“Οι γιατροί, όταν προτείνουν θεραπείες για αποκατάσταση της ψυχικής και σωματικής υγείας, όπως προβλήματα καρδιοπαθειών, που συνήθως συνδέονται από υψηλά επίπεδα άγχους, θα πρέπει να συνταγογραφούν και άσκηση και να συστήνουν στους ασθενείς να συμβουλεύονται ψυχολόγους της άσκησης, οι οποίοι θα τους βοηθήσουν να ακολουθήσουν ένα πρόγραμμα ατομικής άσκησης προσαρμοσμένο στα μέτρα τους”, συστήνει ο Αθανάσιος Παπαϊωάννου, καθηγητής αθλητικής ψυχολογίας και διευθυντής του μεταπτυχιακού προγράμματος ψυχολογίας της άσκησης στο ΤΕΦΑΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Όπως αναφέρει ο κ. Παπαϊωάννου, ο ρόλος των αθλητικών ψυχολόγων είναι- μεταξύ άλλων- να βοηθήσουν τους αθλούμενους να αναδομήσουν τις αρνητικές σκέψεις σε θετικές και να ελέγξουν τα συναισθήματά τους, ώστε να έχουν “καθαρό μυαλό” πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον αγώνα ή την άσκηση. Η άσκηση, σύμφωνα με τον ίδιο, έχει θετικές επιδράσεις σε ενδορφίνες, αλλά και σε νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το αίσθημα της χαρούμενης διάθεσης και να μειώνεται η αίσθηση αρνητικών συναισθημάτων, όπως το άγχος.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναγνωρίζει τα οφέλη της άσκησης στην ψυχική υγεία και προτείνει την άσκηση ως μέσο χαλάρωσης και βελτίωσης της ποιότητας ζωής όλων των ανθρώπων, αλλά και ως μέσο θεραπείας ψυχικών ασθενειών, όπως η κατάθλιψη και το άγχος. Από την άλλη πλευρά, γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι που έχουν άγχος, έχουν μικρότερες πιθανότητες να ασκηθούν απ’ ό,τι οι άνθρωποι χωρίς άγχος.
Για τα Ελληνόπουλα, μεταξύ αυτών και τα παιδιά του θεσσαλικού διαμερίσματος, τα οποία είναι σε μεγάλα ποσοστά παχύσαρκα, όπως αποκαλύπτουν διάφορες μελέτες, ο ερευνητής σημειώνει ότι φταίει η μεγάλη μείωση της σωματικής δραστηριότητας και η αλλαγή διατροφικών συνηθειών, κυρίως της μεσογειακής δίαιτας. “Εξαφανίσθηκαν οι αλάνες στις γειτονιές και οι χώροι άσκησης και παιχνιδιού”, σημειώνει ο κ. Παπαϊωάννου, σύμφωνα με τον οποίο και οι γονείς δεν είναι κατάλληλα καταρτισμένοι για τη σημασία του αθλητισμού στην υγεία και στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών.
Για παράδειγμα, εξηγεί, δεν γνωρίζουν ότι μερικές ώρες άθλησης την εβδομάδα συμβάλλουν στην αύξηση την απόδοσης των παιδιών στο σχολείο, ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσονται κρίσιμες κοινωνικές δεξιότητες για επιτυχία στη ζωή.
Το υπουργείο Παιδείας, επισημαίνει ο κ. Παπαϊωάννου, έχει μεγάλη ευθύνη για την εξαφάνιση των χώρων άθλησης στα σχολεία, αλλά και για την υποβάθμιση του μαθήματος της γυμναστικής στο σχολείο. “Δυστυχώς, η πρόοδος των παιδιών στη γυμναστική δεν ενδιαφέρει κανέναν σ’ αυτή τη χώρα”, σημειώνει και προσθέτει: “το ‘νους υγιής εν σώματι υγιή’ είναι μόνο στα χαρτιά και οι ξένοι απορούν πώς η Ελλάδα που γέννησε την αθλητική εκπαίδευση, σήμερα έχει τόσο χαμηλό επίπεδο αθλητικής παιδείας”.
Ο ίδιος δεν παραλείπει να τονίσει ότι το ΤΕΦΑΑ Τρικάλων έχει μεταπτυχιακό πρόγραμμα στην ψυχολογία της άσκησης, καθώς και το Ευρωπαϊκό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα αθλητικής ψυχολογίας.
Στο Ευρωπαϊκό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα, όλα τα μαθήματα και οι εργασίες γίνονται στα αγγλικά και προσφέρονται μοναδικές διαπολιτισμικές εμπειρίες με τους διεθνείς φοιτητές και τους προσκεκλημένους καθηγητές απ’ όλο τον κόσμο.
Στο τοπικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα, τα μισά μαθήματα γίνονται στα αγγλικά, ενώ κι αυτοί οι φοιτητές επωφελούνται από την παρουσία διεθνών φοιτητών και καθηγητών, του υψηλού επιπέδου έρευνας και της πρακτικής άσκησης.
“Μπορούμε να υπερηφανευόμαστε”, σημειώνει ο καθηγητής, “ότι ειδικά το Ευρωπαϊκό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα, που γίνεται σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια Λειψίας της Γερμανίας, Γιουβάσκιλα της Φιλανδίας και Λουντ της Σουηδίας, είναι ίσως το κορυφαίο στον κόσμο”.
O Αθανάσιος Παπαϊωάννου είναι, επίσης, ο συντονιστής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας του ευρωπαϊκού μεταπτυχιακού προγράμματος Erasmus Mundus in European Sport and Exercise Psychology. Κατέχει πτυχίο φυσικής αγωγής και αθλητισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μεταπτυχιακό τίτλο MPhil στην ψυχολογία της φυσικής δραστηριότητας από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και διδακτορικό δίπλωμα στην ψυχολογία, στην εκπαίδευση και στον αθλητισμό από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.
Το 2001, ο κ. Παπαϊωάννου εξελέγη μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Διεθνούς Εταιρείας Αθλητικής Ψυχολογίας (ISSP) και συνεχίζει ως σήμερα, ενώ το 2005-2009 ήταν ο ταμίας της ISSP. Επίσης, είναι πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αθλητικής Ψυχολογίας και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Φυσικής Αγωγής.
Είναι ο εκδότης του International Journal of Sport and Exercise Psychology (IJESP) και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του Psychology of Sport and Exercise (PSE). Ως επιστημονικός υπεύθυνος έχει συντονίσει αρκετά ερευνητικά προγράμματα σε θέματα φυσικής δραστηριότητας και υγείας και ως το 2013 είναι ο συντονιστής για την Ελλάδα Ευρωπαϊκού προγράμματος FP7, που αποσκοπεί στη προώθηση της φυσικής δραστηριότητας και υγείας στους εφήβους.
Διδάσκει θέματα αθλητικής ψυχολογίας, σχολικής φυσικής αγωγής και εφαρμοσμένης στατιστικής στην Ελλάδα, καθώς και σε πανεπιστήμια που συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Masters in Sport & Exercise Psychology, ενώ το 2007 οργάνωσε το εντατικό τμήμα αυτού του μεταπτυχιακού προγράμματος, στα Τρίκαλα.
