Αμερικανικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι ανακάλυψαν την κρυφή ταυτότητα του ψυχοπαθούς που ανήκει σε πολλούς διακεκριμένους επιχειρηματίες. Η αναλογία για την οποία κάνουν λόγο – ένας στους 25 – δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητη. Πώς καταφέρνουν αυτές οι ισχυρές μορφές να μας ξεγελούν και να κατακτούν την επιχειρηματική κορυφή; Η απάντηση των ερευνητών είναι ότι βασίζονται στην υψηλή κοινωνική τους θέση, χρησιμοποιούν τη γοητεία τους σε ανώτερους και κατώτερους και, τελευταίο αλλά όχι έσχατο, ξέρουν καλά πώς να χειρίζονται τους άλλους.
Ντοκιμαντέρ της εκπομπής Horizon του BBC αποκάλυψε πως πολλοί είναι οι «επιτυχημένοι ψυχοπαθείς», οι οποίοι έχουν αναπτύξει μηχανισμούς που τους επιτρέπουν να κρύβονται πολύ καλά, ενώ ακόμα και άτομα που ζουν μαζί τους επί δεκαετίες δεν μπορούν να αντιληφθούν την ψυχική διαταραχή τους. Ο Αμερικανός ψυχολόγος Πολ Μπάμπιακ, επικεφαλής της ομάδας που διεξήγαγε την έρευνα, λέει ότι «στην πραγματικότητα οι ψυχοπαθείς δεν είναι αυτοί που πιστεύουμε πως είναι».
Ευνοϊκοί παράγοντες, όπως η ευτυχισμένη παιδική ηλικία, τους επιτρέπει να διοχετεύουν την ψυχοπάθειά τους στον εργασιακό χώρο, παρά να επιδίδονται στις στρεοτυπικά καταστροφικές και αυτοκαταστροφικές πράξεις των ψυχικά ασθενών ατόμων. Το 1% του πληθυσμού στις ΗΠΑ, λέει, ενδέχεται να είναι τέτοια άτομα.
Πώς είναι δυνατόν ένας ψυχοπαθής όχι μόνο να μην γίνει αντιληπτός, αλλά και να καταφέρει να επιτύχει ; «Κατ’ αρχάς ξέρουν να μιμούνται πολύ καλά την ευρέως επιθυμητή εικόνα-συμπεριφορά του ηγέτη και χρησιμοποιώντας, παράλληλα, την σωστή επιχειρησιακή γλώσσα πείθουν τους γύρω τους ότι είναι οι χαρισματικοί αρχηγοί που πάντα ήθελαν. Μπορούν και κρύβουν τις αδυναμίες τους χρησιμοποιώντας την φυσική τους τάση να γοητεύουν τους άλλους – ανώτερους και κατώτερούς τους» εξηγεί ο κ. Μπάμπιακ.
Έτσι είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσουμε έναν πραγματικά ταλαντούχο επικεφαλή από έναν ψυχοπαθή. «Συχνά, όσο μεγαλύτερος είναι ο βαθμός της ψυχοπάθειας, τόσο καλύτερα φαίνονται να είναι», λέει ο καθηγητής Μπομπ Χέαρ, ειδικός στην ψυχοπάθεια. Όμως, στην πραγματικότητα είναι άχρηστοι διευθυντές ή επικεφαλείς. Η αποτελεσματικότητά τους και οι αξιολογήσεις της δουλειάς τους ως αρχηγοί ομάδας είναι απογοητευτικές. Φαίνονται καλοί – αποδίδουν άσχημα.
Στη διάθεσή τους έχουν μια μεγάλη γκάμα συμπεριφορών (γοητεία, χειρισμό, εκφοβισμό) και να τις χρησιμοποιούν αναλόγως, όπου και όποτε χρειάζεται. Μπορούν να δουν μέσα σου, να διαβάζουν την συμπεριφορά, τη σκέψη και τις απόψεις σου, ενώ χρησιμοποιούν τις κατάλληλες λέξεις ώστε να σε χειρίζονται και να αλληλεπιδρούν μαζί σου.
Δεν είναι πουθενά τρωτοί ; Είναι, συμεραίνει η σχετική έρευνα: δεν αφουγκράζονται τα συναισθήματα και τον πόνο σου, μιας και οι επιτυχημένοι ψυχικά διαταραγμένοι εκτελούν πολύ καλά τις διανοητικές λειτουργίες, αλλά όχι και τις συναισθηματικές.
