Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ προειδοποιούν ότι όσοι παίρνουν βενζοδιαζεπίνες (πρόκειται για χάπια με ηρεμιστικές, υπνωτικές
Στην οικογένεια των βενζοδιαζεπινών (benzodiazepines) ανήκουν δεκάδες φάρμακα, όπως η βρωμαζεπάμη, η αλπραζολάμη, η αλαζεπάμη, η κλοβαζάμη, η διαζεπάμη, η νιτραζεπάμη, η λοραζεπάμη, η ετιζολάμη κ.λ.π
Ποσοστό έως 8% των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών έχουν πάρει βενζοδιαζεπίνες τα τελευταία χρόνια για να αντιμετωπίσουν την αϋπνία ή το άγχος. Ωστόσο, όλο και περισσότερες μελέτες αποκαλύπτουν ότι τα φάρμακα αυτά μπορεί να έχουν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες – μεταξύ αυτών αυξημένο κίνδυνο για πτώσεις, προβλήματα μνήμης, κρίσεις πανικού και πρόωρο θάνατο.
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στην «Βρετανική Ιατρική Επιθεώρηση» (BMJ), διεξήχθη σε 1.063 άνδρες και γυναίκες ηλικίας άνω των 65 ετών, τους οποίους παρακολούθησαν οι ερευνητές επί 20 χρόνια. Κατά την έναρξη της μελέτης, κανένας από τους εθελοντές δεν είχε άνοια, ούτε έπαιρνε βενζοδιαζεπίνες. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, απ’ όσους δεν είχε χρειαστεί να πάρουν βενζοδιαζεπίνες, μόνο το 3,2% είχαν παρουσιάσει άνοια ενώ απ’ όσους όμως είχαν πάρει τα χάπια, άνοια παρουσίασε το 4,8%. Οι ασθενείς αυτοί είχαν πάρει βενζοδιαζεπίνες τουλάχιστον μία φορά και επί τουλάχιστον μία εβδομάδα.
«Δεδομένης της εκτάσεως χορήγησης των βενζοδιαζεπινών και του αριθμού των δυνητικών ανεπιθύμητων ενεργειών, η άνευ διακρίσεων εκτενής χρήση αυτών των φαρμάκων θα πρέπει να αποφεύγεται», καταλήγουν οι ερευνητές στο άρθρο τους.
Οι βενζοδιαζεπίνες είναι συνταγογραφούμενα φάρμακα και δρουν αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο μεταδίδονται τα χημικά μηνύματα από το ένα κύτταρο του εγκεφάλου στο άλλο, ασκώντας έτσι ηρεμιστική δράση.
Οι επιστήμονες όμως πιστεύουν ότι την ίδια στιγμή τα χάπια αυτά επεμβαίνουν σε χημικές ουσίες του εγκεφάλου που λέγονται νευροδιαβιβαστές, και ίσως γι’ αυτό προκαλούν σε κάποιους ασθενείς άνοια.
Τα τελευταία 20 χρόνια, η χορήγησή τους γίνεται με μεγαλύτερη φειδώ, επειδή υπάρχουν φόβοι πως προκαλούν εθισμό στους ασθενείς. Ωστόσο παραμένουν ένα από τα ευρύτερα χορηγούμενα φάρμακα και πολλοί ασθενείς τα παίρνουν επί χρόνια.
Βενζοδιαζεπίνες και παρενέργειες
«Υπάρχει ενδεχόμενο βενζοδιαζεπίνες να είναι στ’ αλήθεια επιβλαβή και, εάν επιβεβαιωθούν τα ευρήματα της μελέτης μας, θα υπάρχει πρόβλημα», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Τομπάιας Κουρθ, αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας στο Χάρβαρντ και διευθυντής Έρευνας στη Νευροεπιδημιολογία στο Εθνικό Ίδρυμα Υγείας & Ιατρικής Έρευνας (INSERM) της Γαλλίας και στο Πανεπιστήμιο του Μπορντώ.
«Τα φάρμακα αυτά σαφώς παρέχουν οφέλη, αλλά θα πρέπει να χορηγούνται με κατάλληλο τρόπο».
«Δεν είναι η πρώτη φορά που η λήψη βενζοδιαζεπινών συσχετίζεται με αρνητικές συνέπειες στη νόηση», δήλωσε εκπρόσωπος της βρετανικής Εταιρείας Αλτσχάιμερ. «Με αυτή τη νέα, μακροχρόνια μελέτη να προστίθεται στα υπάρχοντα στοιχεία, καθίσταται σαφές πόσο σημαντικό είναι να ελέγχεται προσεκτικά ο τρόπος χρήσης των θεραπειών για τα προβλήματα άγχους και ύπνου».
Πέρυσι, μελέτη του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ έδειξε πως όσοι παίρνουν βενζοδιαζεπίνες διατρέχουν κατά 60% υψηλότερο κίνδυνο άνοιας. Σε εκείνη τη μελέτη είχαν συμμετάσχει 1.160 άνδρες, ηλικίας 45 έως 85 ετών, το 9% εκ των οποίων είχαν πάρει βενζοδιαζεπίνες τουλάχιστον μία φορά τις δύο τελευταίες δεκαετίες.
Νωρίτερα εφέτος, εξάλλου, επιστήμονες από τις ΗΠΑ ανακάλυψαν ότι οι βενζοδιαζεπίνες αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Η μελέτη τους έδειξε πως ακόμα και οι ασθενείς που έπαιρναν μόλις 4 έως 18 χάπια τον χρόνο είχαν 3,6 φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν πρόωρα. Όσοι, δε, έπαιρναν πάνω από 132 χάπια τον χρόνο, είχαν 5,3 φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν πρόωρα.
Υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα πάνω από 200.000 άνθρωποι έχουν άνοια, με περισσότερους από έξι στους δέκα από αυτούς να πάσχουν από τη νόσο Αλτσχάιμερ.
