Η μεγάλη σημασία αυτού του φυτού φαίνεται και από την λατινική του ονομασία linus usitatissimus, που σημαίνει «λινάρι το χρησιμότατο». Το λινάρι είναι ένα από τα αρχαιότερα καλλιεργήσιμα φυτά και χρησίμευε για την κατασκευή των λινών υφασμάτων. Ωστόσο, έγινε ιδιαίτερα γνωστό για τις ιδιότητες των σπόρων του.
Η υψηλή περιεκτικότητα σε ωφέλιμα για την υγεία θρεπτικά συστατικά καθιστούν τον λιναρόσπορο και το λινέλαιο σημαντικά στοιχεία μιας υγιεινής διατροφής.
Άλφα-λινολενικό οξύ
Το λινέλαιο περιέχει μεγάλες ποσότητες σε άλφα-λινολενικό οξύ (τον “πατέρα” των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων).
Τα περισσότερα έλαια είναι πλούσια σε ωμέγα-6 και κάποια από αυτά (έλαιο ελαιοκράμβης, κανναβέλαιο, έλαια ξηρών καρπών κλπ) περιέχουν ωμέγα-3. Όμως το λινέλαιο αποτελείται κατά 55% από άλφα-λινολενικό οξύ. Aυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την υγεία μας, καθώς έχει αποδειχτεί ότι το πλεόνασμα των ωμέγα-6 προκαλεί οξειδωτικές και φλεγμονώδεις αντιδράσεις σε όλο σχεδόν τον οργανισμό. Όλες οι σοβαρές χρόνιες αρρώστιες, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο καρκίνος, η αρθρίτιδα, το Aλτσχάιμερ και ενδεχομένως ο διαβήτης, επιδεινώνονται από τέτοιες φλεγμονώδεις αντιδράσεις.
Η ισορροπία των ωμέγα 3 και ωμέγα-6 λιπαρών οξέων είναι πολύ σημαντική για την υγεία μας. Δυστυχώς όμως ο σύγχρονος τρόπος διατροφής χαρακτηρίζεται από πλεόνασμα ωμέγα-6 λιπαρών οξέων, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες οξειδωτικές και φλεγμονώδεις παθήσεις όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, άσθμα, και ενδεχομένως σε ορισμένες μορφές καρκίνου.
Η υψηλή περιεκτικότητα του λιναρόσπορου και κυρίως του λινελαίου σε άλφα-λινολενικό οξύ μπορεί να βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό στην εξισορρόπηση των ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρών οξέων και έτσι να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο για χρόνιες ασθένειες.
Λιγνάνες
Eπιπλέον, ο λιναρόσπορος είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικές ουσίες που λέγονται λιγνάνες. Αυτά τα αντιοξειδωτικά προστατεύουν την καρδιά, μετριάζουν τα συμπτώματα φλεγμονωδών νόσων και πιθανώς προστατεύουν από το διαβήτη τύπου 2. Ο λιναρόσπορος περιέχει, επίσης, και ορισμένα φυτοοιστρογόνα, που λειτουργούν προληπτικά απέναντι στον καρκίνο ή καθυστερούν την εξέλιξή του, μειώνουν τη χοληστερίνη και ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Aκόμα, ο λιναρόσπορος είναι πλούσιος σε ασβέστιο, βιταμίνη E και πρωτεΐνες. Έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, ενώ δεν περιέχει γλουτένη, με αποτέλεσμα το αλεύρι που παράγεται από αυτό να είναι πιο εύπεπτο και ιδιαίτερα κατάλληλο για άτομα με γαστρεντερικά προβλήματα. Πρόσφατες έρευνες παρουσιάζουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα ως προς τη θεραπευτική του δράση σε ψυχιατρικά και νευρολογικά προβλήματα, όπως η κατάθλιψη και η διπολική διαταραχή.
Τέλος, μια μελέτη έδειξε ότι ο λιναρόσπορος ρίχνει σημαντικά την υψηλή αρτηριακή πίεση. Οι αντιυπερτασικές ιδιότητες του λιναρόσπουρου φάνηκε να εκπλήσσουν τους ερευνητές.
