Ο 52χρονος Αντονι Ατάλα, ειδικός στην Παιδιατρική Ουρολογία
Η ομάδα του Ινστιτούτου Αναγεννητικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Γουέικ Φόρεστ της Βόρειας Καρολίνας, με διευθυντή τον 52χρονο ειδικό στην Παιδιατρική Ουρολογία Αντονι Ατάλα είναι γνωστή παγκοσμίως για τη δημιουργία ιστών και οργάνων που μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις έχουν μεταμοσχευθεί σε ασθενείς. Η ομάδα αυτή δημιούργησε την πρώτη ουροδόχο κύστη εργαστηρίου – η σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε το 2006 και ως σήμερα 30 ασθενείς ζουν χωρίς προβλήματα με κύστη-«προϊόν» της αναγεννητικής ιατρικής. Και είναι η ίδια ομάδα που «έχτισε» στο τέλος του 2010 λειτουργικό ήπαρ-μινιατούρα στο εργαστήριο, ανοίγοντας τον δρόμο για την ημέρα όπου οι άνθρωποι με ηπατικά προβλήματα θα μπορούν να αποκτούν το δικό τους «ανταλλακτικό» για αντικατάσταση του πάσχοντος ήπατός τους.
Οι ερευνητές όμως από τη Βόρεια Καρολίνα δεν σταματούν να εκπλήσσουν ειδικούς και μη. Ετσι, την εβδομάδα που μας πέρασε, τα αποτελέσματα της δουλειάς τους έκαναν και πάλι τον γύρο του κόσμου. Ο δρ Ατάλα και οι συνεργάτες του έφτιαξαν ούτε μία, ούτε δύο αλλά πέντε ουρήθρες εργαστηρίου τις οποίες και μεταμόσχευσαν σε μικρούς ασθενείς που εμφάνιζαν σοβαρές βλάβες του συγκεκριμένου οργάνου λόγω ατυχήματος. Με δημοσίευσή τους στην έγκριτη ιατρική επιθεώρηση «Τhe Lancet» οι ειδικοί ανέφεραν ότι οι μεταμοσχεύσεις έγιναν ως και έξι χρόνια πριν και σε όλες τις περιπτώσεις τα μοσχεύματα συνεχίζουν να είναι πλήρως λειτουργικά.
Οταν κάποιος ακούει τον Ατάλα να μιλά για την αναγέννηση οργάνων, πιστεύει ότι βρίσκεται μέσα σε… κουζίνα. Ο διακεκριμένος επιστήμονας αναφέρει για παράδειγμα ότι η δημιουργία ουρήθρας στο εργαστήριο είναι τόσο απλή όσο η παρασκευή και το ψήσιμο ενός κέικ! «Βάζουμε τα διαφορετικά στρώματα ιστών στο κατάλληλο εκμαγείο, όπως βάζουμε τη ζύμη στη φόρμα του κέικ και ψήνουμε στην κατάλληλη θερμοκρασία μέσα στον φούρνο». Για να καταλάβετε καλύτερα τι ακριβώς «μαγειρεύτηκε» στο Ινστιτούτο του Γουέικ Φόρεστ αξίζει να αναφέρουμε ότι η ουρήθρα είναι ένας λεπτός σωλήνας μέσω του οποίου εξέρχονται τα ούρα από την ουροδόχο κύστη. Στον άνδρα περνά διά μέσου του πέους ενώ στη γυναίκα είναι πολύ μικρότερη σε μήκος και το έξω στόμιό της βρίσκεται πάνω ακριβώς από τον κόλπο. Τα κύτταρα από τα οποία αποτελείται το σχετικώς απλό αυτό όργανο ανήκουν στον ίδιο τύπο με εκείνα της ουροδόχου κύστης.
Ο Ατάλα και η ομάδα του αφαίρεσαν ένα πολύ μικρό τμήμα ιστού της ουροδόχου κύστης (με μέγεθος που δεν ξεπερνούσε εκείνο ενός γραμματοσήμου) από τους πέντε ασθενείς που προέρχονταν από το Μεξικό και ήταν ηλικίας 10-14 ετών. «Τα κύτταρα αυτά τοποθετήθηκαν σε μια ειδική “σούπα” στο εργαστήριο επί περίπου τέσσερις εβδομάδες ώστε να αυξηθεί ο αριθμός τους. Καλλιεργήσαμε μάλιστα ξεχωριστά δύο κυτταρικούς τύπους:λεία μυϊκά κύτταρα, τα οποία ντύνουν το εξωτερικό μέρος της ουρήθρας,καθώς και κύτταρα του ενδοθηλίου που αποτελούν τη “φόδρα” της εσωτερικής πλευράς του οργάνου». Οταν οι ερευνητές έλαβαν ικανό αριθμό κυττάρων, τα τοποθέτησαν σε ένα ειδικό «εκμαγείο» με το σχήμα της ουρήθρας το οποίο ήταν φτιαγμένο με βάση το υλικό που χρησιμοποιείται για τη δημιουργία των απορροφώμενων ραμμάτων. «Τοποθετήσαμε τα κύτταρα στο “καλούπι” σε στρώματα. Βάλαμε δηλαδή από την εξωτερική πλευρά του εκμαγείου τα μυϊκά κύτταρα ενώ εκείνα του ενδοθηλίου από την εσωτερική πλευρά».
