλες οδηγούν στον ερεθισμό του περιτοναίου. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε με διάτρηση κάποιου εσωτερικού οργάνου, είτε με διόγκωσή του, καθώς και με επέκταση μιας φλεγμονής από γειτονικές περιοχές.
Γυναικολογικές αιτίες
Η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου (Pelvic inflammatory syndrome). Αυτή η μόλυνση μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στη μήτρα, τις ωοθήκες και τις σάλπιγγες. Στην πραγματικότητα, αποτελεί πολύ μεγάλο κίνδυνο για την πρόκληση μη αναστρέψιμης παθογένειας της υπογονιμότητας στις γυναίκες. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο στην κοιλιά, πυρετό, παθολογικές κολπικές εκκρίσεις και συχνά πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή ή την ούρηση. H νόσος αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά, και σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί η χειρουργική επέμβαση.
Εμμηνόρροια. Κάθε μήνα, η μήτρα δημιουργεί ένα ύφασμα του ιστού που ονομάζεται ενδομήτριο, όπου τα έμβρυα μπορεί να εμφυτευτούν και να αναπτυχθούν. Αν δεν μείνετε έγκυος, αυτή ή επένδυση αποδιοργανώνεται και αποβάλλεται. Κράμπες εμμηνόρροιας μπορεί να εμφανιστούν όταν συμβούν έντονες συσπάσεις στη μήτρα, για να ωθήσει έξω αυτό το αίμα. Οι κράμπες γίνονται συνήθως αισθητές στο κάτω μέρος της κοιλιάς ή της πλάτης και μπορεί να διαρκέσουν 1-3 ημέρες.
Προεμμηνορροϊκό σύνδρομο. Eίναι μια κατάσταση γνωστή τόσο για τις εναλλαγές της διάθεσης. Μπορεί να προκαλέσει κοιλιακές κράμπες, χαμηλό πόνο στην πλάτη, πονοκεφάλους, ευαίσθητα στήθη, και την ακμή. Οι ορμονικές αλλαγές φαίνεται να είναι υπεύθυνες για όλα τά παραπάνω. Το άγχος, η έλλειψη άσκησης, και μερικές ανεπάρκειες βιταμινών μπορούν να κάνουν τα συμπτώματα χειρότερα. Το διάγραμμα πιο κάτω δείχνει τις ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια μιας κανονικής εμμηνορροϊκού κύκλου.
Ενδομητρίωση. Η ενδομητρίωση είναι από τις βασικές αιτίες του πυελικού άλγους. Σε μερικές γυναίκες, o ιστός του ενδομητρίου μπορεί νa αναπτύσσεται εκτός της μήτρας. Αυξήσεις τέτοιου ιστού μπορούν να ανευρεθούν στις ωοθήκες, στις σάλπιγγες, στην ουροδόχο κύστη, στα έντερα, αλλά και σέ άλλα μέρη του σώματος. Όταν έρθει η ώρα για την περίοδό σας, αυτές οι μάζες υποστρέφονται, αλλά ο ιστός δεν έχει τρόπο να εγκαταλείψει το σώμα. Ενώ αυτό σαν βλάβη είναι σπάνια επικίνδυνο, μπορεί να προκαλέσει πόνο και να οδηγήσει στην δημιουργία ουλώδη ιστού που μπορεί να καταστήσει δύσκολο το γεγονός για κάποια να μείνει έγκυος.
Έκτοπη κύηση. Αυτή είναι μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση έκτακτης ανάγκης που απαιτεί άμεση αντιμετώπιση. Αυτό συμβαίνει όταν ένα έμβρυο εμφυτεύεται και αρχίζει να αναπτύσσεται σε περιοχή κάπου έξω από τη μήτρα, συνήθως στις σάλπιγγες. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν έντονο πυελικό άλγος ή κράμπες (κυρίως από τη μία πλευρά), κολπική αιμορραγία, ναυτία και ζάλη. Επείγουσα ιατρική φροντίδα είναι απαραίτητη.
