Κανονικά, η σύσπαση της καρδιάς προκαλείται μέσω ασθενούς ηλεκτρικού ρεύματος το οποίο ξεκινά από μια ειδική περιοχή του ιστού της καρδιάς που ονομάζεται φλεβόκομβος (ΦΚ). Από τον ΦΚ, το ρεύμα διαχέεται προς τα κάτω και κατά μήκος ειδικών «κυτταρικών οδών» – electrical conduction pathways – που διεγείρουν ηλεκτρικά ολόκληρη την καρδιά και οδηγούν την καρδιά στο να χτυπά τακτικά όπως ένα ρολόι. Ασθένειες που έχουν να κάνουν είτε με τον ΦΚ είτε με τις «ηλεκτρικές οδούς και διαβάσεις» που βρίσκονται στην καρδιά ονομάζονται αρρυθμίες και έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση μη φυσιολογικών καρδιακών παλμών.
Η κολπική μαρμαρυγή (atrial fibrillation) είναι η πιο κοινή καρδιακή αρρυθμία και μερικές φορές αναφέρεται ως ΚΜ (AF). Η κολπική μαρμαρυγή είναι μία κατάσταση στην οποία πολλά μη φυσιολογικά ηλεκτρικά κυκλώματα αναπτύσσονται κυρίως μέσα στους δύο κόλπους της καρδιάς, αναγκάζοντας την καρδιά να χτυπά ‘’ακατάστατα’’ και γρήγορα (αρρυθμία).
Πρόληψη και θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής (ΚΜ) είναι ένα σημαντικό θέμα δημόσιας υγείας. Η πιθανότητα εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής αυξάνετε κατά 2.1 φορές την δεκαετία για άνδρες και 2.2 φορές την δεκαετία για γυναίκες και φτάνει να πλήττει το 9% των ατόμων ηλικίας 80 έως 89. Η παρουσία άλλης καρδιακής νόσου αυξάνει ακόμη περισσότερο την πιθανότητα εμφάνισης ΚΜ. Oι περισσότεροι άνθρωποι βέβαια, μπορούν και ζουν μια κανονική ζωή, με λίγα συμπτώματα όταν η κολπική μαρμαρυγή ελέγχεται φαρμακευτικά. Εντούτοις, εάν δεν ελέγχεται επαρκώς ή είναι ανθεκτική στη φαρμακευτική αγωγή, η κατάσταση των ασθενών μπορεί να γίνει σοβαρή, ιδιαίτερα εάν η καρδιά κτυπά πολύ γρήγορα προκαλώντας πτώση της αρτηριακής πίεσης ή εάν θρόμβοι αίματος, που μπορεί να δημιουργηθούν μέσα στην καρδιά λόγω της αρρυθμίας, οδηγήσουν σε εγκεφαλικό ή θάνατο.
Άλλες θεραπείες για ΚΜ (ΑF), πέραν της φαρμακευτικής αγωγής:
- Ηλεκτρική ανάταξη: ο καρδιολόγος χορηγεί ηλεκτρικό ρεύμα στην επιφάνεια του θώρακα για να σταματήσει προσωρινά κάθε ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς και να την επαναφέρει στον φυσιολογικό ρυθμό.
- Διαδερμική κατάλυση κολπικής μαρμαρυγής (με καθετήρα): ο καρδιολόγος χρησιμοποιεί έναν ειδικό καθετήρα για να καταστρέψει (καταλύσει) τα μη φυσιολογικά καρδιακά κύτταρα που προκαλούν την αρρυθμία. Αυτό γίνεται σε ένα εργαστήριο καρδιακού καθετηριασμού.
Εάν αυτές οι θεραπείες δε φέρουν αποτέλεσμα ή εάν ο ασθενής θα προβεί σε χειρουργείο καρδιάς για διαφορετικό λόγο (παράκαμψη στεφανιαίων αρτηριών, επιδιόρθωση / αντικατάσταση βαλβίδων) μπορεί να πραγματοποιηθεί μία χειρουργική επέμβαση που ονομάζεται «χειρουργική επέμβαση Maze».
Κατά τη διάρκεια της επέμβασης Maze, ο χειρουργός δημιουργεί «μία νέα οδό» ηλεκτρικών διαβιβάσεων προκειμένου ο ηλεκτρικός παλμός να «διοχετεύεται» ευκολότερα στη καρδιά.
Εάν ο ασθενής παρουσιάζει κολπική μαρμαρυγή που εμφανίζεται κατά διαστήματα και ενδιαμέσως υπάρχουν διαστήματα φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού (με ή χωρίς φάρμακα) ή εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή από έτους (ο ασθενής είναι σε κολπική μαρμαρυγή για ένα χρόνο), συστήνουμε μια μεμονωμένη επέμβαση Maze στoν αριστερό κόλπο με ποσοστό επαναφοράς του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού από 70% έως και 90%. Εάν ωστόσο η κολπική μαρμαρυγή υφίσταται για μεγαλύτερη χρονική περίοδο τότε μπορεί να αντιμετωπιστεί με μια πιο εκτενή χειρουργική επέμβαση αριστερού και δεξιού κόλπου. Το ποσοστό επιτυχίας της επεμβάσεως Maze είναι αντιστρόφως ανάλογο του χρονικού διαστήματος που ο ασθενής βρίσκεται σε κολπική μαρμαρυγή.
