Ο χρόνιος θερμιδικός περιορισμός αυξάνει σημαντικά τη διάρκεια ζωής ενός είδους λεμούριου (grey mouse lemur) που ζυγίζει μόλις 100 γραμμάρια. Αυτό είναι το αποτέλεσμα ενός δεκαετούς πειράματος.
Ο χρόνιος θερμιδικός περιορισμός συνίσταται στην κατανάλωση μιας μειωμένης αλλά ισορροπημένης διατροφής από την πρώιμη ενήλικη ζωή και αργότερα. Η ωφέλιμη επίδρασή του στη διάρκεια ζωής έχει αποδειχτεί για πολλά είδη που ζουν μικρό χρονικό διάστημα (σκουλήκια, μύγες, ποντίκια κ.α.) αλλά παραμένει αμφιλεγόμενη για τον άνθρωπο.
Προηγούμενες έρευνες σε μακάκους (που έχουν μέσο όρο διάρκειας ζωής 40 ετών) έδειξαν επίσης την ευεργετική επίδραση του περιορισμού των θερμίδων στη συχνότητα των παθολογιών που σχετίζονται με την ηλικία. Ωστόσο, η θετική επίπτωση στη διάρκεια ζωής των πρωτευόντων θηλαστικών παραμένει αμφιλεγόμενη.
Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν σε ένα είδος λεμούριου που ζει μέχρι τα 12 χρόνια. Το 2006, 34 ενήλικες αρσενικοί λεμούριοι ηλικίας 3,2 ετών που ζούσαν σε ζωολογικό κήπο, χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Οι 15 από αυτούς ακολούθησαν μια κανονική διατροφή και οι 19 μια διατροφή περιορισμένων θερμίδων κατά 30%.
Το πρώτο αποτέλεσμα, μετά το πέρας του πειράματος το οποίο κράτησε 10 χρόνια, ήταν ότι σε σύγκριση με τα ζώα της ομάδας ελέγχου, η διάρκεια ζωής των λεμούριων που υποβλήθηκαν σε θερμιδικό περιορισμό αυξήθηκε σχεδόν κατά 50%. Ειδικότερα, η μέση επιβίωσή τους είναι 9,6 έτη (σε σύγκριση με 6,4 έτη για τους λεμούριους της ομάδας ελέγχου). Με τον θερμιδικό περιορισμό, σχεδόν το ένα τρίτο των ζώων ήταν ακόμη ζωντανά όταν το τελευταίο ζώο στην ομάδα ελέγχου πέθανε σε ηλικία 11,3 ετών.
Αυτό το αποτέλεσμα συνοδεύτηκε από διατήρηση των κινητικών δυνατοτήτων των λεμούριων, χωρίς αλλοίωση των γνωστικών επιδόσεών τους. Υπήρξε μείωση της συχνότητας των παθολογιών που συνήθως σχετίζονται με τη γήρανση, όπως ο καρκίνος και ο διαβήτης. Οι λεμούριοι περιορισμένων θερμίδων είχαν επίσης την εμφάνιση ενός νεότερου ζώου.
Θερμιδικός περιορισμός και ατροφία εγκεφάλου
Στους ανθρώπους και στα πρωτεύοντα ζώα, συμπεριλαμβανομένων των λεμούριων, η γήρανση προκαλεί εγκεφαλική ατροφία που σχετίζεται με γνωστικές διαταραχές. Ωστόσο, αυτή η ατροφία ήταν μικρότερη λόγω του θερμιδικού περιορισμού σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου στους μακάκους, όπως έδειξε μια προηγούμενη μελέτη (τόσο για τη φαιά ουσία όσο και τη λευκή ουσία του εγκεφάλου).
Στην παρούσα μελέτη, έγιναν απεικονίσεις εγκεφάλου για τέσσερα χρόνια (μια φορά το χρόνο) που έδειξαν ότι υπήρχε μεγαλύτερη απώλεια της φαιάς ουσίας του εγκεφάλου στα ζώα με τον θερμιδικό περιορισμό σε σχέση με τα ζώα ελέγχου. Αυτό το αρνητικό αποτέλεσμα είναι αντίθετο με ό, τι συνέβη στους μακάκους και οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να δώσουν μια εξήγηση. Δεν υπήρξε διαφορά στην ατροφία της λευκής ουσίας του εγκεφάλου μεταξύ των δύο ομάδων.
Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα δείχνουν ότι ο χρόνιος θερμιδικός περιορισμός είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την αύξηση του προσδόκιμου ζωής και για την καθυστέρηση της διαδικασίας γήρανσης σε πολλά είδη συμπεριλαμβανομένων των πρωτευόντων. Πιστεύεται ότι ισχύει το ίδιο και στον άνθρωπο αλλά δεν υπάρχουν ακόμη αποδείξεις.
Το επόμενο βήμα για τους επιστήμονες είναι να συσχετίσουν τον χρόνιο θερμιδικό περιορισμό με μια άλλη παράμετρο, αυτή της σωματικής άσκησης, σε μια προσπάθεια να επεκτείνουν τα ανώτατα όρια διάρκειας ζωής στα πειραματόζωα.
Πηγή: Caloric restriction increases lifespan but affects brain integrity in grey mouse lemur primates.
