Για αρκετά χρόνια η νοημοσύνη σχετιζόταν με τον παραδοσιακό ορισμό της ευφυίας και μετριόταν με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Το γνωστό σε όλους μας δείκτη νοημοσύνης (IQ). Μάλιστα, επικρατούσε η πεποίθηση ότι ένα άτομο με υψηλό δείκτη νοημοσύνης μπορεί να πετύχει σε κάθε τομέα της ζωής του. Ωστόσο, με το πέρασμα των χρόνων η θεωρία αυτή άρχισε να παρουσιάζει ”κενά” και να μην ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα. Έτσι λοιπόν μελέτες και έρευνες απέδειξαν ότι υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες εκτός της ευφυίας που επηρεάζουν αλλά και συμβάλλουν σημαντικά στην πορεία τόσο της επαγγελματικής όσο και της προσωπικής ζωής. Οι παράγοντες αυτοί αποτελούν και τη λεγόμενη συναισθηματική νοημοσύνη.
Οι ρίζες της συναισθηματικής νοημοσύνης ανάγονται στην έννοια της ”κοινωνικής νοημοσύνης” που ανέφερε ο Thorndike το 1920 και κυρίως στον ψυχολόγο Howard Gardner που το 1983 πρότεινε τη θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης, υποστηρίζοντας ότι η νοημοσύνη περιλαμβάνει επτά μορφές. Η θεωρία της συναισθηματικής νοημοσύνης έγινε ευρέως γνωστή από τον Daniel Goleman, ψυχολόγο στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαντ. Με τον όρο συναισθηματική νοημοσύνη νοείται η ικανότητα να αναγνωρίζει κανείς τα δικά του συναισθήματα, να τα κατανοεί και να τα ελέγχει. Είναι επίσης η ικανότητα να αναγνωρίζει και να κατανοοεί τα συναισθήματα των ανθρώπων γύρω του και να μπορεί να χειρίζεται αποτελεσματικά τόσο τα δικά του συναισθήματά του όσο και τις διαπροσωπικές του σχέσεις.
Ο έξυπνος βλάκας
Αυτός είναι ο τίτλος από ένα κεφάλαιο του βιβλίου του Goleman, όπου παραθέτει την ιστορία κάποιου ανθρώπου, πανέξυπνου με πολύ υψηλό IQ, αλλά με την μια αποτυχία να διαδέχεται την άλλη. Αυτός ο άνθρωπος δεν μπόρεσε ποτέ να χρησιμοποιήσει την εξυπνάδα του ώστε να έχει μια καλή ζωή. Δεν το κατάφερε γιατί του λείπανε άλλα πράγματα, πέρα από το μυαλό. Όλα αυτά τα “άλλα” αποτελούν την συναισθηματική νοημοσύνη!
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη;
1. Η αναγνώριση των συναισθημάτων μας: Η αυτοεπίγνωση, η αναγνώριση δηλαδή των συναισθημάτων μας την ώρα που δημιουργούνται θεωρείται ο ακρογωνιαίος λίθος της Συναισθηματικής Νοημοσύνης.
2. Ο έλεγχος των συναισθημάτων μας: η ικανότητα αυτή σχετίζεται με τη χειραγώγηση και τον έλεγχο των συναισθημάτων ώστε να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι καταστάσεις της ζωής. Η ικανότητα αυτή οικοδομείται πάνω στην αυτοεπίγνωση.
3. Η εξεύρεση κινήτρων για τον εαυτό μας: Η ικανότητα για αυτοέλεγχο επιτρέπει την προσήλωση της προσοχής σε συγκεκριμένους στόχους, τη στοχοθεσία, την αυτοκυριαρχία και τη δημιουργικότητα.
4. Η αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων: η ικανότητα αυτή αφορά την ενσυναίσθηση που είναι θεμελιώδης δεξιότητα.
