Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2), που αποτελούν κύρια αιτία της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αυξήθηκαν κατά 45% την τελευταία 20ετία, αγγίζοντας το ιστορικό υψηλό των 33 δισεκατομμυρίων τόνων παγκοσμίως το 2010. Και αυτό παρότι κατά το ίδιο διάστημα πολλά ανεπτυγμένα κράτη επέτυχαν μειώσεις των εκπομπών του – εκτιμάται μάλιστα ότι θα καταφέρουν συνολικά να πιάσουν τον στόχο που θέτει το Πρωτόκολλο του Κιότο σύμφωνα με το οποίο η εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να μειωθεί κατά 5,2% ως το 2012.
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από μια νέα έκθεση με τίτλο «Long-term trend in global CO2 emissions» («Μακροπρόθεσμη τάση στις παγκόσμιες εκπομπές CO2») η οποία συντάχθηκε από ειδικούς του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της αρμόδιας Υπηρεσίας Περιβάλλοντος της Ολλανδίας.
Η έκθεση, η οποία βασίστηκε σε πρόσφατα στοιχεία που περιλαμβάνονταν στην παγκόσμια βάση σχετικά με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (EDGAR), αποτυπώνει μεγάλες διαφορές σε ό,τι αφορά τις εκπομπές CO2 μεταξύ ανεπτυγμένων κρατών. Είναι αξιοσημείωτο ότι κατά την περίοδο 1990-2010 στην ΕΕ των 27 καθώς και στη Ρωσία οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μειώθηκαν κατά 7% και 28% αντιστοίχως ενώ στις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 5% και στην Ιαπωνία παρέμειναν σε σταθερά επίπεδα. Οι βιομηχανικές χώρες που έχουν επικυρώσει το Πρωτόκολλο του Κιότο και οι ΗΠΑ το 1990 ήταν υπαίτιες για περίπου τα δύο τρίτα των παγκόσμιων εκπομπών CO2. Σήμερα το… μερίδιό τους έχει πέσει σε λιγότερο από το 50% των εκπομπών του αερίου.
Την ίδια στιγμή οι αναδυόμενες οικονομίες (σε συνδυασμό όμως με τις παραδοσιακές δυνάμεις) συντελούν σημαντικά στην αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι μεταξύ του 2009 και του 2010 κατεγράφη αύξηση-ρεκόρ της τάξεως του 5,8% στην παγκόσμια εκπομπή CO2. Σύμφωνα με τα ποσοστά που σημειώνονται στην έκθεση η Κίνα εμφάνισε αύξηση των εκπομπών CO2 κατά 10% μέσα σε ένα έτος ακολουθούμενη από την Ινδία (9%), τις ΗΠΑ (4%) και την ΕΕ των 27 (3%).
Πρέπει πάντως να υπογραμμιστεί ότι η οικονομική κρίση που έχει «χτυπήσει» την Ευρώπη φαίνεται να έχει έστω και μια καλή πλευρά η οποία αφορά τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα: σε απόλυτους αριθμούς οι εκπομπές του αερίου ήταν χαμηλότερες το 2010 σε σύγκριση με το 2007, προτού δηλαδή εμφανιστεί η κρίση (4 δισ. τόνοι το 2010 σε σύγκριση με 4,2 δισ. τόνους το 2007).
Σήμερα οι ΗΠΑ εκπέμπουν 16,9 τόνους CO2 κατά κεφαλή – ο αριθμός αυτός είναι παραπάνω από διπλάσιος σε σχέση με τους 8,1 τόνους που αντιστοιχούν σε κάθε κάτοικο της ΕΕ.
Οι κύριοι «ένοχοι» σε ό,τι αφορά τη μακροπρόθεσμη εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα είναι η παραγωγή ενέργειας καθώς και οι οδικές μεταφορές, τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Σε παγκόσμιο επίπεδο η παραγωγή ενέργειας είναι υπαίτια για το 40% των εκπομπών CO2 και οι οδικές μεταφορές για το 15% – και οι δύο δραστηριότητες εμφανίζουν ετήσια ανάπτυξη μεταξύ του 2,5% και του 5%.
Στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι την τελευταία 20ετία πολλές χώρες έχουν κάνει προσπάθειες για να στραφούν προς πιο… οικολογικές πηγές ενέργειας. Εχουν έτσι μειώσει την εξάρτησή τους από τον άνθρακα (από 25% σε 20% της συνολικής παραγωγής ενέργειας) και από το πετρέλαιο (από 38% σε 36,5%) και έχουν στραφεί στο φυσικό αέριο (αύξηση από 23% σε 27%) και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (αύξηση από 6,5% σε 8%). Ωστόσο, όπως προστίθεται, οι προσπάθειες αυτές δεν φαίνεται να είναι αρκετές και πρέπει να ενταθούν προκειμένου να επιτευχθεί ουσιαστική μείωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα του πλανήτη.
