Η υπέρβαση του εαυτού, θεμέλιο όλων των μεγάλων θρησκειών, έχει μια κοινή νευροψυχολογική βάση, σύμφωνα με έρευνα του καθηγητή ψυχολογίας του πανεπιστημίου Μιζούρι των ΗΠΑ Μπρικ Τζονστόουν, ο οποίος διαπίστωσε ότι οι πνευματικές εμπειρίες του ανθρώπου, οι οποίες πηγάζουν από την υπέρβαση του εγώ, σχετίζονται με μειωμένη δραστηριότητα στο δεξιό βρεγματικό λοβό του εγκεφάλου. Οι έρευνες των επιστημόνων, προτείνουν ότι όλες οι πνευματικές εμπειρίες βασίζονται τελικά στον εγκέφαλο. Η μελέτη υποστηρίζει ένα ακόμα νευροψυχολογικό μοντέλο για την πνευματικότητα και είναι μια από τις πρώτες που χρησιμοποίησε άτομα με εγκεφαλικές βλάβες για να θεμελιώσει τον ισχυρισμό της.
Η νέα έρευνα, μαζί με άλλες που έχουν προηγηθεί πρόσφατα (π.χ. σε διαλογιζόμενους βουδιστές ή σε καθολικές μοναχές), υποστηρίζει ότι όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως πολιτισμικού υποβάθρου ή θρησκευτικών πιστεύω, βιώνουν στον εγκέφαλό τους τις ίδιες νευροψυχολογικές λειτουργίες στη διάρκεια των πνευματικών εμπειριών τους, όπως είναι οι υπερβατικές καταστάσεις, τα αισθήματα ενότητας με όλο τον κόσμο και υπέρβασης του ατομικού εαυτού τους. Ο διαλογισμός και η προσευχή είναι οι κατ’ εξοχήν μέθοδοι που επιτυγχάνονται, σε όλες τις θρησκείες, αυτές οι εμπειρίες υπέρβασης του εαυτού και ένωσης με τον Θεό ή το σύμπαν (ανάλογα με τις ιδιαίτερες πεποιθήσεις του καθενός).
“Ο εγκέφαλος λειτουργεί με ένα συγκεκριμένο τρόπο στη διάρκεια των πνευματικών εμπειριών”, δήλωσε ο Τζονστόουν, που πρόσθεσε ότι τα άτομα με εγκεφαλική βλάβη στο δεξιό βρεγματικό λοβό ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα πνευματικών και υπερβατικών εμπειριών. Όπως είπε, αυτό σημαίνει ότι η υπέρβαση του εγωκεντρισμού μπορεί να προκληθεί και τελικά να εκμαθηθεί μέσω της μειωμένης δραστηριότητας σε αυτή την περιοχή του εγκεφάλου – για παράδειγμα, με προσευχή ή διαλογισμό. Οι άνθρωποι με αυτές τις εμπειρίες υπέρβασης του εγωκεντρισμού τους είναι επίσης πιο υγιείς ψυχολογικά, ειδικά αν πιστεύουν ότι υπάρχει ένας Θεός ή μια ανώτερη δύναμη που τους αγαπά, πρόσθεσε ο Τζονστόουν.
“Η ικανότητα να συνδέεται κανείς με πράγματα πέρα από τον εαυτό του, όπως συμβαίνει στις υπερβατικές εμπειρίες, φαίνεται να συμβαίνει στους ανθρώπους που ελαχιστοποιούν τη δραστηριότητα του δεξιού βρεγματικού λοβού”, είπε ο Τοζνστόουν. “Αυτή η ικανότητα μπορεί να αποκτηθεί με πρακτικές όπως ο διαλογισμός και η προσευχή ή εξαιτίας εγκεφαλικής βλάβης που προκαλεί τη φθορά του δεξιού βρεγματικού λοβού. Και στις δύο περιπτώσεις, η έρευνα δείχνει ότι η υπέρβαση του εαυτού είναι το νευροψυχολογικό θεμέλιο των πνευματικών εμπειριών”.
Όπως φρόντισε να σημειώσει ο Τζονστόουν, η έρευνά του, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Zygon”, “με κανένα τρόπο δεν ελαχιστοποιεί τη σημασία της θρησκείας ή των προσωπικών πεποιθήσεων, ούτε υποδηλοί ότι η πνευματική εμπειρία σχετίζεται μόνο με τη νευροψυχολογική δραστηριότητα στον εγκέφαλο”. Όπως είπε, “τα άτομα έχουν την εμπειρία του Θεού τους ή της ανώτερης δύναμης με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, όμως όλοι οι άνθρωποι όλων των θρησκειών και πεποιθήσεων εμφανίζονται να βιώνουν (σ.σ. εγκεφαλικά) αυτές τις εμπειρίες με παρόμοιο τρόπο”.
