Ο καρκίνος του δέρματος είναι η ανώμαλη ανάπτυξη των κυττάρων του δέρματος και αποτελεί την πιο συνηθισμένη μορφή καρκίνου. Στην πραγματικότητα οι γιατροί κάνουν διάγνωση του καρκίνου του δέρματος περίπου σε 1.000.000 Αμερικανούς κάθε χρόνο.
Ο βασικοκυτταρικός καρκίνος και ο καρκίνος από πλακώδη κύτταρα είναι οι δύο πιο συνηθισμένες μορφές καρκίνου του δέρματος. Και οι δύο είναι επιφανειακοί, αναπτύσσονται αργά και είναι εξαιρετικά ιάσιμοι, ειδικά αν εντοπιστούν έγκαιρα. Το μελάνωμα είναι η πιο σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος. Μπορεί να προσβάλει βαθιά στρώματα του δέρματος και έχει την ικανότητα να εξαπλώνεται σε άλλους ιστούς του σώματος.
Ο καρκίνος του δέρματος βρίσκεται σε έξαρση. Άνθρωποι με ανοιχτό χρώμα δέρματος που ζουν σε περιοχές με πολύ ήλιο κινδυνεύουν περισσότερο. Όμως ο καθένας μπορεί να πάθει καρκίνο του δέρματος που συνηθέστερα προκαλείται από υπερβολική έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία (UV). Σχεδόν οι μισοί άνθρωποι στις δυτικές κοινωνίες θα πάθουν μια αλλοίωση καρκίνου του δέρματος μέχρι την ηλικία των 65. Τα ευχάριστα νέα είναι ότι σχεδόν το 90% των καρκίνων του δέρματος μπορεί να προληφθούν. Αν εντοπιστούν έγκαιρα, οι περισσότεροι είναι επίσης εξαιρετικά ιάσιμοι.
Είναι σημαντικό να προστατεύετε το δέρμα σας από την υπεριώδη (UV) ακτινοβολία και να το ελέγχετε συχνά για σημεία καρκίνου. Ο καρκίνος του δέρματος, αν δεν ανιχνευθεί και δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα, ακόμα και θάνατο. Ο καρκίνος του δέρματος σκοτώνει στις ΗΠΑ 10.000 άτομα το χρόνο.
Παράγοντες κινδύνου
Γενικά ο κίνδυνος να πάθετε καρκίνο του δέρματος αυξάνεται με την ηλικία. Όμως ο καρκίνος του δέρματος δεν περιορίζεται στους μεσήλικες και στους ηλικιωμένους ανθρώπους. Κάποια άτομα στην τρίτη και τέταρτη δεκαετία της ζωής τους μπορεί να πάθουν καρκίνο του δέρματος. Τα μισά από όλα τα μελανώματα συμβαίνουν σε άτομα κάτω των 50 ετών.
Αν και η υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη (UV) ακτινοβολία είναι η πιο συνηθισμένη αιτία καρκίνου του δέρματος, πολλοί παράγοντες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο να πάθετε καρκίνο του δέρματος.
Ανοιχτόχρωμο δέρμα. Η ύπαρξη λιγότερης χρωστικής ουσίας (μελανίνης) στο δέρμα σας παρέχει λιγότερη προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου και του τεχνητού μαυρίσματος. Αν έχετε ξανθά ή κόκκινα μαλλιά, ανοιχτόχρωμα μάτια και παθαίνετε εύκολα φακίδες ή ηλιακό έγκαυμα, έχετε 20 έως 30 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να πάθετε καρκίνο του δέρματος στη ζωή σας από όσο ένα άτομο που δεν έχει αυτά τα χαρακτηριστικά.
Ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων. Το ηλιακό έγκαυμα είναι συνέπεια της υπερβολικής έκθεσης στην υπεριώδη (UV) ακτινοβολία. Κάθε φορά που παθαίνετε ηλιακό έγκαυμα στο δέρμα σας μεγαλώνει ο κίνδυνος να πάθετε καρκίνο του δέρματος. Άτομα που είχαν ως παιδιά ή έφηβοι ένα ή περισσότερα βαριά ηλιακά εγκαύματα με φυσαλίδες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου του δέρματος ως ενήλικες. Τα ηλιακά εγκαύματα κατά την ενηλικίωση είναι επίσης παράγοντας κινδύνου.
Υπερβολική έκθεση στον ήλιο. Άτομα που περνούν σημαντικό χρόνο στον ήλιο όπως και εκείνων που κάνουν ηλιοθεραπεία μπορεί να πάθουν καρκίνο του δέρματος. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα, αν το δέρμα δεν προστατεύεται από αντηλιακό ή ρούχα.
Κλίματα με μεγάλη ηλιοφάνεια ή μεγάλο υψόμετρο. Άτομα που ζουν σε ηλιόλουστα, ζεστά κλίματα εκτίθενται σε περισσότερο ηλιακό φως από τους ανθρώπους που ζουν σε πιο κρύα κλίματα. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, ο καρκίνος του δέρματος είναι πιο διαδεδομένος στην Αριζόνα παρά στη Μινεσότα. Επιπλέον, οι άνθρωποι που ζουν σε μεγαλύτερο υψόμετρο είναι εκτεθειμένοι σε περισσότερη υπεριώδη (UV) ακτινοβολία από όσο οι άνθρωποι που ζουν σε χαμηλότερα υψόμετρα.
Σπίλοι. Οι άνθρωποι που έχουν πολλαπλούς σπίλους, τους λεγόμενους δυσπλαστικούς σπίλους, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου του δέρματος.
Προκαρκινικές αλλοιώσεις δέρματος. Η αλλοιώσεις δέρματος που είναι γνωστές ως ακτινική κεράτωση μπορεί να μεγαλώσουν τον κίνδυνο να πάθετε καρκίνο του δέρματος.
Γενετική. Η χρόνια έκθεση στον ήλιο δεν εξηγεί τα μελανώματα ή άλλες μορφές καρκίνου του δέρματος που αναπτύσσονται σε δέρμα που δεν είναι εκτεθειμένο σε ήλιο, όπως στα πέλματα. Η γενετική φαίνεται ότι παίζει κάποιο ρόλο. Αν οι γονείς ή ο αδελφός ή η αδελφή σας έχει καρκίνο του δέρματος, μπορεί να διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσετε.
Προσωπικό ιστορικό καρκίνου του δέρματος. Αν είχατε παλαιότερα καρκίνο του δέρματος, κινδυνεύετε να πάθετε πάλι.
Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Άτομα με διαταραγμένο ανοσοποιητικό σύστημα (ανοσοκαταστολή) κινδυνεύουν περισσότερο από ορισμένες παθήσεις, όπως και ο καρκίνος του δέρματος. Σε αυτά μπορεί να περιλαμβάνονται άτομα που έκαναν μεταμόσχευση οργάνου, άνθρωποι που κάνουν θεραπεία για καρκίνο και άτομα με HIV ή AIDS.
Ευαίσθητο δέρμα. Δέρμα που έχει καεί ή έχει τραυματιστεί από ασθένειες είναι πιο επιρρεπές σε βλάβη από τον ήλιο και καρκίνο. Ορισμένες θεραπείες της ψωρίασης επίσης μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος.
Έκθεση σε περιβαλλοντικούς κινδύνους. Έκθεση σε περιβαλλοντικές χημικές ουσίες, όπως ορισμένα ζιζανιοκτόνα, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος.
Ανίχνευση και διάγνωση
Μια αλλαγή του δέρματος είναι το πιο συνηθισμένο σημάδι προειδοποίησης για καρκίνο του δέρματος. Μπορεί να παρατηρήσετε την εμφάνιση μιας μικρής βλάβης ή έλκους που αιμορραγεί, κάνει εσχάρα, επουλώνεται και μετά ανοίγει πάλι. Το πρώτο σημάδι μελανώματος μπορεί να είναι μια αλλαγή ενός σπίλου που υπάρχει ή η δημιουργία νέου με ύποπτη εμφάνιση.
