Κάποτε η φρουκτόζη θεωρούνταν το ιδανικό γλυκαντικό. Ήταν φθηνή, δύο φορές πιο γλυκιά από τη γλυκόζη και ασφαλώς ένα φυσικό προϊόν.
Ωστόσο αυτό το σάκχαρο που περιέχεται εκ φύσεως στα φρούτα και το μέλι (αλλά προστίθεται σε πολλές επεξεργασμένες τροφές) δεν θεωρείται πλέον αθώο για την υγεία. Ολοένα και περισσότερες μελέτες μαρτυρούν ότι η φρουκτόζη πιθανότατα συνδέεται με σοβαρές χρόνιες ασθένειες όπως ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες, η υπέρταση, ο διαβήτης τύπου 2, η νεφρική ανεπάρκεια, η άνοια, ακόμη και η ποδάγρα.
Την περασμένη εβδομάδα μια μελέτη που έδειξε ότι τα άτομα που έπιναν πολλούς φρουτοχυμούς και λάμβαναν μεγάλες ποσότητες φρουκτόζης αντιμετώπιζαν αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του ορθού. Σύμφωνα με τα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό της Αμερικανικής Διαιτολογικής Εταιρείας, «ένοχη» για τη σύνδεση είναι η φρουκτόζη που περιέχεται σε μεγάλες ποσότητες στους επεξεργασμένους χυμούς φρούτων. Η μελέτη σημείωνε επίσης ότι πολλές από τις ευεργετικές για τον οργανισμό ουσίες που προστατεύουν από τους καρκίνους στον γαστρεντερικό σωλήνα, όπως οι φυτικές ίνες, η βιταμίνη C και άλλα αντιοξειδωτικά, χάνονται κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας των φρούτων.
Τα ευρήματα αυτά δεν είναι τα μόνα που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης και ειδικά της φρουκτόζης (να σημειωθεί ότι η επιτραπέζια ζάχαρη αποτελείται από ένα μόριο φρουκτόζης και ένα μόριο γλυκόζης).
Νωρίτερα εφέτος ειδικοί από το Πανεπιστήμιο Μπανγκόρ στην Ουαλία ανέφεραν ότι ακόμη και ο φρέσκος χυμός φρούτων περιέχει έως και πέντε κουταλιές φρουκτόζη ανά ποτήρι, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του βάρους και σε διαβήτη τύπου 2.
Με βάση αυτά τα αποτελέσματα η Βρετανική Διαιτολογική Εταιρεία συνέστησε η κατανάλωση χυμών να μην ξεπερνά τα 150 ml την ημέρα. Όπως σημείωναν οι ειδικοί της Εταιρείας ακόμη και αν κάποιος πίνει φρέσκο χυμό φρούτων, κατά το στίψιμο απομακρύνονται όλες οι φυτικές ίνες με αποτέλεσμα η φρουκτόζη των φρούτων να απορροφάται ευκολότερα στην κυκλοφορία του αίματος.
Η φρουκτόζη βέβαια δεν περιέχεται μόνο στα φρούτα και στους φρουτοχυμούς αλλά βρίσκεται σε πλήθος έτοιμων τροφών – από μπισκότα μέχρι παγωτά. Μπορεί κάποιος να τη βρει με πλήθος ονομασιών – το πιο κοινό όνομα για την «εκδοχή» της φρουκτόζης που παράγεται από τη βιομηχανία είναι το υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη σιρόπι καλαμποκιού (πρόκειται για μια επεξεργασμένη μορφή φρουκτόζης που προέρχεται από το καλαμπόκι). Σε πολλές περιπτώσεις η βιομηχανία τροφίμων επιλέγει αυτού του είδους το γλυκαντικό καθώς είναι φθηνό και «κλειδώνει» την υγρασία στις τροφές, με αποτέλεσμα να μην ξεραίνονται και να αυξάνεται ο χρόνος ζωής τους. Παράλληλα προσθέτει υφή σε τροφές όπως οι μπάρες δημητριακών και τα μπισκότα κάνοντάς τις πιο «μαστιχωτές» καθώς και σε παγωτά και επιδόρπια γιαουρτιού.