Κύστη ωοθήκης. Ένα ωοθυλάκιο απελευθερώνει το ωάριο με την διαδικασία της ωορρηξίας. Περιστασιακά, ένα ωοθυλάκιο δεν ανοίγει για να απελευθερώσει το ωάριο ή ξανακλείνει μετά την αποδέσμευση του ωαρίου και αρχίζει να διογκώνεται με υγρό, σχηματίζοντας κύστη ωοθηκών. Αυτές είναι συνήθως αβλαβείς και εξαφανίζονται συχνά από μόνες τους. Όμως, μεγάλες κύστεις ωοθηκών μπορεί να προκαλέσουν πυελικό πόνο, αύξηση του σωματικού βάρους, καθώς και συχνή ούρηση. Η θεραπεία είναι σε πολλές περιπτώσεις φαρμακευτική αλλά σε μεγάλες μονήρεις κύστεις απαιτείται χειρουργείο.
Ινομυώματα. Τα ινομυώματα αναπτύσσονται στο τοίχωμα της μήτρας και αποτελούν καλοήθεις όγκους του γεννητικού συστήματος. Συνήθως δεν προκαλούν προβλήματα αλλά σε ορισμένες γυναίκες μπορεί να εμφανίσουν πίεση στην κοιλιά, χαμηλή οσφυαλγία, βαριές περιόδους, επώδυνο σεξ, ή και προβλήματα επίτευξης εγκυμοσύνης.
Δυσμηνόρροια. Η δυσμηνόρροια είναι συνηθισμένη κατάσταση που ταλαιπωρεί μεγάλο αριθμό γυναικών. Είναι αιτία πυελικού άλγους, που σχετίζεται όμως με τον κύκλο της γυναίκας.
Σύνδρομο ωοθηκικής υπερευαισθησίας. Συμβαίνει σε γυναίκες που παίρνουν φαρμακευτικά σκευάσματα για να βοηθήσουν την γονιμότητά τους.
Λειομυώματα. Τα λειομυώματα μπορεί να εμφανιστούν με μεγάλο μέγεθος και με μεγάλο αριθμό στη μήτρα της γυναίκας. Η ύπαρξή τους μπορεί να προκαλέσει ενοχλήσεις, μπορεί όμως να συμβεί κάποια συστροφή τους, με αποτέλεσμα έντονο πόνο.
Αποβολή. Η αποβολή ενός κυήματος μπορεί να προκαλέσει πόνο. Είναι σημαντικό να υπάρχει θετικό τεστ εγκυμοσύνης για να υπάρξει διάγνωση.
Μαιευτικές αιτίες. Κατά το δεύτερο μισό της εγκυμοσύνης και μετά τον τοκετό μπορούν να συμβούν επιπλοκές που προκαλούν πόνο, όπως ρήξη της μήτρας, αποκόλληση πλακούντα, ενδομιτρίτιδα, θρόμβωση της ωοθηκικής φλέβας και διάσταση της ηβικής σύμφυσης.
Εμφάνιση καρκίνου στην ωοθήκη. Ένας καρκίνος στην ωοθήκη μπορεί να μεγαλώσει αρκετά και να προκαλέσει πιεστικά φαινόμενα και πόνο.
Μη γυναικολογικές αιτίες
Σκωληκοειδίτιδα. Πρόκειται για φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης δηλαδή του λεπτού σωλήνος στο επίπεδο της ειλεοτυφλικής βαλβίδος πού συνδέεται με το παχύ έντερο. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν οξύ πόνο στο δεξί κάτω μέρος της κοιλιάς, εμετό και πυρετό. Εάν έχετε αυτά τα συμπτώματα (ή τα έχει το παιδί σας), πηγαίνετε στα επείγοντα περιστατικά ενός νοσοκομείου γιατί πρόκειται για κατάσταση που μπορεί να απειλήσει τη ζωή.
