Δεν παίζουν μόνο τα παιδιά των ανθρώπων που παίζουν διαφορετικά παιγνίδια ανάλογα με το αν είναι αγοράκια ή κοριτσάκια. Και στους χιμπατζήδες συμβαίνει κάτι ανάλογο. Οι επιστήμονες που ειδικεύονται στην μελέτη της συμπεριφοράς των ζώων και ιδιαίτερα των πρωτευόντων, ανακάλυψαν ότι τα νεαρά θηλυκά των χιμπατζήδων παίζουν με κλαριά δέντρων σαν αυτά να είναι κούκλες, σε σημείο να τα αγκαλιάζουν σαν «μητέρες» και να τα …βάζουν στο κρεβάτι για να κοιμηθούν.
Οι ερευνητές, υπό τον εξελικτικό βιολόγο Ρίτσαρντ Ράνγκαμ του πανεπιστημίου Χάρβαρντ, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό βιολογίας «Current Biology», σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», τη βρετανική «Γκάρντιαν» και το «Science», μελέτησαν επί 14 χρόνια μια ομάδα 68 χιμπατζήδων στο τροπικό βροχοδάσος του Εθνικού Πάρκου Κιμπάλε της Ουγκάντας.
Πρόσεξαν ότι οι μικροί θηλυκοί χιμπατζήδες συχνά «υιοθετούν» ένα κλαρί, το κρατάνε συνεχώς κοντά στην κοιλιά τους και το κουβαλάνε μαζί τους όπου πάνε, το «περιποιούνται» και ακόμα το κοιμίζουν! Οι ερευνητές διαπίστωσαν σημαντικές διαφορές μεταξύ αρσενικών και θηλυκών μικρών χιμπατζήδων, καθώς οι πρώτοι επίσης μαζεύουν κλαριά από το περιβάλλον για να παίξουν μαζί τους, κυρίως όμως οι θηλυκές φαίνεται να τα αντιμετωπίζουν σαν «κούκλες».
Οι λίγοι αρσενικοί χιμπατζήδες που επίσης φαίνονταν να παίζουν με τα αγαπημένα τους κλαριά σαν κούκλες, παράτησαν αυτή τη συνήθεια, όταν ενηλικιώθηκαν. Αντίθετα, οι θηλυκοί χιμπατζήδες συνέχισαν να παίζουν το ρόλο του «γονιού» με το κλαρί-κούκλα ακόμα και ως ενήλικες, ενώ σταμάτησαν μόνο όταν γέννησαν το πρώτο παιδί τους, οπότε είχαν ένα πραγματικό μωρό να ασχοληθούν. Τα δύο τρίτα των ενηλίκων χιμπατζήδων που συνέχισαν να έχουν κλαριά-κούκλες, ήσαν θηλυκές.
Οι ερευνητές εκτιμούν πως η έρευνά τους δείχνει ότι οι διαφορές συμπεριφοράς μεταξύ των αγοριών και των κοριτσιών των ανθρώπων πιθανώς έχουν και βιολογική-εξελικτική εξήγηση, οδηγώντας σε διαφορετικές γενετικές επιρροές ανάλογα με το φύλο, πέρα από τις κοινωνικές επιδράσεις του περιβάλλοντος.
«Έχουμε πλέον ενδείξεις ότι, χωρίς οποιαδήποτε κοινωνικοποίηση από τους ενηλίκους, οι θηλυκοί χιμπατζήδες φαίνονται προδιατεθειμένοι να χρησιμοποιήσουν τα κλαριά σαν να ήσαν κούκλες», δήλωσε ο Ράνγκαμ (του οποίου το πρόσφατο βιβλίο «Παίρνοντας φωτιά: Πώς η μαγειρική μάς έκανε ανθρώπους» έχει μεταφραστεί και στα ελληνικά). Πρόσθεσε ότι πρόκειται για «την πρώτη ένδειξη ενός είδους ζώου στο άγριο φυσικό περιβάλλον τους, όπου το παιγνίδι διαφέρει ανάμεσα στα αρσενικά και τα θηλυκά».
Ο ισχυρισμός ότι τα αγόρια και τα κορίτσια των ανθρώπων έχουν βιολογική (και όχι απλώς κοινωνική) προδιάθεση να προτιμούν διαφορετικά παιγνίδια, αποτελεί επίμαχο θέμα. Εναλλακτικά, έχουν προταθεί ως εξηγήσεις για τα διαφορετικά παιγνίδια των δύο φύλων, τόσο η μίμηση των συνομηλίκων, όσο και τα στερεότυπα που αναπαράγουν οι γονείς και καλλιεργούν στα παιδιά τους.
Όμως η νέα έρευνα έρχεται να «πυροδοτήσει» ένα νέο επεισόδιο στη διαμάχη, αναδεικνύοντας την πιθανή σημασία του βιολογικού-γενετικού παράγοντα. Είχε προηγηθεί το 2008 μια άλλη μελέτη από ερευνητές βιολόγους του πανεπιστημίου Έμορι της Ατλάντα, υπό την Τζάνις Χάσετ, που έδωσαν σε νεαρής ηλικίας μαϊμούδες «ρέζους» διάφορα ανθρώπινα παιγνίδια για να παίξουν. Περιέργως, τα μικρά αρσενικά προτίμησαν να παίζουν την περισσότερη ώρα με φορτηγά και άλλα «αγορίστικα» παιγνίδια, ενώ τα θηλυκά έδειξαν προτίμηση στις κούκλες και σε μια μεγαλύτερη γκάμα παιγνιδιών.
Οι χιμπατζήδες χρησιμοποιούν κλαριά για τέσσερις κυρίως λόγους: να ψάχνουν τρύπες όπου μπορεί να υπάρχει νερό ή τροφή, να απωθούν πιθανούς αντιπάλους, να παίζουν με άλλους ή απλώς να το κουβαλάνε πέρα-δώθε. Σε αυτή την τελευταία περίπτωση ανήκει και η χρήση του ξύλου ως «κούκλας». Παραμένει άγνωστο σε ποιο βαθμό αυτή η συνήθεια είναι εξαπλωμένη γενικά στους πληθυσμούς των χιμπατζήδων ή είναι περιορισμένη σε αυτούς του πάρκου Κιμπάλε της Ουγκάντας.
Και κάτι ακόμα αξιοσημείωτο (και πιο «φεμινιστικό»!): οι θηλυκοί χιμπατζήδες είναι δέκα φορές πιο πιθανό να χρησιμοποιήσουν ένα κλαρί ως εργαλείο σε σχέση με τους αρσενικούς. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται από τους επιστήμονες μια τέτοια διαπίστωση.
