Χρειάστηκαν 20 χρόνια αναζήτησης για να καταφέρει μια βρετανίδα ειδικός να ανακαλύψει άνθρωπο με σούπερ όραση. Οχι κάποιον που μπορεί να βλέπει μέσα από τοίχους, αλλά κάποιον που μπορεί να διακρίνει περίπου 105 εκατομμύρια χρώματα, δηλαδή 99 εκατομμύρια περισσότερα από έναν μέσο άνθρωπο.
Η γυναίκα με την ανεξάντλητη «παλέτα» συμμετείχε στο πείραμα χωρίς να γνωρίζει ότι μπορεί να ξεχωρίσει τόσο καλά τα χρώματα. Η «υπεράνθρωπη» όραση της δίνει τη δυνατότητα να βλέπει πλούσιες και λεπτομερείς εικόνες, σε σχέση με τη δική μας πραγματικότητα.
Η δρ Γκαμπριέλα Τζόρνταν από το Ιδρυμα Νευροεπιστημών του Νιούκασλ είχε βάλει ως στόχο της ζωής της να βρει το άτομο που θα έχει τέσσερα κωνία στα μάτια, καθώς σχεδόν όλοι οι άνθρωποι έχουμε τρία και ονομαζόμαστε τριχρωματικοί.
Οσοι έχουν δύο κωνία, βλέπουν ασπρόμαυρα και ονομάζονται διχρωματικοί. Μάλιστα, στη διάρκεια της 20ετίας είχε συναντήσει κάποιες γυναίκες που διέθεταν τέσσερα κωνία, αλλά το ένα δεν ήταν λειτουργικό.
Η όραση είναι μία από τις πιο σύνθετες αισθήσεις και το πώς το μάτι αντιλαμβάνεται και μεταδίδει στον εγκέφαλο τα χρώματα είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, στην οποία συμμετέχουν τα λεγόμενα κωνία.
Η δρ Τζόρνταν και οι συνεργάτες της συνάντησαν αρκετές γυναίκες με τέσσερα κωνία κατά τη διάρκεια της έρευνάς τους. Εντούτοις, μόνο μία κατάφερε να περάσει τις εξετάσεις, τις οποίες είχαν φτιάξει με ειδικό πρόγραμμα στον υπολογιστή και μόνο ένας τετραχρωματικός θα μπορούσε να αντεπεξέλθει.
Η γυναίκα που πέρασε τις εξετάσεις είναι γιατρός και ζει στη Βόρεια Βρετανία. «Γνωρίζουμε πλέον ότι υπάρχουν τετραχρωματικοί άνθρωποι, αλλά δεν γνωρίζουμε τι είναι αυτό που κάνει και το τέταρτο κωνίο λειτουργικό στη συγκεκριμένη γυναίκα, και όχι στις άλλες», λέει η Γκαμπριέλα Τζόρνταν.
«Επίσης, μπορεί κάποιος να βλέπει πιο πολλά χρώματα, αλλά να μη βλέπει καλά για παράδειγμα το κίτρινο. Η περίπτωση αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική διότι είναι η πρώτη που προκύπτει, όμως θα πρέπει να μελετηθεί εάν αυτό είναι παραλλαγή του φυσιολογικού ή μια μετάλλαξη και τι προβλήματα δημιουργεί στη λειτουργία του ματιού της. Επίσης, θα πρέπει να γίνει ταυτοποίηση με άτομα που έχει ελεγχθεί ότι βλέπουν σωστά τα χρώματα», εξηγεί ο Αναστάσιος Κανελλόπουλος, καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
Οι ειδικοί, σε μια πρώτη ανάλυση, καταλήγουν στο συμπέρασμα πως στην εξελικτική διαδικασία υπήρξαν κάποιες περιπτώσεις θηλαστικών ή σπονδυλωτών που αύξησαν ή απώλεσαν κωνία.
Τα κωνία των ζώων
Οι έρευνες δείχνουν ότι τα πουλιά, οι σαύρες, οι χελώνες και αρκετά ψάρια έχουν τέσσερις τύπους κωνιοφόρων κυττάρων, ενώ τα περισσότερα θηλαστικά έχουν μόνο δύο τύπους.
Οι πρόγονοι, όμως, των θηλαστικών είχαν και τους τέσσερις τύπους κωνίων, αλλά στη διάρκεια μιας περιόδου της εξέλιξής τους, όταν ήταν νυκτόβια και επομένως η έγχρωμη όραση δεν έπαιζε κρίσιμο ρόλο στην επιβίωσή τους, τα πρώιμα θηλαστικά έχασαν δύο τύπους κωνιοφόρων κυττάρων.
Επιπλέον, σε αντίθεση με αυτό που πιστεύει ο περισσότερος κόσμος, ο σκύλος και η γάτα δεν βλέπουν ασπρόμαυρα. Ο σκύλος έχει δύο τύπους κωνίων, ένα που απορροφά το φως στο φάσμα του μπλε – βιολέ και ένα στο φάσμα του κίτρινου.
Στον άνθρωπο υπάρχει ένας ακόμη τύπος που απορροφά στο φάσμα του πράσινου. Ετσι λοιπόν ο σκύλος βλέπει χρώματα, αλλά δεν μπορεί να ξεχωρίσει το πράσινο και το κόκκινο.
Το ίδιο συμβαίνει και με τα άλογα και τα βοοειδή, κάτι που σημαίνει πως οι ταύροι δεν βλέπουν το κόκκινο πανί του ταυρομάχου.
Γενικά, και ο σκύλος και η γάτα έχουν λιγότερα κωνία από τον άνθρωπο, γι’ αυτό και η όρασή τους είναι πιο φτωχή σε χρώματα, είναι όμως πολύ πιο ευαίσθητη το βράδυ.
