Η θεραπεία υποκατάστασης ορμονών (HRT) αναπληρώνει μερικώς τις ορμόνες που μειώνονται κατά την εμμηνόπαυση. Τα φάρμακα αυτά περιέχουν μικρές δόσεις οιστρογόνων, συχνά σε συνδυασμό με προγεστίνη, μια φυσική ή συνθετική μορφή της ορμόνης προγεστερόνης.
Μορφές θεραπείας υποκατάστασης ορμονών
Αν αποφασίσετε να κάνετε θεραπεία υποκατάστασης ορμονών, ο τύπος που θα συστήσει ο γιατρός σας εξαρτάται κατά ένα μέρος από το αν έχετε αφαιρέσει τη μήτρα σας με υστερεκτομή.
- Αν δεν έχετε κάνει υστερεκτομή. Αν έχετε ακόμα τη μήτρα σας, είναι πιθανό να σας συστήσουν να πάρετε προγεστίνη μαζί με οιστρογόνα. Τα οιστρογόνα προκαλούν την ανάπτυξη του ενδομητρίου σας, το οποίο, αν δεν ελέγχεται, μπορεί να εμφανίσει καρκίνο. Η προγεστίνη εξισορροπεί την επίδραση των οιστρογόνων στη μήτρα. Αν πάρετε προγεστίνη μαζί με οιστρογόνα, δεν αυξάνεται ο κίνδυνος να πάθετε καρκίνο του ενδομητρίου.
- Αν έχετε κάνει υστερεκτομή. Αν σας έχει αφαιρεθεί η μήτρα, σας χορηγούνται μόνο οιστρογόνα χωρίς προγεστίνη. Αφού δεν έχετε πια μήτρα, δε χρειάζεται να ανησυχείτε για αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του ενδομητρίου.
Τα οιστρογόνα συνηθέστατα χορηγούνται σε χάπια. Διατίθενται επίσης σε τοπικές μορφές ως αυτοκόλλητα, κρέμες και δακτύλιοι ή κολπικά υπόθετα. Η προγεστίνη επίσης διατίθεται σε χάπια και μπορεί να λαμβάνεται χωριστά ή σε χάπι που περιλαμβάνει συνδυασμό οιστρογόνων και προγεστίνης. Η προγεστίνη επίσης πωλείται σε μορφή αυτοκόλλητου ή ζελέ.
Τα οιστρογόνα και η προγεστίνη διατίθενται σε φυσική και συνθετική μορφή. Η φυσική δεν είναι απαραίτητα καλύτερη από τη συνθετική. Κάθε μορφή μπορεί να επηρεάσει με διαφορετικό τρόπο το σώμα σας.
Γενικά παίρνετε την θεραπεία υποκατάστασης ορμονών σύμφωνα με μία από τις δυο μεθόδους:
- Κυκλική μέθοδος. Χορηγούνται οιστρογόνα καθημερινά και προγεστίνη 10 έως 14 ημέρες το μήνα. Αυτό συνήθως οδηγεί σε προβλεπτή, μηνιαία κολπική αιμορραγία, τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια χρήσης της HRT.
- Συνεχής. Στη συνεχή μέθοδο χορηγούνται μικρές δόσεις οιστρογόνων και προγεστίνης καθημερινά και, παρά το γεγονός ότι δεν προκαλούν μηνιαίες αιμορραγίες, μπορεί να προκαλέσουν ακανόνιστες κηλίδες αίματος, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια χρήσης.
Επίσης τα φάρμακα χορηγούνται σε διάφορες δοσολογίες. Τα προγράμματα μέτριας έως χαμηλής δόσης μπορεί να είναι το ίδιο αποτελεσματικά με τα προγράμματα μεγάλης δόσης σε ό,τι αφορά τη μείωση των συμπτωμάτων και μπορεί και αυτά να μειώσουν την οστεοπόρωση. Ενώ η χαμηλή δόση οιστρογόνων βοηθάει στην πρόληψη της οστεοπόρωσης, δεν είναι τόσο αποτελεσματικά όσο στην κανονική δόση. Μερικές γυναίκες χρειάζεται να πάρουν μεγαλύτερες δόσεις οιστρογόνων για ένα χρονικό διάστημα, για να ανακουφιστούν από τις εξάψεις. Η δόση αυτή μπορεί να ελαττωθεί σταδιακά.
Κίνδυνοι και οφέλη
Αν σκέπτεστε να κάνετε θεραπεία υποκατάστασης ορμονών, πρέπει να καταλάβετε τους κινδύνους και τα οφέλη της θεραπείας. Επιπλέον, κάθε μορφή HRT έχει τα δικά της πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.
Βραχυπρόθεσμα οφέλη: Περιορίζει τη συχνότητα ή τη βαρύτητα των εξάψεων. Περιορίζει τα συμπτώματα από τον κόλπο και το ουροποιητικό σύστημα. Βελτιώνει τον ύπνο γυναικών που ενοχλούνται από νυχτερινές εξάψεις.
Μακροπρόθεσμα οφέλη: Επιβραδύνει την απώλεια οστικής μάζας. Μπορεί να αυξήσει την «καλή» χοληστερίνη (HDL) και να μειώσει την «κακή» χοληστερίνη (LDL).
Βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι: Θρόμβοι αίματος. Ακανόνιστη κολπική αιμορραγία. Κατακράτηση υγρών. Ευαισθησία μαστών. Πονοκέφαλοι. Ναυτία.
Μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι: Θρόμβοι αίματος. Ακανόνιστη κολπική αιμορραγία. Νόσοι χολής. Τα χάπια οιστρογόνων μπορεί να αυξήσουν τα τριγλυκερίδια. Αν λαμβάνεται χωρίς προγεστερόνη, αυξάνεται ο κίνδυνος καρκίνου του ενδομητρίου. Μπορεί να αυξάνει ελαφρά τον κίνδυνο καρδιοπάθειας, όπως το έμφραγμα και τα εγκεφαλικά.Μπορεί να αυξάνει ελαφρά τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού, ειδικά αν χρησιμοποιείται για πολλά χρόνια – ο κίνδυνος μπορεί να είναι μεγαλύτερος στο συνδυασμό με προγεστερόνη.
Χάπια
Όταν τα οιστρογόνα λαμβάνονται από το στόμα, απορροφώνται από το έντερο και περνούν από το συκώτι, πριν μπουν στο κυκλοφορικό σας σύστημα, μέσω του οποίου φθάνουν σε όλο το σώμα σας. Αποφύγετε το χάπι, αν έχετε ιστορικό προβλημάτων ήπατος και χολής και δε σας έχει αφαιρεθεί η χοληδόχος κύστη. Τα οιστρογόνα μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα και να προκαλέσουν χολόλιθους.
Τα χάπια οιστρογόνων επίσης μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων αίματος. Επιπλέον, μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα ορισμένων λιπιδίων του αίματος (τριγλυκερίδια). Ο αυξημένος αριθμός τριγλυκεριδίων αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων. Ταυτόχρονα τα χάπια οιστρογόνων μπορεί να βοηθήσουν να μειώσετε την «κακή» χοληστερίνη (LDL) και να αυξήσετε την «καλή» χοληστερίνη (HDL).
Ένας συγκεκριμένος τύπος συνδυασμένης HRT που χορηγείται ως ένα μόνο χάπι (Prempro) έχει αποδειχτεί σε μία πρόσφατη μεγάλη μελέτη ότι αυξάνει ελαφρά τον κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων, εγκεφαλικού, θρόμβωσης και καρκίνου του μαστού. Ο κίνδυνος αυτός αφορά τη θεραπεία υποκατάστασης ορμονών (HRT) με χάπια που περιλαμβάνουν οιστρογόνα και οξική μεδροξυπρογεστερόνη (Provera, Cycrin κ.ά.).
Αυτοκόλλητα οιστρογόνων
Τοποθετώντας αυτοκόλλητο οιστρογόνων στην κοιλιά σας μία ή δύο φορές την εβδομάδα τα οιστρογόνα περνούν άμεσα στο αίμα σας μέσω του δέρματος. Η μέθοδος αυτή αρχικά παρακάμπτει το συκώτι σας, περιορίζοντας τα επιβλαβή αποτελέσματα που μπορεί να έχουν στο ήπαρ και στη χολή τα οιστρογόνα που παίρνετε από το στόμα. Επιπλέον, δεν αυξάνουν τα τριγλυκερίδια.
Το αυτοκόλλητο δρα το ίδιο με τα χάπια οιστρογόνων σχετικά με τη μείωση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης και την πρόληψη της οστεοπόρωσης. Αν χρειαστεί προγεστερόνη μπορεί να την πάρετε από το στόμα ή να χρησιμοποιήσετε συνδυασμένο αυτοκόλλητο οιστρογόνων – προγεστερόνης. Καμιά φορά το αυτοκόλλητο ερεθίζει το δέρμα σας και μερικές γυναίκες δυσκολεύονται να το κρατήσουν κολλημένο στο δέρμα. Τα νέα αυτοκόλλητα έχουν αλλάξει, έτσι ώστε να περιορίζουν αυτά τα προβλήματα.
Κολπικές κρέμες, κολπικά υπόθετα και δακτύλιοι
Κρέμες, κολπικά υπόθετα και δακτύλιοι ορμονών που μπαίνουν στον κόλπο είναι χρήσιμα για τη θεραπεία των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, όπως η ξηρότητα του κόλπου, οι αλλαγές στο ουροποιητικό σύστημα και η επώδυνη επαφή. Επειδή ελάχιστα μόνο από τα οιστρογόνα που χορηγούνται με τον τρόπο αυτό περνούν στο αίμα σας, δε σας προστατεύουν από την οστεοπόρωση ούτε και βελτιώνουν τα επίπεδα της χοληστερίνης σας.
Συνήθως επαλείφετε τον κόλπο με ορμονική κρέμα σε τακτική βάση με μια συσκευή που μοιάζει με αυτή, που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της μυκητίασης. Ο κολπικός δακτύλιος οιστρογόνων εισάγεται στο επάνω τριτημόριο του κόλπου σας, όπου και παραμένει και απελευθερώνει μια σταθερή δόση οιστρογόνων για 90 περίπου ημέρες. Τον αλλάζετε με άλλο δακτύλιο ανά διαστήματα τριών μηνών. Όσον αφορά τα κολπικά υπόθετα, τα βάζετε στον κόλπο σας δύο φορές την εβδομάδα.
