H ακμή μπορεί να προσβάλλει άτομα κάθε ηλικίας (στη φωτό η Κάμερον Ντίαζ, 39 ετών, η οποία πάσχει από ακμή)
Η ακμή είναι μία χρόνια φλεγμονώδης νόσος, οι “ρίζες” της οποίας τοποθετούνται στην εφηβική ηλικία, και χαρακτηρίζεται από βλάβες των λεγόμενων τριχοσμηγματικών θυλάκων. Δημιουργούνται δηλαδή στην επιφάνεια του δέρματος τα κοινώς γνωστά “σπυράκια”.
H ακμή είναι από τις πιο συνηθισμένες ασθένειες του δέρματος. Πάνω από το 40% των εφήβων και νεαρών ενηλίκων, ηλικίας 12 έως 24 ετών, πάσχουν από ακμή, και κάποιοι από αυτούς αποκτούν μόνιμα σημάδια – ήπια έως σοβαρά – εξαιτίας της. Ωστόσο, η ακμή μπορεί να προσβάλλει άτομα κάθε ηλικίας. Υπολογίζεται πως δύο στους 10 ενήλικες έχουν ακμή. Μολονότι η ακμή είναι θεραπεύσιμη, μόλις το 11% των πασχόντων απευθύνεται σε γιατρό. Δύο στους 10 απευθύνονται σε ινστιτούτα αισθητικής, τέσσερις στους 10 δεν κάνουν απολύτως τίποτε, ενώ τρεις στους 10 χρησιμοποιούν μη συνταγογραφούμενα σκευάσματα και καλλυντικά.
Που εμφανίζεται και πως εξελίσσεται;
Η ακμή εντοπίζεται συνηθέστερα στο πρόσωπο, αλλά δεν είναι σπάνιο να εμφανιστεί στο θώρακα και στην πλάτη. Το εξάνθημα της ακμής παίρνει διάφορες μορφές (πολύμορφο). Στην ιατρική “γλώσσα” χαρακτηρίζεται από τους φαγέσωρες, τις βλατίδες, τα φλυκταινίδια (φυσαλίδες που περιέχουν πύο), τα οζίδια και τις κύστες. Στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει αντιμετώπιση.
Στόχος της θεραπείας, η οποία διαρκεί τουλάχιστον δύο μήνες, είναι να μειωθεί το κοκκίνισμα στο δέρμα και να μην βγουν άλλα σπυράκια. Ωστόσο, οι υπάρχουσες θεραπείες δεν μπορούν να αντιστρέψουν τα σημάδια της ακμής, εκτός κι αν καταφύγει κανείς σε μεθόδους όπως λ.χ. τα λέιζερ ή το χημικό πίλινγκ που όμως δεν γίνονται ειδικά για την ακμή αλλά γενικά για τα σημάδια στο πρόσωπο.
Η ακμή είναι μία πάθηση με εξάρσεις και υφέσεις, η οποία μπορεί να παραταθεί στους άνδρες μέχρι τα 25 και στις γυναίκες μέχρι την ηλικία των 30 ετών. Αν δεν γίνει σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση, μπορεί να αφήσει είτε μικρές ουλές σαν βαθουλώματα, κυρίως στο πρόσωπο, είτε μεγάλες δύσμορφες ουλές κυρίως στη ράχη, στους ώμους και στο θώρακα.
Ποιες αιτίες προκαλούν την ακμή;
Οι βασικότερες αιτίες που προκαλούν την ακμή είναι:
1. Κληρονομικότητα. Σχετίζεται με την εμφάνιση, τη μορφή, την εντύπωση και τη διάρκεια της ακμής.
2. Σμηγματόρροια. Η βαρύτητα της ακμής έχει πολλές φορές σχέση με το βαθμό λιπαρότητας της επιδερμίδας, λόγω υπερλειτουργίας των σμηγματογόνων αδένων.
3. Μικρόβια. Βασικός παθογόνος μικροοργανισμός είναι το προπιονικό βακτηρίδιο της ακμής, το οποίο παράγει διάφορα ένζυμα. Η λίπανση διασπά τα τριγλυκερίδια του σμήγματος σε λιπαρά οξέα. Αυτά με τη σειρά τους προκαλούν τοπική φλεγμονή και εκδήλωση της ακμής.
4. Ψυχολογικοί παράγοντες. Το άγχος και η υπερένταση επιδεινώνουν την ακμή.
5. Ορμονικοί παράγοντες.
6. Κλιματικοί παράγοντες. Στα εύκρατα κλίματα, όπως της χώρας μας, η ακμή βελτιώνεται το καλοκαίρι λόγω της υπεριώδους ακτινοβολίας.
7. Διατροφή. Παλαιότερα εικαζόταν ότι η σοκολάτα, τα καρυκεύματα και οι ξηροί καρποί τη χειροτερεύουν, αλλά δεν έχει εξακριβωθεί η σχέση τους με την παθογένεια της.
8. Φάρμακα. Την επιδεινώνουν τα ανδρογόνα, τα αναβολικά, οι γοναδοτροπίνες, τα κορτιζονούχα σκευάσματα κ.ά.
9. Διαταραχές κερατινοποίησης. Εντοπίζονται στο σημείο όπου ο πόρος του σμηγματογόνου αδένα συναντά τον τριχικό θύλακα.
