Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας (USC) ανακάλυψαν ότι μια νηστεία μόλις τριών ημερών (όχι απόλυτης, αλλά ένας δραστικός περιορισμός θερμίδων) μπορεί να τονώσει σημαντικά το ανοσοποιητικό σύστημα, ακόμα και στους ηλικιωμένους και στους πάσχοντες από σοβαρές ασθένειες όπως ο καρκίνος.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cell Stem Cell. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η νηστεία ανανεώνει όχι μόνο το ανοσοποιητικό σύστημα αλλά και άλλα όργανα ή συστήματα του σώματος, ωστόσο χρειάζεται περαιτέρω έρευνα γι’ αυτό.
Ενεργοποίηση βλαστικών κυττάρων
Όπως ανακάλυψαν οι επιστήμονες, ο δραστικός περιορισμός των θερμίδων για λίγες μέρες διεγείρει τα βλαστοκύτταρα τα οποία, όταν ξαναρχίσει η κανονική λήψη τροφής, δημιουργούν περισσότερα λευκά αιμοσφαίρια (τα κύτταρα του ανοσοποιητικού που καταπολεμούν τις λοιμώξεις).
Το εύρημα αυτό – μπορεί να είναι ιδιαιτέρως σημαντικό για όσους έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως είναι οι πάσχοντες από καρκίνο που κάνουν χημειοθεραπεία και οι ηλικιωμένοι οι οποίοι εκ φύσεως παρουσιάζουν μειωμένες ανοσοποιητικές ανταποκρίσεις.
Όπως εξηγούν οι Αμερικανοί ερευνητές, άρχισαν την μελέτη τους με πειράματα με ποντίκια, που έδειξαν πως στη διάρκεια της νηστείας μειώνεται σημαντικά ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων.
Μια παρατεταμένη νηστεία αναγκάζει το σώμα να χρησιμοποιήσει τα αποθέματα γλυκόζης, λίπους ενώ ο εγκέφαλος αρχίζει να χρησιμοποιεί ως καύσιμο περισσότερες κετόνες, αλλά επίσης διασπά ένα σημαντικό τμήμα των λευκών κυττάρων του αίματος.
Η διαδικασία αυτή, που οφείλεται στην ενεργοποίηση ορισμένων μοριακών μηχανισμών, πιθανώς αποτελεί εξελικτικό χαρακτηριστικό, που δημιουργήθηκε για να μειώνεται η δαπάνη ενέργειας σε περιόδους έλλειψης τροφής -παρομοιάζεται η διαδικασία με αυτή της ελάφρυνσης από ένα αεροπλάνο της περίσσειας φορτίου, όταν του τελειώνουν τα καύσιμα.
Όταν όμως ανακτηθεί και πάλι η φυσιολογική πρόσληψη θερμίδων, ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων αυξάνεται κατακόρυφα από τον οργανισμό.
Τα πειράματά έδειξαν ότι κατά τη διάρκεια της νηστείας απαλλάσσεται ο οργανισμός από τα γερασμένα ή άρρωστα τμήματα του ανοσοποιητικού συστήματος, τα οποία χρησιμοποιεί για να βρει ενέργεια. Έτσι, «όταν ανακτηθεί η φυσιολογική διατροφή, το ανοσοποιητικό σύστημα γεμίζει από νέα, υγιή κύτταρα», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής της μελέτης Βάλτερ Λόνγκο, καθηγητής Γεροντολογίας & Βιολογικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας.
Κατά τη διάρκεια κάθε κύκλου της νηστείας, η εξάντληση των λευκών αιμοσφαιρίων πυροδοτεί αλλαγές που ενεργοποιούν τα βλαστικά κύτταρα και σημειώνεται μια αναγέννηση των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος.
Ειδικότερα, η παρατεταμένη έχει βρεθεί ότι μειώνει το ένζυμο ΡΚΑ, το οποία θεωρείται ότι επεκτείνει τη μακροζωία σε απλούς οργανισμούς. Η παρατεταμένη μείωση θερμίδων μειώνει τα επίπεδα του παράγοντα IGF-1, μια αυξητική ορμόνη που συνδέεται με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνο.
Το γονίδιο που προκαλεί την παραγωγή του PKA αποτελεί το βασικό γονίδιο που πρέπει να “κλείσει”, ώστε αυτά τα βλαστικά κύτταρα να αρχίσουν την αναγεννητική τους λειτουργία. Μ’ αυτόν τον τρόπο δίνεται η εντολή στα βλαστικά κύτταρα να αρχίσουν τον πολλαπλασιασμό των λευκών αιμοσφαιρίων και την αποκατάσταση ολόκληρου του ανοσοποιητικού συστήματος.
Με πιο απλά λόγια, το σώμα ξεφορτώνεται με τη νηστεία τα μέρη του που είναι παλιά, αναποτελεσματικά ή ακόμα και βλαβερά, και στη συνέχεια κάνει ένα νέο ξεκίνημα ανανεώνοντας τον εαυτό του. Η ανανέωση αυτή πιθανότητα αφορά πολλά και διαφορετικά συστήματα και όργανα, όχι μόνο το ανοσοποιητικό σύστημα, πιστεύουν οι ερευνητές.
Η χημειοθεραπεία
Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι η χημειοθεραπεία εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα των πασχόντων από καρκίνο, αφήνοντάς τους ευάλωτους στις λοιμώξεις, ενώ προγενέστερες μελέτες του Λόνγκο και των συνεργατών του έδειξαν ότι ο παροδικός περιορισμός των θερμίδων μπορεί να προστατεύσει το ανοσοποιητικό σύστημα από τις επιπτώσεις του στρες.
Με βάση αυτά τα ευρήματα, οι ερευνητές αναρωτήθηκαν εάν η χημειοθεραπεία ανήκει στους στρεσογόνους παράγοντες και αν η νηστεία μπορεί να αναχαιτίσει τις αρνητικές επιπτώσεις της. Έτσι, στη συνέχεια της έρευνάς τους, ζήτησαν από μια ομάδα καρκινοπαθών που επρόκειτο να αρχίσουν χημειοθεραπεία, να κάνουν νηστεία για τρεις ημέρες, ενώ τους υπέβαλλαν σε μια σειρά από εξετάσεις. Οι εξετάσεις έδειξαν ότι η νηστεία μείωσε τα επίπεδα ορισμένων ενζύμων και ορμονών που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου και ανάπτυξης των όγκων.
Ανάλογα ευρήματα υπήρξαν και όταν ηλικιωμένοι εθελοντές, έκαναν νηστεία κάθε μήνα, επί 2-4 μέρες, επί έξι μήνες.
Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι τρεις μέρες νηστείας μπορεί να βοηθήσουν υγιείς και ασθενείς, να ισχυροποιήσουν το ανοσοποιητικό τους σύστημα, κατέληξαν οι ερευνητές.
