Βιταμίνη C και υγεία

Η βιταμίνη C (ονομάζεται επίσης ασκορβικό οξύ) εί­ναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που επίσης εμπλέκεται στη σύνθεση του κολλαγόνου. Ενισχύει τα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων, εξουδετερώνει ορισμένες ουσίες που προκαλούν καρκίνο, ρυθμίζει την επούλωση των πληγών και την ανάπτυ­ξη και προάγει την απορρόφηση του σιδήρου. Υπάρχουν επί­σης στοιχεία που δείχνουν ότι η βιταμίνη C μπορεί να βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου του οισοφάγου, του στόματος και του τραχήλου της μήτρας, αλλά τα στοιχεία αυτά βασίζονται σε μελέτες κατανάλωσης φρέσκων φρούτων και λαχανικών που περιέχουν βιταμινη C και μπορεί να υπάρχει κάτι άλλο στα φρούτα και τα λαχανικά που δρα προστατευτικά.

Υπάρχουν αλληλοσυγκρουόμενες μελέτες σχετικά με το ρόλο της βιταμίνης C στο άσθμα και την αλλεργία. Μπορεί η βιταμίνη C να έχει κάποια βραχυχρόνια αντιισταμινική δράση, αλλά χρειάζονται περισσότερες ερευνητικές εργασίες στον τομέα αυτό.

Σε μια μακροχρόνια μελέτη νοσοκόμων, όσες πήραν συμπληρώματα βιταμίνης C για διάστημα μεγαλύτερο των δέ­κα ετών είχαν μειωμένη κατά 45% συχνότητα καταρράκτη. Οι υψηλές δόσεις βιταμίνης C μπορούν να προκα­λέσουν διάρροια (υπάρχουν μεγάλες διαφορές από άτομο σε άτομο σχετικά με την ποσότητα που μπορεί να προκαλέσει αυτό το πρόβλημα). Επειδή αυξάνει την απορρόφηση του σι­δήρου, μπορεί να προξενήσει προβλήματα στα άτομα που δεν μπορούν να μεταβολίσουν το σίδηρο ή που έχουν προβλήματα υπερφόρτισης σιδήρου.

Η βιταμίνη C μπορεί να αυξήσει τους χρόνους πήξης του αίματος σε ασθενείς που παίρνουν το συνταγογραφούμενο αντιπηκτικό φάρμακο βαρφαρίνη. Επίσης, σε ασθενείς που πά­σχουν από μια μεταβολική πάθηση που ονομάζεται έλλειψη G6PD, μπορεί να προκαλέσει ρήξη των ερυθρών αιμοσφαι­ρίων (αιμόλυση). Σε πάσχοντες από προχωρημένης μορφής καρκίνο που έχουν μεγάλους όγκους και ευρεία διασπορά της νόσου, οι μεγάλες δόσεις βιταμίνης C μπορούν να προκαλέ­σουν αιμορραγία των όγκων και θάνατο.

Αν κάποιος παίρνει μεγάλες δόσεις βιταμίνης C, το σώμα του τις συνηθίζει. Αν μετά σταματήσει ξαφνικά να τις παίρνει, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι αντιδραστικό (rebound) σκορ­βούτο (το σκορβούτο είναι η νόσος που οφείλεται σε εξαιρε­τικά μεγάλη έλλειψη βιταμίνης C). Το αντιδραστικό σκορβού­το έχει επίσης παρατηρηθεί και σε νεογνά οι μητέρες των ο­ποίων πήραν μεγάλες δόσεις βιταμίνης C κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Οι γιατροί που ασκούν τη συμβατική ιατρική διδάσκονται ότι η βιταμίνη C μπορεί να προκαλέσει πέτρα στα νεφρά. Αρκετές μελέτες φαίνεται ότι δείχνουν ότι η βιταμίνη C αυξά­νει το οξαλικό άλας στα ούρα, αλλά, όπως φαίνεται τελικά, αυτό συμβαίνει απλώς επειδή η βιταμίνη C στα ούρα παρεμ­βαίνει στο τεστ για το οξαλικό άλας στα ούρα. (Οι περισσότε­ρες πέτρες στα νεφρά αποτελούνται από οξαλικό ασβέστιο.)

Με τη χρήση μιας πιο σύγχρονης μεθόδου δοκιμασίας, δεν διαπιστώθηκε σημαντική αύξηση του οξαλικού άλατος στα ού­ρα στα άτομα που προσλάμβαναν μέχρι 10.000 mg βιταμίνης C ημερησίως.

Η ιστορία της βιταμίνης

Η βιταμίνη C είναι η πιο γνωστή από όλες τις βιταμίνες. Είναι υδατοδιαλυτή ουσία, που μοιάζει με υδατάνθρακα και λαμβάνει μέρος σε διαδικασίες του μεταβολισμού κυρίως των ζωικών οργανισμών. Απομονώθηκε από τα επινεφρίδια το 1928 από το βιοχημικό Ούγγρο νομπελίστα Άλμπερτ Ζεντ Γκιόργκι και αναγνωρίστηκε ως παράγοντας θεραπείας του σκορβούτου το 1932. Η ονομασία της ασκορβικό οξύ προέρχεται από την έκφραση αντισκορβουτική βιταμίνη, δηλαδή την βιταμίνη που θεραπεύει και προλαβαίνει το σκορβούτο.

Η βιταμίνη C έχει τεράστια σημασία για τον ανθρώπινο οργανισμό και είναι αναγκαία για τις διάφορες μεταβολικές λειτουργίες, όπως η σύνθεση του κολλαγόνου, η διατήρηση της σταθερότητας των αιμοφόρων αγγείων, το μεταβολισμό των αμινοξέων και της απελευθέρωσης των διαφόρων ορμονών στα επινεφρίδια. Οι ημερήσιες ανάγκες του ανθρώπου σε βιταμίνη C είναι γύρω στα 100 mg. Τα φρέσκα λαχανικά και, κυρίως, τα εσπεριδοειδή είναι οι καλύτερες πηγές της βιταμίνης C, καθώς η βιταμινη περιέχεται σε μεγάλη ποσότητα. Με το κάπνισμα ένα μεγάλο μέρος της βιταμίνης C που υπάρχει στον οργανισμό καταστρέφεται, για αυτό συνιστάται οι καπνιστές να πίνουν πολλούς χυμούς πλούσιους στη βιταμίνη.

Η έλλειψη της C προκαλεί σκορβούτο, γνωστό και ως “νόσος των ναυτικών”, γιατί παλαιότερα στα πλοία οι ναυτικοί σε μεγάλα ταξίδια κατανάλωναν κονσέρβες και από τη διατροφή τους έλειπε εντελώς η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, με συνέπεια να εκδηλώνουν συχνά τη νόσο. Το σκορβούτο προκαλεί πρήξιμο και μάτωμα στα ούλα, βλάβες στα δόντια, υποδόρια αιματώματα, αιμορραγίες των ιστών και αναιμία. Η χορήγηση βιταμίνης C θεραπεύει εντελώς τη νόσο σε λίγες μέρες. Υπήρξε στο παρελθόν μια μεγάλη διαμάχη για το αν η βιταμίνη C μπορεί να έχει θετικό ρόλο στον καρκίνο. Μπορείτε να διαβάσετε σχετικά μ’ αυτή τη διαμάχη εδώ.

Ποιες τροφές περιέχουν βιταμίνη C

Η βιταμίνη C υπάρχει επίσης στα ζώα, τα οποία την παράγουν (εκτός από ελάχιστα). Κυρίως υπάρχει στο ωμό κρέας καθώς η θερμότητα την καταστρέφει.