Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) υπολογίζεται ότι είναι υπεύθυνος για το 5,2% του συνόλου των καρκίνων παγκοσμίως. Σκοτώνει 250.000 ανθρώπους κάθε χρόνο στον κόσμο, ενώ είναι υπεύθυνος για την εμφάνιση 500.000 νέων περιστατικών του καρκίνου τραχήλου της μήτρας.
Ειδικότερα στις Σκανδιναβικές χώρες τα τελευταία 15 χρόνια σημειώθηκε 1000% αύξηση των μολύνσεων από τον ιό. Επίσης, σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες, ο HPV υπολογίζεται ότι το 2050 θα προκαλέσει 1.000.000 νέα περιστατικά καρκίνου του τραχήλου μήτρας.
Είναι γνωστό ότι ο ιός HPV αποτελεί αιτία καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων στις γυναίκες, αλλά το ευρύ κοινό είναι πολύ λιγότερο ενήμερο για τις πιθανές επιπτώσεις του στους άνδρες.
Ο HPV συνήθως υποχωρεί χωρίς θεραπεία μέσα σε ένα διάστημα δύο ετών καθώς το 90% των λοιμώξεων από τον ιό αντιμετωπίζεται με επιτυχία από το ανοσοποιητικό χωρίς να προκαλέσει κάποια βλάβη. Υπάρχουν, όμως, και στελέχη του HPV που μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο. Περίπου 38.793 καρκίνοι που συνδέονται με τον HPV διαγιγνώσκονται στις ΗΠΑ κάθε χρόνο. Εξ αυτών οι 23.000 διαγιγνώσκονται σε γυναίκες και οι 15.793 σε άνδρες.
Στη Βρετανία ξεκίνησε μια νέα πρωτοβουλία που στοχεύει στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης για τις ασθένειες που προκαλούνται από τον ιό HPV στους άνδρες. Σύμφωνα με τη Βασιλική Εταιρεία Δημόσιας Υγείας, μόνο ένας στους οκτώ ενήλικες συνδέει τον HPV με ασθένειες που πλήττουν τους άνδρες και παρόλα αυτά ο ιός προκαλεί περίπου 2.000 περιστατικά καρκίνου και 48.000 περιπτώσεις κονδυλωμάτων γεννητικών οργάνων στους άνδρες κάθε χρόνο. Η Εταιρεία λέει ότι «χαιρετίζει θερμά» την έναρξη του online ιστότοπου HPV Action για αγόρια, ο οποίος, αναμένεται, ότι θα αυξήσει την ευαισθητοποίηση τόσο για τον ιό όσο και για το εμβόλιο HPV.
Τα κορίτσια έχουν εμβολιαστεί κατά του HPV δωρεάν στη Βρετανία σύμφωνα με ένα εθνικό πρόγραμμα από το 2008, αλλά ορισμένοι οργανισμοί πιστεύουν ακράδαντα ότι ο παγκόσμιος εμβολιασμός για αγόρια και κορίτσια είναι ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί ολοκληρωμένη και ισότιμη προστασία.
Ιός HPV και άνδρες
Ο ιός HPV έχει περισσότερα από 100 στελέχη που επηρεάζουν το δέρμα και τους βλεννογόνους. Αν και οι περισσότεροι άνδρες που έχουν προσβληθεί από τον ιό δεν παρουσιάζουν συμπτώματα, κάποιοι μπορεί να εμφανίσουν κονδυλώματα στη γεννητική περιοχή, στο όσχεο και στους μηρούς, στη μέση ή ακόμη και στον λαιμό.
Διαφορετικοί τύποι HPV επηρεάζουν διαφορετικές περιοχές του σώματος. Τα στελέχη 6 και 11 προκαλούν πάνω από το 90% των κονδυλωμάτων στα γεννητικά όργανα ανδρών και γυναικών, ενώ οι τύποι 16 και 18 ευθύνονται για τους περισσοτέρους τύπους καρκίνου που συνδέονται με τον ιό.
Οι άνδρες μπορεί να προσβληθούν από τον HPV με τον ίδιο τρόπο που προσβάλλονται οι γυναίκες μέσω της σωματικής επαφής, ακόμα και με την επαφή δέρμα με δέρμα. Εάν ένα άτομο φέρει τον ιό, μπορεί να τον μεταδώσει ακόμα κι αν δεν εμφανίζει ορατά συμπτώματα.