Αυτό σιρόπι που παράγεται από το καλαμπόκι περιέχει ένα μείγμα φρουκτόζης και γλυκόζης (συνήθως η φρουκτόζη αποτελεί το 55% του μείγματος). Το σιρόπι διαφέρει από την επιτραπέζια ζάχαρη στο ότι τα μόρια φρουκτόζης και γλυκόζης που το αποτελούν δεν είναι ενωμένα. Αυτό, πιστεύουν ορισμένοι διατροφολόγοι, κάνει το συγκεκριμένο σιρόπι χειρότερο από τη ζάχαρη, αν και αυτό δεν είναι κάτι που έχει αποδειχτεί.
Το υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη σιρόπι καλαμποκιού χρησιμοποιείται και σε κατεψυγμένα προϊόντα αφού μειώνει την κρυσταλλοποίησή τους. Ένα ακόμη πλεονέκτημά του είναι ότι χαρίζει ωραίο καφέ χρώμα σε τροφές που έχουν ψηθεί όπως τα κέικ και άλλου είδους αρτοσκευάσματα, καθώς και στα δημητριακά πρωϊνού. Για αυτούς τους λόγους, το σιρόπι φρουκτόζης είναι από τα «αγαπημένα» πρόσθετα της βιομηχανίας τροφίμων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα γιαούρτι με γεύση φρούτων με χαμηλά λιπαρά μπορεί να περιέχει 10 κουταλιές αυτού του σιροπιού. Ένα αναψυκτικό μπορεί να περιέχει ως και 13 κουταλιές!
Καθώς η φρουκτόζη «κατακλύζει» τη ζωή μας, οι ειδικοί ανησυχούν σχετικά με την επίδραση που μπορεί να έχει στην υγεία. Και αυτό διότι ο οργανισμός μας δεν μεταβολίζει τη φρουκτόζη με τον ίδιο τρόπο όπως η γλυκόζη. Για τον μεταβολισμό της φρουκτόζης επιβαρύνεται σημαντικά το συκώτι, ενώ η γλυκόζη μεταβολίζεται σχεδόν από κάθε κύτταρο του σώματος. Για παράδειγμα, ενώ η γλυκόζη είναι το καύσιμο του εγκεφάλου, η φρουκτόζη δεν μπορεί να εισέλθει στα εγκεφαλικά κύτταρα, έτσι επιβαρύνεται πολύ το συκώτι όταν η κατανάλωση της φρουκτόζης είναι μεγάλη, γεγονός που οδηγεί σε πλήθος προβλημάτων.
Ένα από αυτά τα προβλήματα είναι ότι αυξάνει τα τριγλυκερίδια και ένα άλλο είναι ότι αυξάνει το ουρικό οξύ στο αίμα. Ορισμένες μάλιστα μελέτες έχουν δείξει ότι η φρουκτόζη αυξάνει ακόμη και τη χοληστερόλη (χοληστερίνη). Πριν από λίγα χρόνια εθεωρείτο αδιανόητο ένα υδατάνθρακας -όπως είναι η φρουκτόζη- να έχει αυτή την επίδραση.
Όμως τον περασμένο Αύγουστο μια αμερικανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Clicinal Endocrinology & Metabolism» έδειξε ότι ενήλικες που κατανάλωναν αναψυκτικά με σιρόπι καλαμποκιού επί δύο εβδομάδες (η κατανάλωση αντιστοιχούσε σε ποσοστό της τάξεως του 25% των ημερήσιων θερμιδικών απαιτήσεων) εμφάνισαν υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων, τα οποία συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιοπαθειών.
Περισσότερα για τη φρουκτόζη εδώ.
