Η μυρμηγκιά ή μυρμηκία ή μαντραβίτσα ή αστεράκι (wart) είναι ένα εξόγκωμα στο δέρμα που μοιάζει με άχρωμη κρεατοελιά. Παλιότερα, στα χωριά, έλεγαν για τα «αστεράκια» που εμφανίζονταν στα χέρια ότι βγαίνουν “άμα μετράς τ’ αστέρια”.
Η μυρμηγκια προκαλείται στα ανώτερα στρώματα της επιδερμίδας από έναν ιό ο οποίος ανήκει στην οικογένεια των ιών των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων (Human Papilloma Virus, HPV). Αυτή η οικογένεια ιών περιλαμβάνει πάνω από 150 στελέχη. Κάποιοι από αυτούς τους ιούς προκαλούν μυρμηγκιές και κάποιοι άλλοι κονδυλώματα.
Υπάρχουν πάνω από 70 διαφορετικοί τύποι του ιού HPV που προκαλούν τις μυρμηγκιές σε διάφορα σημεία του σώματος (οι διαφορετικοί τύποι του ιού προκαλούν συνήθως μυρμηγκιές σε διαφορετικά σημεία). Ο ιός προκαλεί γρήγορο πολλαπλασιασμό των κυττάρων του δέρματος, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται εξογκώματα που είναι περισσότερο ενοχλητικά παρά επικίνδυνα, ωστόσο είναι ιδιαίτερα μεταδοτικά.
Ο ιός που προκαλεί την μυρμηγκιά μεταδίδεται με την επαφή και προσβάλλει μόνο ανθρώπους χωρίς να μεταφέρεται σε ζώα. Η μυρμηγκιά μεταδίδεται με την άμεση δερματική επαφή ή με το άγγιγμα υγρών επιφανειών, όπως δάπεδα σε πισίνες και αποδυτήρια, τα οποία έχουν μολυνθεί από άτομα που έχουν ήδη μυρμηγκια.
Τα παιδιά και οι έφηβοι είναι πιθανότερο να προσβληθούν καθώς δεν έχουν αναπτύξει (ακόμη) αντισώματα κατά του ιού και έρχονται συχνότερα σε επαφή με άτομα που έχουν μυρμηγκιά.
Οι περισσότερες μυρμηγκιές εμφανίζονται το καλοκαίρι, λόγω της αυξημένης επαφής κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων. Όσοι κυκλοφορούν συχνά ξυπόλητοι στις πισίνες ξενοδοχείων, τις πλαζ, τα κολυμβητήρια, στις σάουνες των γυμναστηρίων και των κέντρων αδυνατίσματος περιλαμβάνονται στις ομάδες «υψηλού κινδύνου» όχι μόνο για μυρμηγκιές αλλά και για μύκητες στα πόδια.
Η μυρμηγκιά εμφανίζεται συνήθως όταν υπάρχει μια μεγάλη σχισμή στο δέρμα τη στιγμή που το άτομο μολύνεται με τον ιό HPV ή σε περιοχές όπου το δέρμα εκτίθεται σε υπερβολική υγρασία, όπως τα ιδρωμένα πόδια (γι’ αυτό συχνά εμφανίζεται σε παιδιά και εφήβους που πηγαίνουν στην πισίνα). Μια σχισμή στο δέρμα μπορεί να προκληθεί από κοψίματα ή εκδορές από το ξύρισμα, την ονυχοφαγία και τις παρανυχίδες, το σκασμένο δέρμα και το έκζεμα.
Η μυρμηγκιά εμφανίζεται συνήθως στα χέρια και στα πόδια, αλλά ενδέχεται να αναπτυχθεί και σε άλλα μέρη του σώματος όπως είναι το πρόσωπο. Το 50% των μυρμηγκιών εξαφανίζεται μέσα σε δύο χρόνια χωρίς θεραπεία. Ωστόσο, είναι ιδιαίτερα μεταδοτικές και προκείμενου να εμποδίσετε την εξάπλωσή τους, θα πρέπει να τις αντιμετωπίζετε αμέσως και να αποφεύγετε την άμεση επαφή του δέρματος με άλλες μυρμηγκιές. Συχνά, η μυρμηγκιά επανεμφανίζεται και αυτό συμβαίνει όταν δεν λαμβάνονται τις σωστές προφυλάξεις.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι μυρμηγκιάς ή μυρμηκίας.
