Τα περισσότερα εξογκώματα των μαστών δεν είναι καρκινικά, αλλά μερικά είναι, οπότε είναι πολύ σημαντικό να τα εξετάζετε. Ένα εξόγκωμα μπορεί να είναι κύστη, ινοκυστική μαστοπάθεια (χρόνια κυστική μαστίτιδα), ινοαδένωμα ή κάτι άλλο. Το 75% των εξογκωμάτων του στήθους δεν είναι καρκινικά. Η αντιμετώπιση είναι ανάλογα με το είδος των εξογκωμάτων που βρέθηκαν στο στήθος σας.
Σημεία και συμπτώματα
- Αλλαγή στον ιστό του στήθους που το κάνει να ξεχωρίζει από το υπόλοιπο.
- Ένα ή περισσότερα εξογκώματα σ’ ένα μαστό που μπορεί να πονάνε ή όχι.
- Μερικές φορές εισολκή της θηλής, ένα βαθούλωμα στο δέρμα, ή μία πρασινωπή ή ωχροκίτρινη έκκριση από τη θηλή σας.
Κύστη στο στήθος. Ένα εξόγκωμα στο μαστό που συμβαίνει στο τέλος του κύκλου σας είναι συνήθως μία ακίνδυνη κύστη. Μετά την εμμηνόρροια, αυτό το είδος εξογκώματος συνήθως εξαφανίζεται.
Μία κύστη στο μαστό είναι συνήθως ένας σάκος γεμάτος υγρό, που τείνει να μεγαλώνει κατά το τέλος του κύκλου σας, όταν το σώμα σας κάνει κατακράτηση περισσότερων υγρών. Μερικές κύστεις είναι μικροσκοπικές, αλλά άλλες μπορεί να είναι σαν αβγό. Αν πιεστεί η κύστη, μπορεί να αλλάζει ελαφρώς σχήμα. Οι περισσότερες μπορεί να κινηθούν κάτω από το δέρμα.
Η αιτία των κύστεων μπορεί να είναι απόφραξη ή διαστολή των πόρων στον υποκείμενο ιστό των μαστών. Είναι πολύ πιο πιθανό να αναπτύξετε κύστεις μετά τα 40, αρκετά χρόνια πριν την εμμηνόπαυση. Επειδή οι κύστεις συνήθως εξαφανίζονται μετά την εμμηνόπαυση, οι αλλαγές στις ορμόνες των ωοθηκών μπορεί να προκαλούν τις αλλαγές στο μέγεθος τους.
Ινοκυστική μαστοπάθεια στο στήθος. Η ινοκυστική μαστοπάθεια είναι πιο συνηθισμένη στις γυναίκες από 20 έως 40 ετών. Αυτή η πάθηση ονομάζεται επίσης ινοκυστική διαταραχή, χρόνια κυστική μαστίτιδα ή καλοήθης νόσος των μαστών.
Φυσιολογικό στήθος και ινοκυστική μαστοπάθεια 
Σε αυτή την πάθηση η ανάπτυξη του ινώδους συνδετικού ιστού και ο πολλαπλασιασμός των πόρων, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη κύστεων, προκαλεί τη διόγκωση του αδενικού ιστού των μαστών. Ο διογκωμένος ιστός είναι συνήθως πιο εμφανής στο επάνω και εξωτερικό μέρος των μαστών. Αυτή η πάθηση σχετίζεται επίσης με αλλαγές στα επίπεδα ορμονών κατά την περίοδο του κύκλου και μπορεί να είναι επίπονη.
Ινοαδένωμα στο στήθος. Τα εξογκώματα των μαστών που δεν είναι ούτε κύστεις ούτε καρκίνος είναι συνήθως ινοαδενώματα.
Αυτοί οι μη καρκινικοί (καλοήθεις) όγκοι αναπτύσσονται συνήθως σε γυναίκες στο πρώτο μισό των χρόνων κυοφορίας τους. Ένα ινοαδένωμα έχει σφιχτή, λεία, ελαστική αίσθηση και έχει ευδιάκριτο σχήμα. Μπορεί να κινηθεί κάτω από το δέρμα. Αναπτύσσεται, όταν μεγαλώνει ο συνδετικός ιστός μέσα στους αδένες ή στα λόβια των μαστών.