Στη συνέχεια το εκμαγείο τοποθετήθηκε σε ένα μηχάνημα που μοιάζει με «φούρνο» και το οποίο διαθέτει συνθήκες οι οποίες προσομοιάζουν με εκείνες που επικρατούν εντός του ανθρώπινου οργανισμού- για παράδειγμα η θερμοκρασία είναι στους 37 βαθμούς Κελσίου και τα επίπεδα οξυγόνου στο 95%. Το… ψήσιμο διήρκεσε περίπου δύο εβδομάδες και επέτρεψε στα κύτταρα να αλληλεπιδράσουν και να δημιουργήσουν τις κατάλληλες δομές που ήταν ίδιες με εκείνες της πραγματικής ανθρώπινης ουρήθρας. Οταν το «κέικ» ήταν έτοιμο, η «κυτταρική κατασκευή» του εργαστηρίου μεταμοσχεύθηκε στους ασθενείς, μαζί με το εκμαγείο που συγκρατούσε τα στρώματα ιστών στις κατάλληλες θέσεις. Το εκμαγείο παρέμεινε εντός του οργανισμού των ασθενών για περίπου τρεις μήνες και μετά απορροφήθηκε, όπως συμβαίνει και με τα απορροφώμενα ράμματα.
Ο Ατάλα αναφέρει ότι σε τρεις από τις πέντε περιπτώσεις ασθενών που έλαβαν την ουρήθρα εργαστηρίου έχουν ήδη παρέλθει έξι χρόνια από τη μεταμόσχευση (στις υπόλοιπες δύο το διάστημα είναι μικρότερο). Ωστόσο στο σύνολο των ασθενών η νέα ουρήθρα είναι πλήρως λειτουργική ενώ δεν εμφανίστηκαν παρενέργειες από τη διαδικασία. «Είναι σαν να μη χρειάστηκε ποτέ να γίνει αντικατάσταση του δικού τους οργάνου».
Ο Ατάλα διευκρινίζει ότι η τεχνολογία «θα μπορούσε μελλοντικά να οδηγήσει πράγματι και στη δημιουργία νεφρού στο εργαστήριο. «Η λογική είναι να “ψεκάζονται” κύτταρα διαφορετικών ειδών ανάλογα με τη δομή του κάθε οργάνου, όπως συμβαίνει με τα μελάνια του εκτυπωτή,σε ένα εκμαγείο με το κατάλληλο σχήμα. Ετσι θα επιτύχουμε μελλοντικά να “εκτυπώσουμε” τρισδιάστατα πολύπλοκα όργανα. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας “τυπώνουμε” στρώμα- στρώμα τα διαφορετικά είδη κυττάρων». Ωστόσο ο δρόμος ως τη «γέννηση» του νεφρού εργαστηρίου είναι μακρός, παραδέχεται ο δρ Ατάλα. «Πρόκειται για ένα μεγάλο και πολύπλοκο όργανο. Απαιτούνται η καλλιέργεια και η δημιουργία πολλών και διαφορετικών ιστών,με το κατάλληλο δίκτυο αιμοφόρων αγγείων για την αιμάτωση του συστήματος. Πρέπει να καταφέρουμε να φτιάξουμε τα διαφορετικά στρώματα ιστών, να τα “εκτυπώσουμε” με τον σωστό τρόπο και να δούμε αν το όργανο που θα παραχθεί θα είναι λειτουργικό.Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ του νεφρού και της σχετικώς “εύκολης” στην κατασκευή της ουρήθρας».
Στο Ινστιτούτο του Γουέικ Φόρεστ «γεννιούνται» νυχθημερόν νέοι ιστοί όπως του οισοφάγου,του χόνδρου,των αιμοφόρων αγγείων,των σιελογόνων αδένων,της τραχείας,των οστών,του μαστού,των σκελετικών μυών,του πνεύμονος,της μήτρας,της καρδιάς,του αμφιβληστροειδούς χιτώνα του ματιού,του ήπατος,του παγκρέατος και των ανδρικών και γυναικείων γεννητικών οργάνων. Ο δρ Ατάλα αναφέρει ότι μπορεί η ημέρα δημιουργίας ενός ολόκληρου πολύπλοκου οργάνου στο εργαστήριο να αργεί ακόμη,ωστόσο τμήματα ιστών μπορούν να μεταμοσχεύονται μέσα στα επόμενα χρόνια σε πάσχοντα όργανα χαρίζοντας μια ζωή με μεγαλύτερη ποιότητα αλλά και…ποσότητα σε ασθενείς.
Πηγή: tovima.gr
