Ο ίδιος βιολογικός μηχανισμός που προκαλεί μια σπάνια γενετική ασθένεια στα παιδιά, την προγηρία, οδηγώντας στην πρόωρη γήρανσή τους με ρυθμό επτά φορές πιο γρήγορο από τον φυσιολογικό, ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά ότι παίζει ρόλο στην ίδια τη διαδικασία της φυσιολογικής γήρανσης, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.
Η μελέτη, με επικεφαλής έναν από τους πιο διάσημους βιολόγους στον κόσμο, τον Φράνσις Κόλινς, διευθυντή των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό κλινικών ερευνών “Journal of Clinical Investigation” δείχνει ότι τελικά τα γηρατειά δεν είναι απλώς μια παθητική βαθμιαία φθορά των κυττάρων, αλλά και ένας ενεργός βιολογικός μηχανισμός και, σαν τέτοιος, θα μπορούσε πιθανώς να «χειραγωγηθεί» από τους επιστήμονες, τουλάχιστον για την αντιμετώπιση ασθενειών που σχετίζονται με τη γήρανση του οργανισμού (καρκίνος, Αλτσχάιμερ, καρδιοπάθειες κ.α.).
Εδώ και πολλά χρόνια, οι επιστήμονες πασχίζουν να ρίξουν φως στις βιολογικές διαδικασίες-κλειδιά που ευθύνονται για τη γήρανση, ελπίζοντας να ανακαλύψουν φάρμακα που θα την καθυστερούν, χωρίς να λείπουν και οι υπεραισιόδοξοι που ονειρεύονται την ανακάλυψη του ελιξιρίου της αιώνιας νεότητας. Η έρευνα επικεντρώνεται κυρίως στα τελομερίδια, τα προστατευτικά τμήματα στις άκρες των χρωμοσωμάτων (μοιάζουν με τα πλαστικά καλύμματα στις άκρες των κορδονιών των παπουτσιών), τα οποία μικραίνουν με το πέρασμα του χρόνου και, μαζί με αυτά, μικραίνει και η ζωή, καθώς τα κύτταρα φθείρονται ταχύτερα.
Όμως η νέα έρευνα, υπό τον Κόλινς, στο Εθνικό Ινστιτούτο Ερευνών του Ανθρωπίνου Γονιδιώματος των ΗΠΑ δείχνει ότι η ίδια τοξική πρωτεΐνη που ευθύνεται για τη σπάνια διαταραχή της πρόωρης γήρανσης των παιδιών (την προγηρία), παίζει ρόλο-κλειδί και στην φυσιολογική γήρανση των κυττάρων. Τα παιδιά με αυτή τη διαταραχή (η οποία παλιότερα ήταν γνωστή ως «σύνδρομο Χάτσινσον-Γκίλφορντ») γρήγορα χάνουν τα μαλλιά τους, αποκτούν ρυτίδες στο δέρμα τους, πρόωρα φραγμένες αρτηρίες και αρθριτικά, συχνά πεθαίνοντας μέχρι την ηλικία των 13 ετών.
Το 2003, ο Κόλινς και οι συνεργάτες του ανακάλυψαν ότι η προγηρία προκαλείται από μεταλλάξεις σε ένα γονίδιο (το LMNA), το οποίο ελέγχει την παραγωγή της τοξικής πρωτεΐνης προγηρίνης. Τώρα, ανακαλύπτεται ότι η ίδια ουσία δεν παράγεται σε μεγάλες ποσότητες μόνο στα παιδιά με την μοιραία διαταραχή, αλλά και -σε μικρότερες ποσότητες- στα κύτταρα κάθε ανθρώπου. Σύμφωνα μάλιστα με τον Κόλινς η προγηρίνη και τα τελομερίδια συσχετίζονται, καθώς όταν τα τελευταία γίνονται πιο μικρά, «πυροδοτείται» η παραγωγή της τοξικής πρωτεΐνης, στέλνοντας στο σώμα το σήμα ότι το κύτταρο πλησιάζει στο τέλος της ζωής του.
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι η ανακάλυψή τους μπορεί να οδηγήσει σε νέες θεραπείες, κατ’ αρχήν για το μπλοκάρισμα της παραγωγής υπερβολικής προγηρίνης, η οποία είναι μια μεταλλαγμένη μορφή μιας φυσιολογικής κυτταρικής πρωτεΐνης, της λαμίνης Α, η οποία βοηθάει στη διατήρηση της δομής του πυρήνα του κυττάρου.
Ο Κόλινς παραδέχτηκε ότι χρειάζονται πολλές ακόμα μελέτες για να αποκτηθεί ο πλήρης βιολογικός μηχανισμός της γήρανσης. «Σαφώς δεν έχουμε ακόμα μια ολοκληρωμένη εικόνα», επεσήμανε. Τόνισε όμως η ανακάλυψη του νέου βιοχημικού «μονοπατιού» που ρυθμίζει το εσωτερικό «ρολόι» για την προγραμματισμένη γήρανση των φυσιολογικών κυττάρων, ανοίγει νέους πολλά υποσχόμενους δρόμους στην έρευνα. Υπογράμμισε ακόμα ότι η μελέτη των σπάνιων γενετικών ασθενειών μπορεί να ρίξει φως στην πιο κοινή από όλες τις καταστάσεις, τη γήρανση και τον θάνατο.