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στα σπυράκια και στην ακμή;
Δεν υπάρχει ιατρικός διαχωρισμός. Απλώς μερικοί άνθρωποι πιστεύουν λανθασμένα ότι πρέπει να έχει κανείς πολλά σπυράκια για να θεωρηθεί πως πάσχει από ακμή ή ότι μόνο εάν πάει για τα σπυράκια του στον γιατρό, έχει ακμή. Δεν ισχύει κανένα από τα δύο.
Ποια είναι η καλύτερη θεραπεία για την ακμή;
Δεν υπάρχει μία θεραπεία κατάλληλη για όλους. Η ακμή μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και εξωτερικά (λ.χ. με αλοιφές) και εσωτερικά (με χάπια).
Το είδος της κατάλληλης θεραπείας εξαρτάται από κάθε ασθενή ξεχωριστά. Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι πως αν αρχίσετε θεραπεία με αντιβιοτικά και την διακόψετε απότομα, μπορεί προσωρινά να αναζωπυρωθούν τα συμπτώματα, συνεπώς ρωτήστε τον δερματολόγο τι μπορεί να συμβεί όταν τελειώσει η θεραπεία σας. Οι πάσχοντες πρέπει να γνωρίζουν ότι η αντιμετώπιση δεν στοχεύει στη ριζική απαλλαγή τους, αλλά στην πρόληψη και στη βελτίωση των αποτελεσμάτων της ακμής, όπως οι αντιαισθητικές και επώδυνες βλάβες και ουλές.
Γιατί χορηγούνται αντιβιοτικά για την ακμή;
Υπάρχουν περισσότερες από 100 θεραπείες που χορηγούνται με ιατρική συνταγή για την αντιμετώπιση της ακμής. Πολλά είδη αντιβιοτικών είναι χρήσιμα, διότι καταπολεμούν τα βακτήρια που βρίσκονται πίσω από την εκδήλωση της φλεγμένουσας ακμής, το κύριο χαρακτηριστικό της οποίας είναι η διόγκωση και η ερυθρότητα στα σπυράκια. Ωστόσο, τα αντιβιοτικά δεν βοηθούν στα μπιμπίκια. Τα αντιβιοτικά μπορεί να ληφθούν από το στόμα ή/και να αλοιφθούν στο δέρμα. Η θεραπεία με αντιβιοτικά συνήθως είναι μακροχρόνια (έξι μήνες ή περισσότερο).
Μπορεί να βοηθήσουν οι βιταμίνες;
Υπάρχουν ορισμένα θρεπτικά συστατικά που μπορεί να βοηθήσουν, αλλά καλό είναι να λαμβάνονται έπειτα από συμβουλή δερματολόγου, ώστε να ξέρει κανείς τι δόση χρειάζεται.
Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (υπάρχουν κυρίως στα ψάρια, αλλά και ως συμπληρώματα) συνιστώνται για ταχύτερη επούλωση, καταπολέμηση της λοίμωξης και βελτιωμένη κυτταρική λειτουργία.
Η βιταμίνη Α, που μειώνει την έκκριση σμήγματος (λίπος), έχει διαπιστωθεί πως είναι πολύ αποτελεσματική για την αντιμετώπιση της ακμής, γι’ αυτό και προστίθεται σε πολλές συνταγογραφούμενες αλοιφές.
Η βιταμίνη Ε σε υγρή μορφή μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση των ουλών, αλλά επειδή είναι πολύ λιπαρή πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ.
Ο ψευδάργυρος, τέλος, επίσης μπορεί να βοηθήσει διότι έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Μπορούν να βοηθήσουν η σάουνα και οι θερμοί ατμοί;
Αν και η έκθεση του προσώπου ή/και του σώματος σε θερμούς ατμούς προκαλεί εφίδρωση και ανοίγει τους πόρους, αυξάνει και την έκκριση σμήγματος και τελικά κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Γι’ αυτό και συνιστάται σε όσους έχουν ακμή, να αποφεύγουν αυτές τις μεθόδους αντιμετώπισης.
Μπορεί να φταίει η διατροφή;
Πολλά λέγονται για τον ρόλο της διατροφής στην ακμή και είναι ευρέως διαδεδομένη η πεποίθηση πως όποιος έχει ακμή πρέπει να αποφεύγει ορισμένες τροφές, όπως η σοκολάτα, τα τηγανητά, τα γλυκά, τα πολλά λίπη, ακόμα και το γάλα.
Ωστόσο, δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτές τις απόψεις. Επειδή πάντως η κατανάλωση άφθονων φρούτων, λαχανικών, οσπρίων και ψαριών βοηθάει γενικά τον οργανισμό, όσο πιο υγιεινή είναι η διατροφή τόσο περισσότερο ωφελείται και το δέρμα. Αν, όμως, έχετε παρατηρήσει πως υπάρχουν κάποιες τροφές που επιδεινώνουν τα σπυράκια σας, ας τα αποφεύγετε.
Κάπνισμα και στρες
Τα ευρήματα των μελετών τόσο για το κάπνισμα όσο και για το στρες είναι αντικρουόμενα, αλλά είναι τόσα πολλά τα άλλα οφέλη που αποκομίζει κανείς αποφεύγοντας αυτά τα δύο, ώστε δεν θα έβλαπτε να τα απομακρύνετε από τη ζωή σας.
