Βρετανοί ερευνητές προειδοποιούν ότι η παρακεταμόλη (paracetamol), το γνωστό παυσίπονο -υπάρχει ως δραστική ουσία στα depon, panadol, apotel και άλλα φάρμακα- ακόμη και σε μια μικρή δόση παραπάνω από το κανονικό σε καθημερινή βάση, μπορεί να έχει σοβαρές παρενέργειες μέχρι το σημείο να αποβεί μοιραία.
Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, ιδιαίτερα για όσους έχουν χρόνια προβλήματα και συνηθίζουν να παίρνουν παυσίπονα σε μόνιμη βάση αλλά και για όσους, λόγω κάποιου προβλήματος υγείας, παίρνουν τακτικά παρακεταμόλη για διάστημα κάποιων ημερών.
Συνιστούν την «κατανάλωση με μέτρο» καθώς, σύμφωνα με τα ευρήματά τους, όταν η χρήση είναι τακτική ακόμη και λίγα παραπανίσια χάπια σε διάστημα ημερών, εβδομάδων ή και μηνών μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου με επικεφαλής τον Κένεθ Σίμπσον εξέτασαν το ιστορικό 663 ασθενών που εισήχθησαν επί μια εξαετία στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο τους με ηπατικά προβλήματα επειδή λάμβαναν παρακεταμόλη. Οι 161 εξ αυτών αποτελούσαν περιπτώσεις «σωρευτικής υπερδοσολογίας» – υπερέβαιναν δηλαδή επαναλαμβανόμενα και σε μικρές ποσότητες τη συνιστώμενη δόση του παυσίπονου.
Η ανάλυση των δεδομένων έδειξε ότι οι ασθενείς που είχαν λάβει σωρευτική υπερδοσολογία σε παρακεταμόλη είχαν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν προβλήματα στο συκώτι και τον εγκέφαλο καθώς και να χρειαστούν αιμοκάθαρση ή αναπνευστική υποστήριξη. Είχαν επίσης περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από αυτές τις επιπλοκές.
Ορισμένα περιστατικά έχουν δείξει ότι δεν είναι δύσκολο να πάρει κανείς υπερβολική δοσολογία χωρίς να το συνειδητοποιεί. Εν τω μεταξύ, οι τελευταίες μελέτες έχουν ρίξει αμφιβολίες στο αν η παρακεταμόλη ρίχνει τον πυρετό ή αν έχει κάποιο ουσιαστικό όφελος στην περίπτωση του πόνου στη μέση λόγω οστεοαρθρίτιδας. Τέλος, η λήψη του φαρμάκου κατά την εγκυμοσύνη συνδέεται με την έλλειψη προσοχής αργότερα στο παιδί.
Παρακεταμόλη η «ύπουλη»
Όπως εξηγούν οι ειδικοί στη μελέτη τους που δημοσιεύεται στο περιοδικό «British Journal of Clinical Pharmacology», η σωρευτική δράση των παραπανίσιων δόσεων σε παρακεταμόλη είναι εξαιρετικά ύπουλη, γιατί οι επιπτώσεις της μπορεί να διαφύγουν τόσο από τους ασθενείς όσο και από τους γιατρούς.
Οι ασθενείς – ειδικά αυτοί με χρόνιους πόνους – μπορεί να μην αναγνωρίσουν τα συμπτώματα ενώ οι γιατροί μπορεί να μην εντοπίσουν το πρόβλημα εγκαίρως γιατί η σωρευτική υπερδοσολογία της παρακεταμόλης δεν φαίνεται στις εξετάσεις αίματος όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις που κάποιος παίρνει εσκεμμένα μια υπερβολική δόση της ουσίας σε μεγάλη ποσότητα.
«Οι ασθενείς αυτοί δεν πήραν μια υπέρογκα υπερβολική δόση παρακεταμόλης σε μια μεμονωμένη στιγμή, όπως όσοι προσπαθούν να αυτοκτονήσουν, αλλά με τον χρόνο οι βλάβες συσσωρεύονται και τα αποτελέσματα μπορεί να είναι μοιραία» εξήγησε ο δρ Σίμπσον.
Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η συχνή υπέρβαση των συνιστώμενων ημερήσιων δόσεων παρακεταμόλης και η σωρευτική δράση της έχει περισσότερες παρενέργειες από τη λήψη μιας μεγάλης υπερβολικής δόσης. Αν και το παυσίπονο είναι ασφαλές στις επιτρεπόμενες ποσότητες, η έστω και μικρή συχνή υπέρβαση των ορίων μπορεί να αποβεί εξαιρετικά επικίνδυνη.
«Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: αν πάρετε περισσότερη παρακεταμόλη από τη συνιστώμενη, δεν θα βελτιώσετε τον έλεγχο του πόνου αλλά μπορεί να βλάψετε σοβαρά την υγεία σας», σχολίασε ο καθηγητής Ρότζερ Ναγκς της Βασιλικής Φαρμακευτικής Εταιρείας ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Ο καθηγητής πρόσθεσε ότι, ειδικά αυτή την εποχή που οι ιώσεις είναι συχνές, οι ασθενείς θα πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα να τηρούν τη συνιστώμενη δοσολογία της παρακεταμόλης και στα ειδικά σκευάσματα για το κρυολόγημα και τη γρίπη τα οποία περιέχουν παρακεταμόλη.