5. Η διαχείριση των σχέσεων μας: Η ικανότητα αυτή αναφέρεται στην ικανότητα διαχείρισης των συναισθημάτων των άλλων.
Είναι σημαντικό να γίνει αναφορά και στη θεωρία του Sternberg (1966) σύμφωνα με την οποία η ‘Νοημοσύνη της επιτυχίας’ αφορά την ικανότητα του ατόμου να προσαρμόζεται στο περιβάλλον και να προσαρμόζει τις ανάγκες και τις ικανότητες του στο περιβάλλον ώστε να ολοκληρώνει τους προσωπικούς του στόχους.
Ποια είναι η σημασία της Συναισθηματικής Νοημοσύνης;
Σύμφωνα με έρευνες το υψηλό IQ (ο δείκτης νοημοσύνης που ήταν γνωστός μέχρι τώρα) δεν εξασφαλίζει την επαγγελματική και προσωπική επιτυχία. Οι έρευνες δείχνουν ότι μόνο το 4% της επιτυχίας οφείλεται στο IQ. Ας φανταστούμε έναν άνθρωπο με πολύ υψηλό ΙQ ο οποίος εκδηλώνει συχνά έντονα ξεσπάσματα θυμού διαταράσσοντας τις προσωπικές και επαγγελματικές του σχέσεις. Μπορεί να είναι επιτυχημένος επαγγελματικά; Τα αποτελέσματα των ερευνών δείχνουν επίσης ότι μπορεί μια επιχείρηση να προσλάβει κάποιον για τα προσόντα του (IQ, σπουδές) αλλά ότι τον κρατούν για το χαρακτήρα του (συναισθηματική νοημοσύνη). O Goleman μέσα από συνεχής έρευνες, υποστηρίζει ότι το 80% της αποτελεσματικότητας των διοικητικών στελεχών οφείλεται στην ικανότητα συναισθηματικής νοημοσύνης που διαθέτουν. Με άλλα λόγια το επίπεδο του IQ συνεισφέρει όχι περισσότερο από 20% στην ικανότητα του ατόμου να λειτουργεί αποτελεσματικά και επιτυχημένα στο πλαίσιο της επιχείρησης.
Σε σχολεία όπου εφαρμόστηκε πρόγραμμα συναισθηματικής αγωγής παρατηρήθηκαν βελτίωση στην αναγνώριση και κατονομασία συναισθημάτων, μεγαλύτερη ικανότητα κατανόησης των αιτιών των συναισθημάτων, μεγαλύτερη ανοχή στην απογοήτευση, αποτελεσματικότερος έλεγχος του θυμού, περισσότερη υπευθυνότητα, καλύτερη κατανόηση των απόψεων των άλλων και βελτίωση στην επικοινωνία.
Παρατηρώντας τους ανθρώπους γύρω μας μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι δεν αρκεί το υψηλό IQ για να είναι κανείς ευτυχισμένος. Η ευτυχία εξαρτάται περισσότερο από τη σχέση μας με τον εαυτό μας και τους άλλους οι οποίες βελτιώνονται με την ικανότητα στην αυτοεπίγνωση, τον αυτοέλεγχο, στην ενθάρρυνση εαυτού, την ενσυναίσθηση και τις κοινωνικές δεξιότητες, δηλαδή την υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη.
Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι …αφροδιασιακή
Οι γυναίκες που έχουν υψηλό δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης (EQ), απολαμβάνουν περισσότερο το σεξ και έχουν συχνότερους οργασμούς. Αυτή η διαπίστωση προέκυψε από έρευνα του King’s College του Λονδίνου σε 2000 δίδυμες γυναίκες.
