O λόγος που χιλιάδες ζευγάρια από την Ευρώπη, την Αμερική και την Αυστραλία έρχονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα για να μπορέσουν να γίνουν γονείς είναι ότι η χώρα μας διαθέτει ένα από τα πιο φιλελεύθερα θεσμικά πλαίσια της τεχνητής γονιμοποίησης (in vitro fertilization). Η επιστήμη, πάντως, έχει κάνει σημαντικά βήματα τα τελευταία χρόνια, που πρέπει να αποτυπωθούν στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο. Ένα από τα ζητήματα που απαιτούν νομοτεχνική βελτίωση αφορά το ηλικιακό όριο εντός του οποίου μία γυναίκα θεωρείται ότι μπορεί να κυοφορήσει, αφού σήμερα αυτό κινείται και πάνω από τα 50 έτη. Ένα άλλο θέμα είναι και ο χρόνος διατήρησης του γενετικού υλικού.
Αυτά είναι τα ζητήματα που εθίγησαν κατά την χθεσινή συνεδρίαση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής η οποία διατύπωσε, κατά πλειοψηφία, θετική γνώμη για τον διορισμό της Σοφίας Καλανταρίδου, καθηγήτριας Μαιευτικής-Γυναικολογίας-Στείρωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στη θέση της προέδρου της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και της Αικατερίνης Φουντεδάκη, καθηγήτριας Αστικού Δικαίου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης για τη θέση αναπληρωτή προέδρου της Εθνικής Αρχής.
«Ο κύριος νόμος της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι ο 3305/2005, ο οποίος είναι αρκετά φιλελεύθερος και νομίζω ότι είναι καλό να μείνει αρκετά φιλελεύθερος διότι είναι και μία από τις αιτίες που πολλά ζευγάρια από την Ευρώπη, από τις ΗΠΑ και από την Αυστραλία επισκέπτονται την Ελλάδα. Υπάρχουν ζητήματα που στις χώρες αυτές, κυρίως λόγω θρησκευτικών αντιλήψεων, απαγορεύονται, αλλά στην Ελλάδα επιτρέπονται, καλύπτοντας, μάλιστα, αρκετά κοινωνικά θέματα, όπως η παρένθετη μητρότητα, θέματα σημαντικά για γυναίκες που δεν μπορούν να αποκτήσουν παιδιά με άλλον τρόπο» ανέφερε η κ. Καλανταρίδου.
Όπως σημείωσε η ίδια, πρώτο μέλημα θα είναι η ηλεκτρονική διασύνδεση όλων των μονάδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με την Εθνική Αρχή και η συμμόρφωση με Οδηγία για τον ευρωπαϊκό κωδικό κάθε δότη ή δότριας γιατί και στον νόμο που ισχύει στη χώρα μας προβλέπεται ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάθε δότης και να γεννηθούν περισσότερα από δέκα παιδιά αλλά αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει τρόπος να ελεγχθεί αυτό.
Βασικοί στόχοι θα είναι, επίσης, ο ποιοτικός έλεγχος των μονάδων της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και η αναμόρφωση της ιστοσελίδας της Επιτροπής ώστε όλοι να ενημερώνονται με εγκυρότητα πότε θα πρέπει να υποβάλλονται σε αυτήν τη διαδικασία, πόσο θα πρέπει να περιμένουν και ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας.
Η κ. Καλανταρίδου τόνισε ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μεγάλα βήματα στον χώρο της τεχνητής γονιμοποίησης, αυτά όμως δεν αποτυπώνονται στον ισχύοντα νόμο του 2005. Έτσι, η Επιτροπή θα πρέπει να εισηγηθεί και κάποιες νομοθετικές ρυθμίσεις προς το υπουργείο Υγείας. Ανέφερε, για παράδειγμα, το ανώτατο όριο ηλικίας της γυναίκας που έχει οριστεί στα 50 έτη, ως όριο φυσικής ηλικίας παύσης της αναπαραγωγικής λειτουργίας. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει, καθώς σήμερα η μέση ηλικία της εμμηνόπαυσης είναι τα 51 έτη, ενώ υπάρχουν γυναίκες που έχουν φυσιολογική ωοθηκική λειτουργία μέχρι τα 55 έτη.
Η κ. Καλανταρίδου έδειξε να συμμερίζεται την άποψη ότι θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η κατάσταση της γυναίκας και αν της επιτρέπει αυτή η κατάσταση να κυοφορήσει, περισσότερο από τον καθορισμό ηλικιακού ορίου. Θέμα προς νομική αντιμετώπιση, όπως τόνισε, εξάλλου, πρέπει να είναι και ο χρόνος κρυοσυντήρησης του γενετικού υλικού. Επισήμανε, δε, πως όταν ψηφίστηκε ο νόμος στην Ελλάδα, δεν μπορούσε να γίνει κατάψυξη του ωαρίου για μεγάλο χρονικό διάστημα, γιατί το ωάριο είναι ένα μεγάλο κύτταρο και με τις μεθόδους που υπήρχαν τότε έσπαγε και καταστρεφόταν. Σήμερα, με τις νέες μεθόδους δεν χρειάζεται να προβλεφθεί αυτό το χρονικό όριο και άρα δεν μπορεί η επιστήμη να πει σε ένα παιδί που πέρασε καρκίνο στα 18 χρόνια ότι στα 28 του χρόνια ή θα χρησιμοποιήσει το σπέρμα που κατέψυξε ή θα πρέπει να το καταστρέψει.
«Ο πρώτος νόμος που έβαλε τα θεμέλια για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή στην Ελλάδα, κυρίως για το επιτρεπτό των μεθόδων, ήταν ο Ν. 3089/2002. Είναι ένας νόμος σημαντικός. Για την εποχή του, ήταν προοδευτικός και επέτρεπε τις μεθόδους όχι με κάποια ιδεοληψία, αλλά τεκμηριωμένα. Είναι χαρακτηριστικό πως ακόμα και σήμερα πολλές από τις επιλογές του νόμου αυτού παραμένουν αμφισβητούμενες σε πολλές χώρες, την ίδια ώρα που στην Ελλάδα έχουν λειτουργήσει πολύ καλά εκτός ίσως από τη μεταθανάτια γονιμοποίηση» υπογράμμισε η κ. Φουντεδάκη που συμμετείχε και στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή γι’ αυτόν τον νόμο.
