Τα αντιοξειδωτικά προάγουν την καλή υγεία και την ευεξία. Επιστημονικές μελέτες που έγιναν τα τελευταία χρόνια έχουν επιβεβαιώσει τη θεραπευτική επίδραση των αντιοξειδωτικών, αλλά και για τη συμβολή τους στην πρόληψη νοσημάτων. «Αν και η συμβολή των αντιοξειδωτικών στην πρόληψη των νοσημάτων είναι επιστημονικά αποδεδειγμένη, η συσχέτισή τους με τις δίαιτες για την απώλεια βάρους δεν έχει επιστημονική βάση» επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κλινική διαιτολόγος -διατροφολόγος μέλος της επιστημονικής ομάδας «Διατροφή», Γιώτα Καρακασίδου.
«Μία ισορροπημένη και ποιοτικά σωστή διατροφή πιστεύουμε ότι καλύπτει τις ανάγκες του οργανισμού σε αντιοξειδωτικά. Ωστόσο στη σημερινή εποχή είναι κάπως παρακινδυνευμένο να πούμε ότι βασιζόμαστε μόνο σε αυτή, γιατί ούτε τις ανάγκες του κάθε οργανισμού για αντιοξειδωτικά ξέρουμε, ούτε και μπορούμε να πούμε με σιγουριά αν η τροφή μας είναι αυτό που βλέπουμε στο πιάτο μας» εξηγεί η κ. Καρακασίδου.
Τι είναι τα αντιοξειδωτικά και πως λειτουργούν
Τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες που προφυλάσσουν το κύτταρο από οξειδώσεις εμποδίζοντας τη δημιουργία ελεύθερων ριζών. «Για να γίνει πιο εύκολα αντιληπτή η έννοια της κυτταρικής οξείδωσης , ας υποθέσουμε ότι αφήνουμε ένα κομμάτι σίδερο εκτεθειμένο στα καιρικά φαινόμενα. Το ίδιο το σίδερο ύστερα από κάποιο διάστημα θα σκουριάσει , δηλαδή θα οξειδωθεί .Το ίδιο συμβαίνει με τα κύτταρα .Κύριος υπεύθυνος και στις δύο περιπτώσεις το χημικό στοιχείο οξυγόνο . Ως αποτέλεσμα φυσιολογικής λειτουργίας του κυτταρικού μεταβολισμού, το oξυγόνο αποσταθεροποιείται , δηλαδή χάνει ηλεκτρόνιο και συμπεριφέρεται σαν ελεύθερη ρίζα. Αναζητώντας λοιπόν το χαμένο ηλεκτρόνιο , επιτίθεται σε βιομόρια του κυττάρου , όπως λιπίδια και πρωτεΐνες, με σκοπό να «κλέψει» το ηλεκτρόνιο και να επανέρθει στη φυσιολογική του κατάσταση. Έτσι όμως μετατρέπει τα λιπίδια και τις πρωτεΐνες σε ελεύθερες ρίζες, δηλαδή δημιουργούνται νέες και δραστικότερες μορφές ελευθέρων ριζών , οι οποίες τελικό αποδέκτη έχουν το πυρήνα του κυττάρου και το γενετικό του υλικό» εξηγεί η κ Καρακασίδου.
Ελεύθερες ρίζες: Οι ύπουλοι και αόρατοι εχθροί
Οι «ύπουλοι και αόρατοι αυτοί εχθροί» ,όπως χαρακτηρίζει τις ελεύθερες ρίζες η κ Καρκασίδου, ευθύνονται για ενδεχόμενες μεταλλάξεις και πολύ πιθανόν για ανεπανόρθωτες κυτταρικές βλάβες . Νευροεκφυλιστικά νοσήματα , αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις , καρκινογένεση είναι από τις κυριότερες ασθένειες για τις οποίες αποδίδεται σημαντική ευθύνη στις ελεύθερες ρίζες . Ο όρος οξειδωτικό στρες αντικατοπτρίζει τη συσσώρευση αυτών των δραστικών μορφών . Οι αυξημένες τιμές του κρούουν τον κώδωνα κινδύνου για την εξελικτική πορεία του κυττάρου και φυσικά την κατάσταση της υγείας . «Η λειτουργία των αντιοξειδωτικών ουσιών είναι να εμποδίζουν την περαιτέρω δημιουργία ελευθέρων ριζών και να αναστέλλουν την καταστροφική για το κύτταρο δράση τους , δωρίζοντας πολύ εύκολα ηλεκτρόνια , σταθεροποιώντας έτσι και πάλι τις οξειδωμένες μορφές που δημιουργήθηκαν.Τα τελευταία χρόνια οι μελέτες που πραγματοποιούνται στον τομέα των αντιοξειδωτικών έχουν να επιδείξουν σημαντικά αποτελέσματα στη θεραπευτική αλλά πολύ περισσότερο στην πρόληψη» προσθέτει η κ Καρακασίδου. Οι ουσίες που έχουν αντιοξειδωτική δράση υπάρχουν κατά κύριο λόγο στα φρούτα και τα λαχανικά. Οι πιο γνωστές από τις αντιοξειδωτικές ουσίες είναι οι βιταμίνες Α (και τα καροτενοειδή) , C, E, , το συνένζυμο Q10, το ιχνοστοιχείο σελήνιο, το λυκοπένιο. Στα αντιοξειδωτικά περιλαμβάνονται επίσης το λιπικό οξύ, οι φαινολικές ομάδες, η γλουταθειόνη και η Ν ακετυλοκυστεϊνη. Εκτός από τα φρούτα και τα λαχανικά αντιοξειδωτικά υπάρχουν σε βότανα όπως, το πράσινο τσάι, η τσουκνίδα, το ταραξάκο, ο ίσωπος.
