Η υπερκόπωση είναι παθολογική μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από επίμονη εξάντληση, ως αποτέλεσμα υπερβολικής πνευματικής εργασίας ή υπερβολικής σωματικής άσκησης ή αυξημένων ψυχικών απαιτήσεων.
Η πνευματική ψυχική και σωματική καταπόνηση κινητοποιεί βιολογικά αντανακλαστικά, που ρυθμίζουν την λειτουργία των σπλάγχνων. Ως αποτέλεσμα τα ζωτικά όργανα λειτουργούν έντονα, φαινόμενο που κινδυνεύει να προκαλέσει πρόωρη γήρανση και εξάντλησή τους, όταν η ξεκούραση και η αναπλήρωση της ενεργειακής εφεδρείας των κυττάρων είναι ανεπαρκής.
Η καταπόνηση προκαλεί αυξημένη έκκριση ορμονών του στρες (π.χ. γλυκοκορτικοειδή κατεχολαμίνες), αύξηση της αρτηριακής πίεσης, αύξηση της καρδιακής παροχής και έκλυση ταχυκαρδίας. Ορισμένες μελέτες αναδεικνύουν αυξήσεις στην παραγωγή ελευθέρων ριζών. Οι διαταραχές στη σεροτονίνη και τα μειωμένα επίπεδα ενδορφινών που εμφανίζονται σε αρκετές περιπτώσεις, προάγουν περαιτέρω την βιολογική κόπωση.
Προοδευτικά η κόπωση μετατρέπεται σε υπερκόπωση και δεν αποκαθίσταται μετά από συνήθη μέτρα ξεκούρασης. Ορισμένες φορές το σύμπτωμα είναι τόσο έντονο, που ο ασθενής αδυνατεί να σηκωθεί από το κρεβάτι ή να ανταποκριθεί πλέον σε στοιχειώδη καθήκοντα της καθημερινότητας.
H CPK (κρεατινική κινάση) ανιχνεύεται κυρίως σε σκελετικούς μυς και ιστούς σπλάγχνων (π.χ. καρδιά, εγκέφαλος) και αποτελεί ένζυμο που συντελεί στην παροχή ενέργειας και αυξάνει σε αρκετές περιπτώσεις σωματικής υπερκόπωσης.
Η σωματική καταπόνηση οδηγεί σε λύση μυϊκών κυττάρων και διαρροή ενδοκυτταρικών ουσιών στα αγγεία, με αποτέλεσμα την αύξηση της CPK.
Σε σοβαρές περιπτώσεις προκύπτει μια σοβαρή πάθηση που ονομάζεται ραβδομυόλυση. Η μυοσφαιρίνη, βασικό συστατικό των μυικών κυττάρων απελευθερώνεται σε μεγάλες ποσότητες στο πλάσμα και στη συνέχεια απεκκρινόμενη από τα νεφρά μπορεί να προκαλέσει απόφραξη νεφρικών σωληναρίων, και οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Οι ασθενείς νοιώθουν γενικευμένη ατονία και μυϊκά άλγη.
Παράγοντες και καταστάσεις που θέτουν τον άνθρωπο σε υψηλό κίνδυνο υπερκόπωσης και βιολογικής εξάντλησης είναι:
- Ο καρκίνος
- Η νεφρική ανεπάρκεια
- Τα αυτοάνοσα νοσήματα
- Τα εγκεφαλικά νοσήματα
- Τα μεταβολικά προβλήματα
- Τα ψυχιατρικά νοσήματα
- Οι ιώσεις
- Η αναιμία
- Η υπόταση
- Οι ορμονικές διαταραχές
- Οι λοιμώξεις
- Τα καρδιακά νοσήματα
- Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
- Η εγκυμοσύνη
- Η εμμηνόπαυση
- Η λοχεία
- Η κατάχρηση ουσιών (π.χ. αλκοόλ)
- Η ακατάλληλη δίαιτα
- Το στρες
- Η αϋπνία
- Ορισμένα φάρμακα (π.χ. βενζοδιαζεπίνες)
Η θεραπεία της υπερκόπωσης γίνεται με φάρμακα, ειδικά διατροφικά προγράμματα και συμπληρώματα. Η σωστή παθολογική εξέταση κατευθύνει την διάγνωση και την αποτελεσματική θεραπεία.
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 210-6252770
Email: amoschovaki@yahoo.gr
http://iatreioamoschovaki.gr
https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw
https://www.youtube.com/channel/UC1ZaRAktAaoCEFITCcjhDZQ