Ο καρκίνος του δέρματος αναπτύσσεται κυρίως σε σημεία του δέρματος που είναι περισσότερο εκτεθειμένα στον ήλιο, όπως το τριχωτό της κεφαλής, το πρόσωπο, τα χείλη, τα αφτιά, ο λαιμός, το στήθος, τα χέρια και τα πόδια. Όμως ο καρκίνος του δέρματος μπορεί να αναπτυχθεί και σε μη εκτεθειμένα σημεία, όπως οι παλάμες, τα διαστήματα ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών και η περιοχή των γεννητικών οργάνων. Μια καρκινική αλλοίωση του δέρματος μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά ή να μπορεί να αναπτυχθεί αργά.
Ελέγχετε τακτικά το δέρμα σας και αναφέρετε τις αλλαγές στο γιατρό σας. Εξετάζετε το δέρμα σας τουλάχιστον κάθε τρεις μήνες για ανάπτυξη νέων εξεργασιών του δέρματος ή αλλαγών σε υπάρχοντες σπίλους, φακίδες, όζους και κηλίδες γέννησης. Με τη βοήθεια καθρεφτών ελέγχετε το πρόσωπο, το λαιμό, τα αφτιά και το τριχωτό της κεφαλής. Εξετάζετε το στήθος, τον κορμό, το επάνω και το μέσα μέρος των βραχιόνων και χεριών σας. Εξετάζετε το μπροστινό και πίσω μέρος των κνημών, των ποδιών καθώς και τις πατούσες και τα μεσοδιαστήματα των δακτύλων, την περιοχή των γεννητικών οργάνων σας και μεταξύ των γλουτών σας.
Αν και όλοι οι καρκίνοι του δέρματος δεν έχουν την ίδια εμφάνιση, όλοι συνεπάγονται μια αλλαγή στην εμφάνιση του δέρματος σε εντοπισμένη περιοχή. Αν παρατηρήσετε οποιαδήποτε αλλαγή στο δέρμα σας, συμβουλευτείτε αμέσως το γιατρό σας. Μην περιμένετε να αρχίσει να πονάει η περιοχή, επειδή οι καρκίνοι του δέρματος σπάνια προκαλούν πόνο.
Αν ο γιατρός σας υποψιάζεται καρκίνο του δέρματος μετά την κλινική εξέταση του δέρματος σας, μπορεί να θελήσει να πάρει ένα μικρό δείγμα του δέρματος σας για βιοψία και εργαστηριακή ανάλυση προς επιβεβαίωση της διάγνωσης. Η βιοψία μπορεί συνήθως να γίνει στο ιατρείο μετά από τοπική αναισθησία.
Οι γιατροί γενικά διαχωρίζουν τον καρκίνο του δέρματος σε δύο στάδια: τον τοπικό, που προσβάλλει μόνο το δέρμα, και το μεταστατικό, που εξαπλώνεται πέρα από το δέρμα. Επειδή οι επιφανειακοί καρκίνοι του δέρματος, όπως ο βασικοκυτταρικός καρκίνος και ο καρκίνος των από πλακώδη κύτταρα, σπάνια εξαπλώνονται, η βιοψία είναι συνήθως η μόνη εξέταση που χρειάζεται, για να διαπιστωθεί το στάδιο του καρκίνου.
Σε περιπτώσεις που η βλάβη είναι πολύ μεγάλη ή υπάρχει για αρκετό χρόνο ο γιατρός σας μπορεί να εξετάσει τους λεμφαδένες στην περιοχή. Μπορεί επίσης να χρειαστείτε και άλλες εξετάσεις, όπως ειδικές ακτινολογικές εξετάσεις, για να καθοριστεί αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος. Η γνώση του σταδίου ενός καρκίνου του δέρματος βοηθάει το γιατρό σας να σχεδιάσει την καλύτερη θεραπεία.