Κατά τη διάρκεια της επέμβασης Maze, ο χειρουργός σας θα χρησιμοποιήσει ένα πρόσθετο εξοπλισμό (αποκαλούμενο cardioablator) για να δημιουργήσει μια σειρά «τραυμάτων» στην καρδιά σας. Αυτά τα «τραύματα» λειτουργούν όπως το «μεγάλο τείχος της Κίνας» και προστατεύουν την καρδιά από την εισβολή ανώμαλων ηλεκτρικών ερεθισμάτων. Χωρίζουν τις ανώμαλες ηλεκτρικές διαβιβάσεις και επιτρέπεται η ανάπτυξη ενός κανονικού καρδιακού ρυθμού. Ο αριθμός των «τραυμάτων» που απαιτείται εξαρτάται και από τον τύπο της κολπικής μαρμαρυγής του ασθενούς. Δεν είναι πάντα απαραίτητο να ανοιχτεί η καρδιά για να εκτελεστεί αυτό το είδος της επέμβασης αλλά, κάτι τέτοιο μπορεί να είναι απαραίτητο εάν απαιτείται η δημιουργία εκτενών «τραυμάτων» ή πρόκειται να εκτελεσθεί χειρουργική επέμβαση βαλβίδων.
Αφαίρεση του ωτίου του αριστερού κόλπου
Tο «ωτίο» είναι μια περιοχή του αριστερού κόλπου της καρδιάς (κάτι αντίστοιχο μιας ανοικτής ντουλάπας στην κρεβατοκάμαράς σας). Κατά τη διάρκεια της κολπικής μαρμαρυγή το αίμα μπορεί να εύκολα να εγκλωβιστεί και να παραμείνει ακίνητο στον χώρο αυτό. Αυτό το στάσιμο αίμα μπορεί να πήξει και να σχηματίσει θρόμβους. Η απελευθέρωση του θρόμβου στην κυκλοφορία μπορεί να προκαλέσει περιφερικά εμβολικά επεισόδια, ορισμένα από αυτά είναι γνωστά και ως εγκεφαλικά επεισόδια.
Η χειρουργική αφαίρεση του «ωτίου» από τον αριστερό κόλπο μαζί με τη χειρουργική επέμβαση Maze για θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση του κινδύνου για εγκεφαλικά επεισόδια, της ανάγκης χρήσης αντιαρρυθμικών φαρμάκων αλλά και κουμαρινικών αντιπηκτικών (Sintrom). Η επαναφορά του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού κάνει την καρδιά να λειτουργεί καλύτερα και πιο αποτελεσματικά, αυξάνοντας την επιβίωση και την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Πόσο επικίνδυνη είναι η κολπική μαρμαρυγή
Εν αντιθέσει με την κοιλιακή μαρμαρυγή, η κολπική μαρμαρυγή δεν συνιστά άμεσο κίνδυνο για την ζωή του ασθενούς. Πολλοί άνθρωποι ζουν για χρόνια με κολπική μαρμαρυγή χωρίς προβλήματα. Για πολλά χρόνια η κολπική μαρμαρυγή θεωρείτω μία αβλαβής διαταραχή. Εν τούτοις, τώρα είναι γνωστό ότι η χρόνια κολπική μαρμαρυγή μπορεί να προκαλέσει μελλοντικά προβλήματα:
Επειδή οι κόλποι συστέλλονται γρήγορα και ανώμαλα, το αίμα δεν ρέει αρκετά γρήγορα σε αυτούς. Αυτό αυξάνει τις πιθανότητες να θρομβωθεί. Αν ο θρόμβος εξωθηθεί από την καρδιά, μπορεί να ταξιδέψει στον εγκέφαλο και να προκαλέσει εγκεφαλικό.
Οι άνθρωποι με κολπική μαρμαρυγή έχουν πέντε με επτά φορές αυξημένες πιθανότητες για εγκεφαλικό από το γενικό πληθυσμό. Θρόμβοι μπορούν, επίσης, να εμβολισθούν και σε αλλά μέλη του σώματος (νεφροί, καρδιά, έντερα) προκαλώντας βλάβη.
Η πάθηση αυτή αποτελεί επομένως έναν σοβαρό προδιαθεσικό παράγοντα για την δημιουργία θρομβοεμβολικών εμβολικών εγκεφαλικών επεισοδίων. Η χρόνια χορήγηση αντιπηκτικών μειώνει κατά 60% την πιθανότητα εγκεφαλικών επεισοδίων αλλά δεν την εκμηδενίζει. Όταν χρησιμοποιούνται αντιπηκτικά, χρειάζονται αιματολογικές εξετάσεις για να εξασφαλιστεί ότι η πηκτικότητα του αίματος είναι σε ασφαλές και αποτελεσματικό επίπεδο., δεδομένου ότι τα φάρμακα αυτά μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικής αιμορραγίας.
Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί επίσης να μειώσει την αντλητικό ικανότητα της καρδιάς μέχρι 20 και 30 τοις εκατό. Η κολπική μαρμαρυγή που συνδυάζεται με γρήγορη καρδιακή συχνότητα για μακρά χρονική περίοδο μπορεί να προκαλέσει καρδιακή ανεπάρκεια.
Τέλος, σε μεγάλες μελέτες έχει αποδειχθεί ότι γενικά η χρόνια κολπική μαρμαρυγή χωρίς θεραπεία συνοδεύεται με αύξηση του κινδύνου για θάνατο.
