Ερευνητές του Stanford University School of Medicine, μετά από δεκαετή προσπάθεια, ανακάλυψαν ανθρώπινα σκελετικά βλαστικά κύτταρα. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell.
Μέχρι σήμερα οι θεραπευτικές επιλογές για τη βελτίωση της λειτουργίας του σκελετού στους ανθρώπους είναι μικρές και σε ένα βαθμό αυτό οφείλεται στο ότι έως τώρα δεν είχαν απομονωθεί βλαστικά κύτταρα. Η δυσλειτουργία του σκελετού μπορεί να οδηγήσει σε ένα ευρύ φάσμα παθήσεων, από την οστεοπόρωση και την οστεοαρθρίτιδα έως τις αιματολογικές διαταραχές και τον καρκίνο. Υπάρχουν επίσης και τα μη θεραπεύσιμα τραύματα.
H σκελετική αναγέννηση είναι μια σημαντική δυνατότητα για κάθε οστέινο ζώο που εξελίσσεται σε έναν τραχύ κόσμο. Ορισμένα σπονδυλωτά, όπως τα νεογνά, είναι σε θέση να αναγεννήσουν ολόκληρα άκρα αν είναι απαραίτητο, αλλά η ικανότητα άλλων ζώων, όπως τα ποντίκια και οι άνθρωποι, είναι μέτρια. Αν και οι άνθρωποι μπορούν συνήθως να θεραπεύσουν εκ φύσεως ένα κάταγμα οστών αρκετά καλά, αρχίζουν να χάνουν κάποια από αυτή την ικανότητα με την ηλικία. Και είναι τελείως ανίκανοι να αναγεννήσουν τον χόνδρο που φθείρεαι με την ηλικία ή την επαναλαμβανόμενη χρήση.
Οι ερευνητές προσπαθούν εδώ και χρόνια να βρουν σκελετικά βλαστοκύτταρα με την ελπίδα ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν κλινικά για να βοηθήσουν στην αντικατάσταση των φθαρμένων ή ελλιπών οστών και χόνδρων, αλλά ήταν πολύ δύσκολο να τα εντοπίσουν. Ήλπιζαν να χρησιμοποιήσουν αυτά που έμαθαν από τον εντοπισμό των σκελετικών βλαστοκυττάρων στα ποντίκια αλλά η αναζήτηση ότι ήταν πιο δύσκολη από ό, τι περίμεναν. Σε αντίθεση με τα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα, τα οποία υπάρχουν μόνο στα αρχικά στάδια ανάπτυξης, πιστεύεται ότι τα ενήλικα βλαστοκύτταρα βρίσκονται σε όλους τους κύριους τύπους ιστών.
Τελικά, οι επιστήμονες εντόπισαν τέτοια πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα και, καλλιεργώντας τα στο εργαστήριο, πέτυχαν να αναπτύξουν νέα οστά και χόνδρο. Μάλιστα τα εντόπισαν μια μάλλον απρόσμενη πηγή: το άχρηστο λίπος από τη λιποαναρρόφηση. Ορισμένα κύτταρα μέσα στα αιμοφόρα αγγεία του λίπους αυτού είναι στην πραγματικότητα ένα είδος σκελετικού βλαστικού κυττάρου.
Σύμφωνα με το σχετικό άρθρο, τα βλαστικά κύτταρα είτε μπορούν να απομονωθούν από ανθρώπινο οστό, είτε να παραχθούν από εξειδικευμένα κύτταρα στο λίπος και δίνουν το έναυσμα για τα προγονικά κύτταρα να παράγουν νέο οστό, χόνδρο και άλλους σκελετικούς ιστούς.
“Κάθε μέρα τα παιδιά και οι ενήλικες χρειάζονται φυσιολογικό οστό, χόνδρο και στρωματικό ιστό”, δήλωσε ο Michael Longaker, καθηγητής πλαστικής και αναπλαστικής χειρουργικής. “Υπάρχουν 75 εκατομμύρια Αμερικανοί με αρθρίτιδα, για παράδειγμα. Φανταστείτε αν μπορούσαμε να μετατρέψουμε εύκολα διαθέσιμα λιποκύτταρα από λιποαναρρόφηση σε βλαστοκύτταρα που θα μπορούσαν να εγχυθούν στις αρθρώσεις τους για να δημιουργήσουν νέο χόνδρο ή αν μπορούσαμε να τονώσουμε το σχηματισμό νέου οστού καταγμάτων σε ηλικιωμένους”.
Τα σκελετικά βλαστοκύτταρα διακρίνονται από τον άλλο τύπο κυττάρων που ονομάζονται μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα, τα οποία μπορούν να δημιουργήσουν σκελετικούς ιστούς, λίπος και μυς. Τα μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα, τα οποία μπορούν να απομονωθούν από το αίμα, το μυελό των οστών ή το λίπος, θεωρούνται από ορισμένους ότι μπορούν να λειτουργήσουν ως γενετικά βλαστικά κύτταρα. Έχουν δοκιμαστεί, με περιορισμένη επιτυχία, σε κλινικές δοκιμές και ως πειραματικές θεραπείες για την ικανότητά τους να αναγεννούν μια ποικιλία ιστών. Πρόσφατα, τρεις ηλικιωμένοι ασθενείς στη Φλόριντα τυφλώθηκαν ή έχασαν μέρος της όρασής τους μετά από έγχυση μεσεγχυματικών βλαστοκυττάρων από λίπος στα μάτια, στο πλαίσιο θεραπείας για την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
“Τα μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα πιθανόν να περιλαμβάνουν πολλούς πληθυσμούς κυττάρων, καθένα από τα οποία μπορεί να ανταποκρίνεται διαφορετικά και απρόβλεπτα στα σήματα διαφοροποίησης”, ανέφερε ο Charles Chan, επίκουρος καθηγητής χειρουργικής επέμβασης. “Αντίθετα, το σκελετικό βλαστοκύτταρο που έχουμε εντοπίσει διαθέτει όλες τις χαρακτηριστικές ιδιότητες των αληθινών, πολλαπλών δυναμικών, αυτοανανεούμενων, ιστικών ειδικών βλαστοκυττάρων. Είναι περιορισμένα. όσον αφορά την επίδραση, στους σκελετικούς ιστούς, κάτι που μπορεί να τα κάνει πολύ πιο χρήσιμα”.
Μολονότι θα χρειασθούν αρκετά χρόνια για να αναπτυχθούν πρακτικές και κλινικά χρήσιμες εφαρμογές των σκελετικών βλαστοκυττάρων, οι επιστήμονες οραματίζονται ήδη την αξιοποίησή τους για την αντικατάσταση κατεστραμμένων οστών και αρθρώσεων ή τη θεραπεία εκφυλιστικών σκελετικών παθήσεων όπως η οστεοπόρωση.