Άλλα είδη. Άλλα είδη εξογκωμάτων των μαστών είναι αυτά που προκαλούνται από μια μόλυνση ή κάποιο τραυματισμό (αιμάτωμα). Ένα εξόγκωμα που προκαλείται από όγκο λιπώδους ιστού ονομάζεται λίπωμα. Επίσης εξόγκωμα μπορεί να δημιουργηθεί από ενδοπορώδες θήλωμα, ιδιαίτερα αν φράζει κάποιο πόρο δημιουργώντας κύστη. Καμία από αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι καρκινική (κακοήθης).
Διάγνωση
Το κύριο μέλημα του γιατρού σας θα είναι να βεβαιωθεί ότι τα εξογκώματα στο στήθος σας δεν είναι καρκινικά. Αν έχετε μόνο ένα εξόγκωμα που μοιάζει με κύστη, ο γιατρός σας μπορεί να προσπαθήσει να τραβήξει (αναρροφήσει) υγρό από αυτό χρησιμοποιώντας μία λεπτή βελόνα. Αν μπορεί να γίνει αναρρόφηση του υγρού, το εξόγκωμα μπορεί να εξαφανιστεί, κάτι που δείχνει ότι ήταν κύστη.
Το υγρό που περιέχουν οι κύστεις είναι ωχροκίτρινο ή κίτρινο και ίσως να μη χρειάζεται καν να αναλυθεί. Αν το υγρό εμφανίζεται κοκκινωπό ή μη φυσιολογικό ή αν το εξόγκωμα δεν εξαφανιστεί μετά την αναρρόφηση του, τότε ο γιατρός σας μπορεί να στείλει το υγρό σε ένα εργαστήριο για να εξεταστεί για ενδείξεις καρκίνου. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συστήσει επιπλέον εξετάσεις με υπέρηχο και μαστογραφία.
Μπορεί επίσης στην αρχική εκτίμηση του εξογκώματος να χρησιμοποιηθεί και υπέρηχος. Όταν γίνεται από έμπειρο χειριστή, ένας υπέρηχος μπορεί να εντοπίσει με αξιοπιστία μία κύστη. Αν επιβεβαιωθεί από υπέρηχο μία κύστη, δε χρειάζεται να αναρροφηθεί, αν δεν παρουσιάζετε συμπτώματα. Ωστόσο, αν η κύστη σας προκαλεί πόνο, τότε η αναρρόφηση μπορεί να σας ανακουφίσει από τις ενοχλήσεις.
Αν η αναρρόφηση αδυνατεί να βγάλει υγρό, τότε ο γιατρός μπορεί να συστήσει μαστογραφία. Αν η μαστογραφία δείξει κάποιο εξόγκωμα ή αν ο υπέρηχος δείξει μία συμπαγή περιοχή αντί για μία κύστη με υγρό, τότε το επόμενο βήμα μπορεί να είναι η βιοψία, για να αφαιρεθεί ένα μέρος ή και ολόκληρο το εξόγκωμα και να εξεταστεί στο μικροσκόπιο.
Αρκετά είδη βιοψίας με βελόνες, όπως η αναρρόφηση με λεπτή βελόνα, η βιοψία με βελόνα, η στερεοτακτική βιοψία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν, για να εκτιμηθεί ένα εξόγκωμα στο στήθος. Η μέθοδος αναρρόφησης με λεπτή βελόνα είναι συνήθως η λιγότερο ακριβής, γιατί δε γίνεται συνήθως με οπτική καθοδήγηση και έτσι έχει τη μεγαλύτερη πιθανότητα να μην πάρει με ακρίβεια δείγμα από το εξόγκωμα. Επιπλέον, η τεχνική αυτή παίρνει δείγμα από κύτταρα και δε βοηθάει στον προσδιορισμό της δομής του ιστού στο στήθος.
Η βιοψία με βελόνα, που γίνεται από έναν ακτινολόγο και χρησιμοποιεί καθοδήγηση από υπέρηχους, θεωρείται πολύ ακριβής. Η διαδικασία γίνεται με τοπική αναισθησία. Η στερεοτακτική βιοψία, που γίνεται επίσης από ακτινολόγο και με τοπική αναισθησία, περιλαμβάνει τη χρήση ειδικής μαστογραφίας για καθοδήγηση.
Η χειρουργική βιοψία (εκτομή ή εξαίρεση όγκου), που γίνεται με την καθολική αφαίρεση του εξογκώματος, είναι ένας ακόμα τρόπος, για να ελεγχθεί το αίτιο του εξογκώματος. Η χειρουργική βιοψία γίνεται στο νοσοκομείο ή σε κάποια εξωτερική χειρουργική μονάδα χρησιμοποιώντας είτε τοπική είτε ολική αναισθησία.
