Μια αμερικανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Proceedings of the National Academy of Sciences» αποκαλύπτει ότι οι προϊστάμενοι βιώνουν λιγότερο στρες από τους υφισταμένους τους. Μέχρι τώρα πιστευόταν το αντίθετο, ότι δηλαδή τα διευθυντικά στελέχη βίωναν μεγαλύτερο άγχος και στρες, άλλωστε αυτός ήταν ένας από τους λόγους που αμείβονταν πολύ περισσότερο, αφού είχαν την ευθύνη της δουλειάς όλο το 24άωρο.
Οι ερευνητές όμως αναφέρουν ότι η αίσθηση της εξουσίας που έχουν τα υψηλά ιστάμενα στελέχη των επιχειρήσεων ή του δημοσίου, ότι δηλαδή κατέχουν τον έλεγχο των καταστάσεων, μειώνει σημαντικά τα επίπεδα του στρες που βιώνουν συγκριτικά με εκείνο που βιώνουν οι υφιστάμενοί τους.
Υψηλόβαθμη θέση, χαμηλότερο στρες
Συγκεκριμένα, οι ειδικοί συνέκριναν δείκτες του στρες, όπως π.χ. τα επίπεδα της ορμόνης του στρες κορτιζόλης, μέσω της λήψης δειγμάτων σάλιου με την προσωπική αξιολόγηση περί στρες των εθελοντών που έλαβαν μέρος στη μελέτη τους. Κάποιοι από αυτούς ήταν υψηλά ιστάμενοι και κάποιοι όχι.
«Η κρατούσα άποψη είναι ότι το να βρίσκεται κανείς στην κορυφή – να είναι δηλαδή διευθύνων σύμβουλος μιας επιχείρησης ή στρατηγός, αποτελεί ιδιαίτερα στρεσογόνα υπόθεση» αναφέρει η επικεφαλής της μελέτης δρ Τζένιφερ Λέρνερ από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
«Ωστόσο τα αποτελέσματα της μελέτης μας δείχνουν ότι τελικά οι διευθύνοντες σύμβουλοι και οι διευθυντές των τμημάτων στις επιχειρήσεις έχουν λιγότερο στρες από τους υφισταμένους τους» υπογραμμίζει η ίδια.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε δύο μέρη: στο πρώτο, η Λέρνερ και οι συνεργάτες της συνέκριναν τις μετρήσεις των επιπέδων κορτιζόλης με την προσωπική αξιολόγηση περί στρες του κάθε εθελοντή. Οι εθελοντές που βρίσκονταν χαμηλά στην εργασιακή κλίμακα ζούσαν στην ευρύτερη περιοχή της Βοστόνης, ενώ οι περισσότεροι από τους υψηλά ιστάμενους παρακολουθούσαν ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Σχολής Κένεντι του Χάρβαρντ που έλκει κυρίως άτομα που βρίσκονται σε υψηλές βαθμίδες του δημοσίου τομέα και του στρατού.
Φάνηκε λοιπόν, ότι όσοι ανήκαν στη δεύτερη ομάδα εμφάνιζαν χαμηλότερα επίπεδα της ορμόνης κορτιζόλης – άρα χαμηλότερα επίπεδα στρες, γεγονός που επιβεβαίωναν οι ίδιοι μέσω της προσωπικής τους αξιολόγησης περί στρες.
Έλεγχος εξουσίας και στρες
Στο δεύτερο μέρος της μελέτης, οι ερευνητές εξέτασαν κατά πόσο τα ίδια δεδομένα ίσχυαν σε μια άλλη ομάδα «διευθυντών». Είδαν λοιπόν, ότι η αυξημένη αίσθηση της εξουσίας και του ελέγχου που συνόδευε τις υψηλόβαθμες θέσεις «έριχνε» τα επίπεδα κορτιζόλης.
«Υπάρχει μια ευρύτερη κριτική γύρω από τις μελέτες ψυχολογίας η οποία αφορά το γεγονός ότι τις περισσότερες φορές τείνουμε να μελετούμε φοιτητές. Έτσι αποφασίσαμε να μελετήσουμε επιτυχημένους επαγγελματίες οι οποίοι παρακολουθούν ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα. Σκεφτήκαμε ότι αυτή θα ήταν μια ευκαιρία να εξετάσουμε κατά πόσο η παραπάνω άποψη ισχύει αλλά και να κατανοήσουμε τον ρόλο που μπορεί να παίξει το επαγγελματικό status στα συναισθήματα, στην ικανότητα εξουσίας και λήψης αποφάσεων και στο στρες» εξηγεί δρ Λέρνερ.
