Είτε μας αρέσει είτε όχι, όλοι συσσωρεύουμε λίπος. Στις γυναίκες το λίπος συσσωρεύεται συνήθως γύρω από τους γοφούς, με αποτέλεσμα να έχουν εμφάνιση αχλαδιού. Στους άνδρες, το λίπος τείνει να συσσωρεύεται γύρω από την κοιλιά, δημιουργώντας ένα σχήμα μήλου.
Όπως αποδεικνύεται από μια νέα μελέτη, είναι πιο υγιεινό να είναι κανείς “αχλάδι” παρά “μήλο”. Αν και η έρευνα έγινε σε ποντίκια, μπορεί να έχει ισχύ και στους ανθρώπους. Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Frontiers in Immunology.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας έκαναν μια νέα ενδιαφέρουσα παρατήρηση. Διαπίστωσαν ότι μόνο τα αρσενικά ποντίκια εμφάνισαν νευροφλεγμονή (ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος στον εγκέφαλο) όταν έλαβαν τροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Τα θηλυκά δεν επηρεάστηκαν. Τα αρσενικά, εκτός από την νευροφλεγμονή, εμφάνισαν επίσης χαμηλή τεστοστερόνη και μειωμένο αριθμό σπερματοζωαρίων.
Οι προηγούμενες κλινικές μελέτες έχουν οδηγήσει τους ερευνητές να πιστεύουν ότι τα θηλυκά προστατεύονται από την αύξηση του σωματικού βάρους όταν είναι νεαρά λόγω των οιστρογόνων που παράγουν οι ωοθήκες τους. Επίσης, ότι τα θηλυκά παίρνουν βάρος μετά την εμμηνόπαυση λόγω της απότομης πτώσης των οιστρογόνων, με αποτέλεσμα την μείωση των παραμέτρων υγείας, συμπεριλαμβανομένου το αυξημένου βάρους.
“Αντιμετώσαμε αυτή την υπόθεση με την αφαίρεση των ωοθηκών σε νεαρά θηλυκά ποντίκια”, δήλωσε η Djurdjica Coss, αναπληρώτρια καθηγήτρια βιοϊατρικών επιστημών, η οποία ηγήθηκε της παρούσας μελέτης. «Βρήκαμε ότι αυτά τα ποντίκια αυξάνουν το βάρος τους όταν ακολουθούν μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, κάτι που υποδηλώνει ότι οι ωοθηκικές ορμόνες είναι πράγματι προστατευτικές έναντι της αύξησης του βάρους. Αλλά βρήκαμε επίσης ότι τα θηλυκά ποντίκια δεν εμφανίζουν ούτε νευροφλεγμονή ούτε μεταβολές στις αναπαραγωγικές ορμόνες, άρα προστατεύονται και από άλλους παράγοντες εκτός από τα οιστρογόνα των ωοθηκών. Αυτό είναι ένα καινούργιο στοιχείο”.
Τα ευρήματα αυτής της μελέτης είναι πιθανό να έχουν εφαρμογές στον άνθρωπο, πρόσθεσε η Coss.
“Τα ποντίκια που ακολουθούν μια υψηλή σε λιπαρά διατροφή αναπτύσσουν μεταβολικό σύνδρομο όπως και οι παχύσαρκοι άνθρωποι”, ανέφερε η Coss. “Οι παχύσαρκοι άνδρες έχουν χαμηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης, συμβάλλοντας σε χαμηλή λίμπιντο, χαμηλή ενέργεια και μειωμένη μυϊκή δύναμη. Τα παχύσαρκα αρσενικά ποντίκια έδειξαν σχεδόν 50% μείωση της τεστοστερόνης και του αριθμού των σπερματοζωαρίων τους. Οι παχύσαρκοι θηλυκοί ποντικοί δείχνουν το ίδιο, συμβάλλοντας στη μείωση της γονιμότητας. Είναι ενδιαφέρον ότι το 18% των ζευγαριών στις Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζονται τώρα ιατρικές παρεμβάσεις – ορμονικές θεραπείες, γονιμοποίηση in vitro για να τεκνοποιήσουν”.