Ουρολοίμωξη. Μια λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος αρχίζει όταν τα μικρόβια έχουν εισέλθει στο ουροποιητικό σύστημα και αρχίζει να προκαλείται φλεγμονή. Ηουρολοίμωξη μπορεί να προκαλέσει προβλήματα οπουδήποτε στο ουροποιητικό σύστημα, από την ουρήθρα με την ουροδόχο κύστη μέχρι και επάνω μέσω των ουρητήρων σε όλη τη διαδρομή προς τα νεφρά. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πίεση στο κάτω μέρος της λεκάνης, επώδυνη ούρηση, αίσθημα επείγουσας ούρησης καθώς και μια συχνή ανάγκη για ούρηση. Η λοίμωξη συνήθως δεν είναι σοβαρή αν αντιμετωπίζεται αμέσως, εκτός αν έχουμε να κάνουμε με χρόνιες φλεγμονές. Επίσης όταν ή λοίμωξη απλώνεται στα νεφρά, μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη. Σημάδια για μόλυνση νεφρών περιλαμβάνουν πυρετό, ναυτία, εμετό και πόνο σε μια πλευρά προς το κάτω μέρος της πλάτης.
Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. To σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα) είναι μια χρόνια πεπτική διαταραχή που προκαλεί επαναλαμβανόμενες φορές πόνο στην κοιλιά, κράμπες, φούσκωμα και διάρροια ή δυσκοιλιότητα. Πολλές φορές δεν αναγνωρίζεται σαφής αιτιολογία αλλά υπάρχουν στρατηγικές για τον έλεγχο των συμπτωμάτων. Αυτές περιλαμβάνουν αλλαγές στη διατροφή, διαχείριση του στρες και φάρμακα.
Διάμεση κυστίτιδα. Η διάμεση κυστίτιδα είναι μια χρόνια κατάσταση πόνου που συνδέεται με φλεγμονή της ουροδόχου κύστης. Το άτομο με σοβαρή κυστίτιδα μπορεί να χρειάζεται να ουρήσει πολλές φορές την ώρα. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν πίεση πάνω από το εφήβαιο, επώδυνη ούρηση, και πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή. Η κατάσταση είναι πιο συχνή σε γυναίκες ηλικίας 30-40 ετών. Τόσο ή αξιολόγηση όσο και ή θεραπεία πρέπει να γίνει με την βοήθεια του ουρολόγου.
Πέτρα στα νεφρά. Οι πέτρες στα νεφρά είναι συμπλέγματα άλατος και μετάλλων που συναθροίζονται στα ούρα. Μπορούν να είναι τόσο μικροσκοπικά ως ένας κόκκος άμμου ή τόσο μεγάλες όσο μια μπάλα του γκολφ. Δεδομένου ότι οι πέτρες μετακινούνται από το νεφρό με πορεία προς την ουροδόχο κύστη, μπορούν να προκαλέσουν ξαφνικό, βασανιστικό πόνο στην κοιλιά ή την πύελο. Τα ούρα σας μπορεί να μετατρέπονται σε ροζ ή κόκκινα από το αίμα. Οι περισσότερες πέτρες ανάλογα βέβαια με το σχήμα και το μέγεθος τους, θα περάσουν δύσκολα σχετικά από το σύστημά σας χωρίς να απαιτηθεί ειδική θεραπεία. Ειδική φαρμακευτική αγωγή μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην έξοδο του λίθου, όμως σε περιπτώσεις λίθων μεγαλύτερων από 1.2-2 εκατοστά θα απαιτηθεί εξωσωματική λιθοτριψία ή διαδερμική νεφρολιθοτριψία ή διουρητηρική ουρητηρολιθοτριψία με χρήση ελαφράς νάρκωσης.
Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα.Το πυελικό άλγος είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι και για κάποιο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα. Μερικά από τα πιο συνηθισμένα είναι τα χλαμύδια , το μυκόπλασμα , το ουρεόπλασμα και η γονόρροια. Δεν προκαλούν πάντοτε συμπτώματα, αλλά όταν το κάνουν ενδέχεται να προκαλέσουν πυελικό πόνο, επώδυνη ούρηση, αιμορραγία μεταξύ των περιόδων, και παθολογικές κολπικές εκκρίσεις.