Πόσο σοβαρά είναι τα εξογκώματα των μαστών;
Τα περισσότερα εξογκώματα του στήθους δεν είναι καρκινικά. Τα καλοήθη εξογκώματα συνήθως δεν είναι επικίνδυνα, αν εξαιρέσει κανείς την περιστασιακή ενόχληση. Όλα τα εξογκώματα πρέπει να αντιμετωπίζονται με σοβαρότητα, μέχρι να αποκλειστεί ο καρκίνος.
Μερικά εξογκώματα των μαστών, όπως είναι τα ινοαδενώματα σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου των μαστών. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες η ινοκυστική μαστοπάθεια δεν αυξάνει τον κίνδυνο του καρκίνου των μαστών. Ωστόσο, οι γυναίκες με πολλά εξογκώματα των μαστών είναι πιο δύσκολο να εντοπίσουν έναν καρκινικό όγκο στην περίπτωση που αναπτυχθεί. Ελέγξτε για αλλαγές ή διογκώσεις, όταν κάνετε τη μηνιαία αυτοεξέταση των μαστών σας. Αν βρείτε οτιδήποτε ύποπτο, ειδοποιήστε το γιατρό σας.
Θεραπεία
Ανάλογα με το είδος των εξογκωμάτων που βρέθηκαν στο στήθος σας αυτά μπορούν να αντιμετωπιστούν με φαρμακευτική αγωγή ή εγχείρηση. Μέτρα προσωπικής αντιμετώπισης μπορεί επίσης να βοηθήσουν.
Φάρμακα. Μερικές γυναίκες παίρνουν ελαφριά παυσίπονα, όπως η ασπιρίνη ή η ιβουπροφαίνη (Brufen, κ.ά.) για τον πόνο που σχετίζεται με τις κύστεις ή την ινοκυστική μαστοπάθεια. Οι φαρμακευτικές ουσίες νταναζόλ (Danocrine) και βρωμοκρυπτίνη (Parlodel) συχνά μειώνουν τον πόνο των μαστών, αλλά και τα δύο μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες και είναι ακριβά.
Μερικές γυναίκες παίρνουν βιταμίνη Ε για τα συμπτώματα τους, αλλά δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία ότι αποδίδει. Λάδι από το φυτό ηρανθές (Παναγίτσα) το βράδυ έχει δείξει ότι ανακουφίζει τον πόνο σε κάποιες γυναίκες με περιοδικό πόνο στους μαστούς.
Προσωπική αντιμετώπιση. Η καλή στήριξη των μαστών με σωστό στηθόδεσμο ακόμα και κατά τη διάρκεια της νύχτας μπορεί να αποδειχτεί αποτελεσματική στην ανακούφιση από την ενόχληση. Αν καπνίζετε, η παρουσία εξογκωμάτων των μαστών είναι ένας ακόμα καλός λόγος να σταματήσετε. Αν πίνετε ροφήματα με καφεΐνη, ίσως πρέπει να τα μειώσετε ή να τα αλλάξετε με ροφήματα χωρίς καφεΐνη. Αν και τα στοιχεία δεν είναι κατηγορηματικά, μερικές γυναίκες αναφέρουν ότι τα εξογκώματα στο στήθος τους μειώθηκαν, όταν σταμάτησαν να καπνίζουν ή να καταναλώνουν καφεΐνη.
Εγχείρηση. Ο γιατρός μπορεί να αναρροφήσει τις κύστεις για να μειώσει τον πόνο. Διαφορετικά δε χρειάζεται να αφαιρεθούν ή να αντιμετωπιστούν, εκτός και αν γεμίζουν με αίμα ή συμβαίνουν συχνά και διογκώνονται μετά την αναρρόφηση. Κάθε συμπαγές εξόγκωμα, ακόμα και αν φαίνεται καλοήθες στον υπέρηχο ή στη μαστογραφία, συνήθως χρειάζεται βιοψία, για να αποκλειστεί η περίπτωση καρκίνου. Ένα εξόγκωμα το οποίο έχει επιβεβαιωθεί με βιοψία ότι πρόκειται για ινοαδένωμα μπορεί να μην αφαιρεθεί, εκτός και αν προκαλεί ενοχλήσεις. Εσείς και ο γιατρός σας θα πρέπει να το ελέγχετε σε τακτά χρονικά διαστήματα, για να δείτε αν συνεχίζει να μεγαλώνει. Ένα ινοαδένωμα που συνεχίζει να μεγαλώνει αφαιρείται συνήθως χειρουργικά λόγω μιας μικρής πιθανότητας καρκίνου.