Η παχυσαρκία έχει συσχετιστεί με πνευματική παρακμή και αυξημένο ποσοστό εγκεφαλικού επεισοδίου, εκτός από άλλα προβλήματα που επηρεάζουν τα εσωτερικά όργανα.
Οι γυναίκες και τα θηλυκά ποντίκια συσσωρεύουν λίπος διαφορετικά από τα αντίστοιχα αρσενικά. Τα θηλυκά εναποθέτουν το λίπος υποδόρια, ακριβώς κάτω από το δέρμα, ενώ τα αρσενικά συσσωρεύουν το λίπος βαθύτερα, στη σπλαγχνική περιοχή του σώματος, όπου μπορεί να επηρεάσει τα εσωτερικά όργανα. Τελικά, ακόμα και στις γυναίκες, οι υποδόριες περιοχές κατακλύζονται από λίπος και η κοιλιακή περιοχή αρχίζει να εμφανίζει παχυσαρκία, γεγονός που οδηγεί σε νευροφλεγμονή.
“Οι γυναίκες είναι πιο προστατευμένες από τους άνδρες όσον αφορά τη φλεγμονή του εγκεφάλου”, είπε ο Coss. “Αυτή μπορεί να είναι μια εξελικτική προστασία για τις γυναίκες, οι οποίες πρέπει να βιώσουν περισσότερες αλλαγές στο βάρος τους λόγω της εγκυμοσύνης. Αυτή η προστασία περιορίζεται σημαντικά όταν οι γυναίκες γίνονται παχύσαρκες και το λίπος συγκεντρώνεται γύρω από τη μέση τους”.
Η Coss και η ομάδα της σκοπεύουν να διερευνήσουν, σε ποντίκια, πώς το κοιλιακό βάρος συνδέεται με την νευροφλεγμονή.
«Γνωρίζουμε ότι το κοιλιακό λίπος – δηλαδή το λίπος γύρω από τα σπλαχνικά όργανα – γίνεται πιο φλεγμονώδες όσο μεγαλώνει”, είπε. “Αυτό το λίπος στη συνέχεια στρατολογεί τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος από την κυκλοφορία του αίματος και τα ενεργοποιεί”.
Ένα άλλο σημαντικό εύρημα που αναφέρθηκε στη μελέτη είναι ότι τα περιφερικά ανοσοκύτταρα, ιδιαίτερα τα μακροφάγα, διασχίζουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό – το προστατευτικό φράγμα που σταματά την εισροή των περισσότερων χημικών ενώσεων από το αίμα στον εγκέφαλο. Αυτή η διείσδυση περιφερικών ανοσοκυττάρων στον εγκέφαλο συμβαίνει επιπρόσθετα της ενεργοποίησης των ανοσοκυττάρων του εγκεφάλου.
Ο εγκέφαλος θεωρείται προστατευμένη περιοχή του ανοσοποιητικού συστήματος, αλλά δείχνουμε ότι η περιφερική φλεγμονή “διαχέεται” στον εγκέφαλο, η οποία με τη σειρά της μπορεί να προκαλέσει νευρωνικά προβλήματα, δήλωσε η Coss. Δεν είναι πάντως ξεκάθαρο τι προκαλεί αυτή την ενεργοποίηση.
Γνωρίζουμε ότι τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος εκκρίνουν κυτοκίνες που είναι φλεγμονώδεις δείκτες στο αίμα. Είναι πιθανό αυτές οι κυτοκίνες να ταξιδεύουν στο αίμα από τον λιπώδη ιστό και να ενεργοποιούν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος για να διασχίσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Είναι επίσης πιθανό ότι άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος συμβάλλουν στη νευροφλεγμονή.
