Η ωκυτοκίνη δηµιουργεί και µεταβάλλει τα βασικότερα συναισθήµατα του ανθρώπου. Οπως φάνηκε όµως σε μια νέα µελέτη, η δράση της περιορίζεται µόνο σε όσους έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Η πρώτη φορά που εµφανίζεται η ωκυτοκίνη στη ζωή κάποιου είναι στα βρέφη, κατά την επαφή τους µε τη θηλή της µητέρας -το λεγόμενο «µητρικό φίλτρο». Στην ενήλικη ζωή είναι επίσης σηµαντική, καθώς είναι αυτή που προκαλεί το αίσθηµα εµπιστοσύνης. Αλλά και µεταξύ των ζώων, η ωκυτοκίνη, όταν βρίσκεται σε αυξηµένα επίπεδα στα αρσενικά, τα κάνει να είναι πιστά στη σύντροφό τους. Πρόσφατα όμως, οι ερευνητές ανακάλυψαν πως το αίσθηµα εµπιστοσύνης που προκαλεί η ορµόνη δεν αφορά όλο τον κόσµο, αλλά είναι επικεντρωµένη σε συγκεκριµένες οµάδες ατόµων που έχουν κοινά χαρακτηριστικά.
Ο CarstenKW DeDreu, ψυχολόγος στο Πανεπιστήµιο του Αµστερνταµ, διάβασε και συνέκρινε πολλές πρόσφατες έρευνες για τις επιπτώσεις της ωκυτοκίνης και συµπέρανε πως, βάσει εξελικτικών αρχών, κανένας που εµπιστεύεται τυφλά τους άλλους δεν µπορεί να επιβιώσει. Έτσι υπέθεσε πως θα πρέπει να υπάρχουν όρια στην «ικανότητα» της ορµόνης να προκαλεί αίσθηµα εµπιστοσύνης και άρχισε την έρευνά του. Στα πρώτα ευρήµατα της µελέτης του, που δηµοσιεύτηκαν στην επιστηµονική επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Science», o Carsten προέκτεινε για πρώτη φορά τα αποτελέσµατα που έχει η δράση της ορµόνης στη συµπεριφορά ενός λαού. ∆ηµοσκοπήσεις που είχαν γίνει τα προηγούµενα χρόνια στην Ολλανδία έδειξαν ότι οι Ολλανδοί εκφράζουν αρνητική γνώµη για τους µουσουλµάνους και τους Γερµανούς. Βασιζόµενοι σε αυτές τις δηµοσκοπήσεις οι ειδικοί σχεδίασαν ένα πείραµα µε Oλλανδούς φοιτητές.
Στο πλαίσιο της µελέτης δόθηκε σε µια οµάδα από τους εθελοντές να µυρίσουν ωκυτοκίνη 40 λεπτά πριν από τη δοκιµασία. Ακολούθως, ζητήθηκε από όλους να πατούν ένα πλήκτρο όταν προβάλλονταν δύο λέξεις. Η µια λέξη είχε αρνητική χροιά, ενώ η άλλη ήταν απλώς ένα όνοµα, είτε ολλανδικό είτε γερµανικό ή µουσουλµανικό. Αυτό που µετρήθηκε ήταν η ταχύτητα µε την οποία πίεζαν οι συµµετέχοντες το κουµπί. Οταν και οι δύο λέξεις είχαν την ίδια συναισθηµατική αξία (και οι δύο αρνητικές ή και οι δύο θετικές), οι συµµετέχοντες πίεζαν πολύ γρήγορα το κουµπί. Στις περιπτώσεις που ήταν διαφορετική, η αντίδρασή τους ήταν πιο αργή επειδή ο εγκέφαλος χρειαζότανπερισσότερο χρόνο για να επεξεργαστεί τις λέξεις. Τα άτοµα που βρίσκονταν στην οµάδα που είχε µυρίσει την ωκυτοκίνη είχαν την τάση να πατούν πιο γρήγορα το κουµπί όταν έβλεπαν ολλανδικά ονόµατα.
Το δεύτερο σκέλος του πειράµατος είχε σχέση µε ηθικά διλήµµατα. Οι συµµετέχοντες που είχαν µυρίσει ωκυτοκίνη ήταν πολύ πιο πιθανό να «θυσιάσουν» θεωρητικά µουσουλµάνους αντί για Ολλανδούς.
Οι ειδικοί τείνουν να καταλήξουν στο συµπέρασµα πως η ορµόνη αυτή ενισχύει περισσότερο τα συναισθήµατα αφοσίωσης στους όµοιούς µας παρά τα συναισθήµατα µίσους για τους «ξένους». Εντούτοις, δεν είναι ξεκάθαρο εάν η ορµόνη µεσολαβεί και σε άλλες κοινωνικές συµπεριφορές, εκτός από αυτές που σηµαίνουν στενούς δεσµούς ή ταύτιση.
Με βάση τα πειράµατα του Carsten, η ωκυτοκίνη ίσως υποβοηθά τον εθνοκεντρισµό. «Εξελικτικά η ωκυτοκίνη φαίνεται πως βοήθησε στο πέρασµα των αιώνων τους ανθρώπους να δηµιουργήσουν οµάδες µε όµοιούς τους προκειµένου να επιβιώσουν. Ως παρενέργεια, όµως, εµφανίστηκε το φαινόµενο του εθνοκεντρισµού και κατ’ επέκταση ο ρατσισµός, αφού σχηµάτιζαν αρνητική γνώµη για όσους ήταν διαφορετικοί», εξηγεί ο ίδιος.