Στους άνδρες ο ιός HPV θεωρείται υπεύθυνος για:
- πάνω από το 90% των περιστατικών πρωκτικού καρκίνου που επηρεάζουν 1.500 άνδρες κάθε χρόνο
- το 60% των καρκίνων του πέους που επηρεάζουν 400 άνδρες κάθε χρόνο
- τον στοματοφαρυγγικό καρκίνο που εντοπίζεται στο πίσω μέρος του λαιμού, στη βάση της γλώσσας και τις αμυγδαλές. Επηρεάζει περίπου 3.920 άνδρες κάθε χρόνο και το 70% των περιπτώσεων οφείλεται στον HPV.
Σε σύγκριση με τους άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές μόνο με γυναίκες, οι άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες είναι 17 φορές πιο πιθανό να εμφανίσουν πρωκτικό καρκίνο που συνδέεται με τον HPV.
Δεν υπάρχει τρόπος να προβλέψει κάποιος εάν μια λοίμωξη από HPV θα είναι προσωρινή ή θα εξελιχθεί σε καρκίνο.
Δεν υπάρχουν θεραπείες για τον HPV, αλλά για τα συμπτώματα που προκαλεί η λοίμωξη. Για την αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων μπορεί να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή, να γίνει χειρουργική αφαίρεση, κρυοπηξία ή καυτηριασμός ανάλογα με το μέγεθος, την τοποθεσία και το σχήμα. Η αφαίρεση των κονδυλωμάτων δεν σημαίνει ότι ο ιός δεν μπορεί να μεταδοθεί στον σεξουαλικό σύντροφο.
Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για τον HPV, υπάρχουν τρία αποτελεσματικά εμβόλια που βοηθούν στην πρόληψή του. Και τα τρία εμποδίζουν την προσβολή από τα στελέχη 6 και 18 που συνδέονται με την εμφάνιση καρκίνου. Ένα από τα εμβόλια προστατεύει και από τα στελέχη 6 και 11 που συνδέονται περισσότερο με την εμφάνιση κονδυλωμάτων στα γεννητικά όργανα.
Το εμβόλιο στα αγόρια
Πριν λίγες μέρες, ο καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας Γεώργιος Κρεατσάς, μιλώντας σε διάλεξη του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδας με θέμα «HPV στην νεαρή ηλικία», τόνισε ότι «το εμβόλιο προσφέρει απόλυτη προστασία».
Όπως ανέφερε ο καθηγητής είναι επιβεβλημένος ο εμβολιασμός και των αγοριών στην εφηβεία, γιατί προσβάλλονται από τον ιό μέσω της σεξουαλικής επαφής, όπως και τα κορίτσια, και συγχρόνως τον μεταδίδουν. Επίσης, ο εμβολιασμός προστατεύει τα αγόρια από γεννητικά κονδυλώματα και καρκίνους -οι οποίοι ευτυχώς δεν είναι πολύ συχνοί- και σταματάει τη μετάδοση στο άλλο φύλο.
Σήμερα στην Αμερική ο εμβολιασμός των αγοριών περιλαμβάνεται στο εμβολιαστικό πρόγραμμα της χώρας (12-26 χρόνων). Στην Ευρώπη και την Ελλάδα το εμβόλιο έχει λάβει άδεια κυκλοφορίας και για τα αγόρια 12-15 χρόνων. Το Εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών στην Ελλάδα δεν έχει εντάξει μέχρι σήμερα τα αγόρια στον υποχρεωτικό εμβολιασμό.
Να σημειωθεί ότι ο Γερμανός Harald zur Hausen ο οποίος το 2008 τιμήθηκε με το Nobel Ιατρικής και Φυσιολογίας για την ανακάλυψη του ρόλου του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων, τα τελευταία χρόνια ηγείται μιας εκστρατείας υπέρ του εμβολιασμού τόσο τα κορίτσια όσο και στα αγόρια. Ο Hausen είναι πεπεισμένος πως το 21% των καρκίνων οφείλεται σε λοιμώξεις, τα 2/3 των οποίων προκαλούνται από ιούς, για τους οποίους υπάρχουν και εμβόλια. Οι ανθρώπινοι καρκίνοι που σχετίζονται με τον ιό του θηλώματος, τον ιό της ηπατίτιδας Β, τον ιό Epstein-Barr (με πιο συχνή κλινική εκδήλωση την οξεία λοιμώδη μονοπυρήνωση), και τις λοιμώξεις από τον ιό της λευχαιμίας-λεμφώματος των ανθρώπινων Τ κυττάρων φτάνουν το 15% περίπου των περιστατικών παγκοσμίως.