Κοινή μυρμηγκιά
Η κοινή μυρμηγκιά μοιάζει με ένα σκληρό εξόγκωμα με ανώμαλη επιφάνεια που μοιάζει με κουνουπίδι. Οι μυρμηγκιές μπορεί να είναι στρογγυλές ή με ακανόνιστο σχήμα, επίπεδες ή εξογκωμένες και μπορούν να φτάσουν το μέγεθος του μπιζελιού. Μπορεί να είναι λευκές, γκρίζες ή καφέ. Οι κοινές μυρμηγκιές αναπτύσσονται συνήθως γύρω από τα νύχια, τα δάκτυλα και το πίσω μέρος της παλάμης, αλλά ενδέχεται επίσης να εμφανιστούν στα γόνατα και στο πρόσωπο, κυρίως σε σημεία όπου το δέρμα έχει σχιστεί.
Μυρμηγκιά στα πόδια
Η μυρμηγκιά των ποδιών ή μυρμηγκιά των πελμάτων ονομάζεται και ακροχορδών (verruca). Οι μυρμηγκιές στα πόδια εμφανίζονται μόνο στο πέλμα, 
είναι πολύ ευαίσθητες και αναγνωρίζονται από τον τρόπο με τον οποίο παρεμβάλλονται στον φυσιολογικό ιστό του δέρματος. Η επιφάνειά τους είναι ανώμαλη, εξογκωμένη, σπογγώδης, παχιά και/ή φολιδωτή.
H μυρμηγκιά στα πόδια μπορεί να είναι καφέ ή γκρι (με σκούρο κέντρο), είναι άσχημες και συχνά πολύ οδυνηρές εάν δεν αντιμετωπιστούν. Συνήθως, είναι μεγαλύτερες από τις κοινές μυρμηγκιές και πιο επίπεδες, λόγω της πίεσης που ασκείται στο πέλμα του ποδιού κατά το περπάτημα.
Συχνά, αναπτύσσονται κάτω από τα σημεία που πιέζονται περισσότερο, όπως οι πτέρνες ή το ακροστήριγμα του πέλματος. Εάν κοιτάξετε πιο προσεκτικά, θα παρατηρήσετε μικρά μαύρα στίγματα μέσα στη μυρμηγκιά των ποδιών. Δεν πρόκειται, όπως πιστεύουν πολλοί, για τις ρίζες τις μυρμηγκιάς. Τα μαύρα στίγματα προκαλούνται από την αιμορραγία εξαιτίας τις πίεσης που ασκείται στη μυρμηγκιά όταν στέκεστε ή περπατάτε.
Ομαλή νεανική μυρμηγκιά
Οι ομαλές νεανικές μυρμηγκιές έχουν ομαλή, επίπεδη επιφάνεια και μόνο λίγα χιλιοστά μέγεθος. Μοιάζουν με εξόγκωμα που έχει το χρώμα του δέρματος ή είναι ανοικτό καφέ. Έχουν την τάση να αναπτύσσονται σε μεγάλους αριθμούς, από 20 έως 100 κάθε φορά. Μπορεί να εμφανιστούν παντού, αλλά στα παιδιά εμφανίζονται συνήθως στο πρόσωπο. Στους ενήλικες, εμφανίζονται συνήθως στο πηγούνι και στα μάγουλα στους άνδρες, ενώ στις γυναίκες εμφανίζονται στις γάμπες. Ενδέχεται να ευθύνεται για αυτό ο ερεθισμός που προκαλείται από το ξύρισμα.
Επίπεδη μυρμηγκιά
Είναι ομαλές μυρμηγκιές με επίπεδη ή ελαφρά εξογκωμένη επιφάνεια, που εμφανίζονται στο πρόσωπο ή στο πίσω μέρος των χεριών.
Νηματοειδής μυρμηγκιά
Οι νηματοειδείς μυρμηγκιές είναι μακριά λεπτά εξογκώματα στα χείλη, στις βλεφαρίδες, στο πρόσωπο και στο λαιμό.
Μυρμηγκιά των γεννητικών οργάνων
Οι μυρμηγκιές των γεννητικών οργάνων εμφανίζονται γύρω από τον πρωκτό και/ή τα γεννητικά όργανα και μοιάζουν με κουνουπίδι που ξεπροβάλλει από το δέρμα. Αυτές οι μυρμηγκιές συναντώνται κυρίως σε ενήλικες και μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή.
Διάσπαρτη μυρμηγκιά
Πρόκειται για ένα σύνολο μικρών μυρμηγκιών που σχηματίζουν συστάδα.
