Η συστηματική άσκηση αποτελεί μια ασφαλή και αποτελεσματική προσέγγιση όχι μόνο για τη μείωση των αρχικών συμπτωμάτων του Συνδρόμου Ανήσυχων Ποδιών αλλά και για τη βελτίωση της ευρωστίας των ασθενών μ’ αυτό το Σύνδρομο, όπως προκύπτει από μελέτες του Κέντρου Έρευνας, Τεχνολογίας και Ανάπτυξης Θεσσαλίας (ΚΕΤΕΑΘ). Τα δεδομένα των μελετών αυτών θα παρουσιαστούν, αύριο, σε πανευρωπαϊκό συνέδριο για το Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών, που θα πραγματοποιηθεί στο Μόναχο της Γερμανίας.
Τι είναι το “Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών”;
Σύμφωνα με τον ερευνητή Κλινικής Εργοφυσιολογίας, Γιώργο Σακκά, ο οποίος θα βρεθεί στο Μόναχο και θα παρουσιάσει τα αποτελέσματα των μελετών, το Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών (ΣΑΠ) (Restless Legs Syndrome) είναι μια νευρολογικής φύσεως διαταραχή, που επηρεάζει κυρίως τα κάτω άκρα και χαρακτηρίζεται από μια ακαταμάχητη επιθυμία για κίνηση. Πολλές φορές, η ακαταμάχητη αυτή επιθυμία παρομοιάζεται μ’ αυτήν της “έντονης φαγούρας”, στην οποία εάν δεν “ξυθούμε” δεν θα ικανοποιηθούμε ποτέ.
Οι άνθρωποι που πάσχουν από το ΣΑΠ αισθάνονται πολύ συχνά την επιθυμία να κινήσουν τα πόδια τους είτε με το περπάτημα ή το τέντωμα ή το τρίψιμο, προκειμένου να μπορέσουν να ηρεμίσουν για λίγο τα κάτω άκρα τους (ή και τα άνω άκρα τους). Τα συμπτώματα αυτά τείνουν να χειροτερέψουν με την ακινησία, όπως ακριβώς την ώρα που χαλαρώνει κάποιος μπροστά από την τηλεόραση, στο αυτοκίνητο ή και στο θέατρο. Επειδή τα συμπτώματα εντείνονται συνήθως το βράδυ και κατά τη διάρκεια της νύχτας, οι ασθενείς αυτοί συχνά παρουσιάζουν και κακή ποιότητα ύπνου και ως επακόλουθο πολύ συχνά παρουσιάζουν ημερήσια υπνηλία.
Το ΣΑΠ μπορεί να είναι είτε ιδιοπαθές, δηλαδή να το έχουμε εκ γενετής, είτε δευτεροπαθές, δηλαδή να οφείλεται σε διάφορους λόγους, όπως περιφερειακή νευροπάθεια, νεφρική ανεπάρκεια, σιδηροπενική αναιμία ή και να εμφανιστεί κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Ποιους, όμως, επηρεάζει το ΣΑΠ;
Σήμερα, υπολογίζεται ότι το 5%-10% του γενικού πληθυσμού πάσχει από το ΣΑΠ, ενώ μόνο στο 1% γίνεται σωστή διάγνωση το οποίο και λαμβάνει τελικά την σωστή αγωγή.
Ακόμη, το ΣΑΠ εμφανίζεται πολύ συχνά στις εγκύους και σε άτομα με σιδηροπενική αναιμία.
Στο ερώτημα αν υπάρχουν θεραπευτικές επιλογές για το ΣΑΠ, ο κ. Σακκάς σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι δεν υπάρχει θεραπεία για το συγκεκριμένο σύνδρομο. Η αγωγή που δίνεται μέχρι τώρα ανακουφίζει από τα συμπτώματα, αλλά δεν επιφέρει ολική ίαση. Η αγωγή που προτείνεται είναι η θεραπεία με ντοπαμινεργικούς αγωνιστές.
“Ωστόσο- προσθέτει- η ερευνητική μας ομάδα έχει και μία εναλλακτική λύση: τη συστηματική άσκηση. Μέχρι πρότινος, υπήρχε η άποψη ότι η σωματική δραστηριότητα και η έντονη άσκηση μπορεί να χειροτερέψει τα συμπτώματα του συνδρόμου και να επιβαρύνει την υγεία των ασθενών με ΣΑΠ. Από μελέτες που διεξήχθηκαν στο Κέντρο Έρευνας Τεχνολογίας και Ανάπτυξης Θεσσαλίας (ΚΕΤΕΑΘ) βρήκαμε ότι η συστηματική άσκηση, όχι μόνο προκαλεί μια αίσθηση ευφορίας, η οποία έχει αναλγητική δράση και ανακουφίζει από τα συμπτώματα, αλλά παρουσιάζει και παρόμοια βελτίωση με αυτή της φαρμακευτικής αγωγής”.
Τι έχουν δείξει μέχρι τώρα οι μελέτες;
Τα τελευταία 4 χρόνια εργαζόμασταν, επισημαίνει ο ερευνητής συστηματικά σε μια διπλή τυφλή τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη στην οποία συγκρίναμε την αποτελεσματικότητα της κλασσικής φαρμακευτικής αγωγής σε σχέση με την εναλλακτική προσέγγιση της συστηματικής άσκησης. Πιο συγκεκριμένα εξετάσαμε την επίδραση της συστηματικής άσκησης και της χορήγησης ντοπαμινεργικών σκευασμάτων σε ασθενείς που έπασχαν από το ΣΑΠ ουραιμικής αιτιολογίας στην κλίμακα σοβαρότητας των συμπτωμάτων καθώς και στα επίπεδα ποιότητας ζωής και ύπνου.
Στην παρούσα κλινική μελέτη συμμετείχαν 70 ασθενείς και χωρίστηκαν σε τέσσερις κατηγορίες: στην ομάδα της άσκησης, στην ομάδα των ντοπαμινεργικών, στην ομάδα του πλασέμπο και στην ομάδα του συνδυασμού άσκησης και ντοπαμινεργικών και στην ομάδα συνδυασμού άσκησης και πλασέμπο.
Τα αποτελέσματα, σύμφωνα με τον ερευνητή, ήταν εντυπωσιακά. Η μελέτη έδειξε ότι τόσο η αερόβια συστηματική άσκηση όσο και η θεραπεία με τους ντοπαμινεργικούς (ροπινιρόλη) είναι αποτελεσματικές και ασφαλείς προσεγγίσεις για τη μείωση των συμπτωμάτων του ουραιμικού ΣΑΠ κατά 46 και 54% αντίστοιχα, βελτιώνοντας παράλληλα και τα επίπεδα ποιότητας ζωής των ασθενών.
Παρόλα αυτά, μόνο η αερόβια προπόνηση βρέθηκε να έχει τη δυνατότητα να επιφέρει σημαντικές βελτιώσεις στη φυσική κατάσταση (λειτουργική ικανότητα) και να μειώσει σημαντικά τα επίπεδα της λιπώδους διήθησης στο σκελετικό μυ, ενώ παράλληλα μπορεί να επιφέρει σημαντικές αυξήσεις στην άλιπη σωματική μάζα των ασθενών.
Τα ποιο σημαντικά, όμως, αποτελέσματα ήρθαν από την ομάδα που έπαιρνε τη συνδυαστική αγωγή (συστηματική άσκηση και ντοπαμινεργικοί). Στην ομάδα αυτή, τα συμπτώματα μειώθηκαν κατά 59% με ταυτόχρονη βελτίωση στην ποιότητα ζωής, ύπνου και σωματικής επάρκειας.