Προσοχή στην οξείδωση
O λιναρόσπορος κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά σε διάφορους τύπους: π.χ. σκούρος ο οποίος δεν έχει υποστεί καμιά επεξεργασία και είναι πολύ θρεπτικός, και αποφλοιωμένος ο οποίος έχει ανοιχτό ξανθό χρώμα και γενετικά τροποποιημένος, που είναι πορτοκαλοκόκκινος. Στα σουπερμάρκετ και στα καταστήματα υγιεινής και βιολογικής διατροφής, μπορείτε ακόμα να προμηθευτείτε έτοιμο αλεύρι από λιναρόσπορο.
Όσον αφορά το λινέλαιο, για την κουζίνα υπάρχει αποκλειστικά το λινέλαιο ψυχρής έκθλιψης (το λινέλαιο θερμής έκθλιψης χρησιμοποιείται μόνο ως διαλύτης και σταθεροποιητής βαφών στη ζωγραφική και στην επιπλοποιία).
Tο λινέλαιο ψυχρής έκθλιψης είναι ένα λάδι που οξειδώνεται πολύ εύκολα στις υψηλές θερμοκρασίες, γι’ αυτό δεν χρησιμοποιείται για το μαγείρεμα, παρά μόνο ωμό στις σαλάτες. Πρέπει να φυλάσσεται σε χαμηλή θερμοκρασία και να διατίθεται σε σκουρόχρωμα αδιαφανή μπουκάλια, ώστε να μην οξειδώνεται από το ηλιακό φως.
Για να έχουμε όλα τα οφέλη του λινέλαιου, μπορούμε να αντικαταστήσουμε ένα μέρος του ελαιόλαδου που βάζουμε στις σαλάτες μας με λινέλαιο ή να το προσθέτουμε στα σάντουιτς.
Θρεπτική αξία ανά 100 γραμμάρια λιναρόσπορου
Θερμίδες : 450
Πρωτεΐνες : 26 γρ.
Λιπαρά : 35 γρ.
Ωμέγα-3 λιπαρά : 21 γρ.
Yδατάνθρακες : 32,5 γρ.
Φυτικές ίνες : 17 γρ.
Mαγνήσιο : 38 mg
Aσβέστιο : 210 mg
Φολικό οξύ : 278 μg
Πώς θα βάλετε το λιναρόσπορο στο πιάτο σας
Eίναι άσκοπο να περιλάβετε ολόκληρους στεγνούς λιναρόσπορους στη διατροφή σας, επειδή έχουν σκληρό κέλυφος και το πεπτικό μας σύστημα αδυνατεί να τους αφομοιώσει. Yπάρχουν δύο τρόποι για να μπορέσετε να τους εντάξετε στη διατροφή σας και να επωφεληθείτε από τα οφέλη του: Μουλιάστε το βράδυ τους λιναρόσπορους σε νερό, έτσι ώστε το κέλυφός τους να μαλακώσει, και ανακατέψτε τους με δημητριακά πρωινού, νιφάδες βρόμης, γιαούρτι ή φάτε τους σκέτους με λίγο μέλι. Mπορείτε ακόμα, να τους προσθέσετε στις σαλάτες και στις σούπες σας, να τους μαγειρέψετε μαζί με λαχανικά ή να φτιάξετε με αυτούς αφέψημα.
Eπιπλέον, μπορείτε να φτιάξετε αλεύρι από λιναρόσπορο αλέθοντας τους σπόρους στο μύλο του πιπεριού ή στο μπλέντερ, ή να το προμηθευτείτε έτοιμο από την αγορά. Αντικαταστήστε ένα μέρος του αλευριού που χρησιμοποιείτε με ίση ποσότητα αλευριού από λιναρόσπορο και θα φτιάξετε νόστιμα και υγιεινά αρτοσκευάσματα (κουλούρια, κέικ, πολύσπορα ψωμιά και μπισκότα) όλων των ειδών.