Θεραπεία
Κρυοθεραπεία: Η μυρμηγκιά είναι μεταδοτική και είναι πιθανόν να εξαπλωθεί και σε άλλα σημεία του σώματος ή να μεταδοθούν σε άλλα άτομα. Γι’ αυτό το λόγο, πρέπει να αντιμετωπίζονται αμέσως με θεραπεία. Ένας τρόπος είναι η κρυοθεραπεία.
Στην κρυοχειρουργική, ή ψύξη των μυρμηγκιών, εφαρμόζεται υγρό άζωτο σε θερμοκρασία -196 βαθμούς Κελσίου C. Μια λάθος αντίληψη που έχουν πολλοί είναι ότι πιστεύουν πως η μυρμηγκιά παγώνει ή «καίγεται» αμέσως. Αυτό δεν είναι αλήθεια, καθώς η ψύξη προκαλεί αργό σκάσιμο του δέρματος, με συνέπεια να σχηματιστεί μια φλύκταινα (φουσκάλα) γύρω από την μυρμηγκιά. Ο νεκρός ιστός αποπίπτει σε διάστημα μίας εβδομάδας περίπου.
Η ψύξη μπορεί να προκαλέσει μια μικρή ενόχληση, αλλά είναι από τις πιο αποτελεσματικές θεραπείες που υπάρχουν. Δεν αφήνει ουλή και δεν υπάρχει κίνδυνος εξάπλωσης της μυρμηγκιάς. Στην πραγματικότητα, έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι «αφήνει αναίσθητο» τον ιό. Επομένως, η κρυοθεραπεία είναι η συνήθης ιατρική αντιμετώπιση για την αφαίρεση της μυρμηγκιάς. Οι μεγαλύτερες μυρμηγκιές πιθανόν να απαιτούν περισσότερες από μία θεραπείες, σε διάστημα τριών ή τεσσάρων εβδομάδων μεταξύ τους.
Χειρουργική αφαίρεση της μυρμηγκιάς: Η χειρουργική εκτομή μιας μυρμηγκιάς έχει υψηλό ποσοστό επιτυχίας. Η επέμβαση προκαλεί κάποιες ενοχλήσεις και η πλήρης επούλωση της περιοχής διαρκεί αρκετές εβδομάδες. Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τη χειρουργική αφαίρεση των μυρμηγκιών είναι η πιθανότητα λοίμωξης ή ο σχηματισμός ουλής.
Καύση ή ηλεκτροκαυτηρίαση: Η ηλεκτροκαυτηρίαση είναι μια μέθοδος που καταστρέφει τον ιστό με χρήση ηλεκτρισμού. Για την καταστροφή του ιστού χρησιμοποιείται μια μικρή μήλη, η οποία διαπερνάται από ηλεκτρικό ρεύμα. Η καύση της μυρμηγκιάς είναι συχνά η πιο αποτελεσματική μέθοδος, αλλά αφήνει ουλές.
Λέιζερ: Η χειρουργική με λέιζερ χρησιμοποιεί μια δέσμη έντονου φωτός, η οποία καίει και καταστρέφει τον ιστό της μυρμηγκιάς. Συχνά χρησιμοποιείται κάποιο τοπικό ή γενικό αναισθητικό. Η χειρουργική με λέιζερ χρησιμοποιείται όταν οι μυρμηγκιές είναι μεγάλου μεγέθους ή διεσπαρμένες. Η χειρουργική με λέιζερ συνήθως δεν προκαλεί ουλές. Η πληγή θα προκαλεί πόνο για μερικές μέρες μετά την επέμβαση και υπάρχει ένας μικρός κίνδυνος λοίμωξης που σχετίζεται με τη χειρουργική με λέιζερ.
Εφαρμογή κανθαριδίνης: Κατά τη θεραπεία αυτή, ο γιατρός «βάφει» τη μυρμηγκιά με τη χημική ουσία. Θα αισθανθείτε μόνο λίγο πόνο τοπικά και έπειτα θα εμφανιστούν φλύκταινες (φουσκάλες) στη μυρμηγκιά, περίπου 3 με 8 ώρες μετά την εφαρμογή της θεραπείας. Όταν θα επισκεφτείτε πάλι το γιατρό σας, θα αφαιρέσει το νεκρό δέρμα της μυρμηγκιας.
Τις περισσότερες φορές, η θεραπεία των μυρμηγκιών στο δέρμα είναι επιτυχής και εξαφανίζονται για πάντα. Συνήθως, το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού σας εξουδετερώνει τα μικροσκοπικά κομμάτια μυρμηγκιών που ενδέχεται να παραμείνουν μετά τη θεραπεία.