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα συμπλήρωσαν ειδικά ερωτηματολόγια για τη σεξουαλική τους συμπεριφορά και απόδοση. Επιπρόσθετα απάντησαν και σε ειδικά σχεδιασμένα τεστ που μετρούν τη συναισθηματική ευφυΐα.Η ανάλυση των δεδομένων έδειξε ότι όσες είχαν υψηλότερο δείκτη EQ, είχαν και συχνότερους οργασμούς είτε κατά τη διάρκεια του αυνανισμού, είτε κατά τη διάρκεια του σεξ. «Αυτή η έρευνα θα μας βοηθήσει σημαντικά στην ανάπτυξη συμπεριφορικών και γνωσιακών θεραπειών για τη βελτίωση της σεξουαλικής ζωής των γυναικών», σημείωσε ο καθηγητής Τιμ Σπέκτορ, διευθυντής του Τμήματος Ερευνών Διδύμων Αδελφών του King’s Colllege.
Οι ειδικοί θεωρούν ότι η συναισθηματική νοημοσύνη έχει άμεση επίδραση στη σεξουαλική λειτουργία των γυναικών καθώς επηρεάζει την ικανότητά τους να επικοινωνούν τις σεξουαλικές επιθυμίες στον σύντροφό τους. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορούν να απολαμβάνουν περισσότερο τη σεξουαλική πράξη.
Μαθαίνεται η συναισθηματική νοημοσύνη;
Μαθαίνεται η συναισθηματική σοημοσύνη, ή απλά είσαι τυχερός και την έχεις ανεπτυγμένη; Σε αντίθεση με τον Δείκτη Νοημοσύνης (IQ), που το “έχεις ή δεν το έχεις”, η συναισθηματική νοημοσύνη μπορεί να καλλιεργηθεί. Είναι γεγονός ότι δεν γεννιόμαστε με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη αλλά την αποκτούμε μέσα από την ανεπίσημη εκπαίδευση σε αυτήν κατά την παιδική και ενήλικη ζωή μας. Είναι λοιπόν ένα είδος νοημοσύνης το οποίο χτίζεται στην πορεία της ανάπτυξης ενός ανθρώπου. Μέχρι σήμερα η έλλειψη ενημέρωσης σε συνδυασμό με την προσκόλληση σε παλιές νοοτροπίες έχουν παρεμποδίσει την ουσιαστική κινητοποίηση για την οργανωμένη εκπαίδευση σε δεξιότητες συναισθηματικής νοημοσύνης διαιωνίζοντας προσωπικές και διαπροσωπικές δυσκολίες. Αυτό συνεπάγεται ότι στους περισσότερους από εμάς δεν έχουν σφυρηλατηθεί οι ικανότητες που πλαισιώνουν την υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη.
Καλλιεργήστε την στο παιδί σας για να ενσωματωθεί στο κοινωνικό σύνολο, να αντεπεξέλθει στα εμπόδια της ζωής και να έχει μια όμορφη και ευτυχισμένη ζωή. Θυμηθείτε, όμως, ότι έξυπνα δεν είναι μόνο τα παιδιά που διαπρέπουν στα μαθηματικά και εντυπωσιάζουν τους πάντες με τις σχολικές επιδόσεις τους. Έξυπνα είναι και τα παιδιά που διαθέτουν αυτοπεποίθηση και υπευθυνότητα και που είναι σε θέση να κατανοούν τόσο τα δικά τους συναισθήματα, όσο και τα συναισθήματα των άλλων.
Και φαίνεται ότι όσο περνάνε τα χρόνια, οι άνθρωποι βλέπουν τα πράγματα με άλλα μάτια και εστιάζουν περισσότερο στις στενές διαπροσωπικές σχέσεις. Γίνονται, έτσι, πιο ευαισθητοποιημένοι στα συναισθήματα των άλλων. Και αντίθετα με τη διαδεδομένη αντίληψη, η αυξημένη ευαισθητοποίηση των ηλικιωμένων δεν αυξάνει τον κίνδυνο για κατάθλιψη, αλλά μάλλον αποτελεί σημάδι μεγαλύτερης ψυχικής υγείας.
