Απόγνωση φαίνεται να σπέρνει μια μελέτη σε όσους ελπίζουν ότι μπορούν να αδυνατίσουν. Η παχυσαρκία που παραμένει επί μακρόν μπορεί να επαναριθμήσει τον μηχανισμό του «φυσιολογικού» βάρους του σώματος, αφήνοντάς το σε μονίμως αυξημένα επίπεδα είναι το συμπέρασμα μιας μελέτης που διεξήχθη σε ποντίκια από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν σε συνεργασία με το Εθνικό Συμβούλιο Επιστήμης & Τεχνολογίας της Αργεντινής και δημοσιεύθηκε στην «Επιθεώρηση Κλινικής Έρευνας» (JCI).
Αυτό σημαίνει ότι ποτέ δεν πρέπει κάποιος να πάρει παραπανίσια κιλά διότι το σώμα του μπορεί να θεωρήσει το νέο βάρος ως φυσιολογικό και να αντιδράσει έντονα απέναντι σε μια δίαιτα. Κι αν για κάποιο λόγο πάρει 2-3 κιλά πρέπει να τα χάσει όσο γίνεται πιο γρήγορα με δίαιτα και άσκηση, διαφορετικά κινδυνεύει να παραμείνει με τα παραπανίσια κιλά για πάντα.
Ακόμα και λίγα κιλά παραπάνω από το κανονικό, όταν διατηρηθούν για κάποιο χρονικό διάστημα στο σώμα, μπορεί να καθιστούν αυτή την κατάσταση μη αντιστρέψιμη. Αυτός ίσως είναι ο λόγος που μετά την αύξηση του βάρους οι δίαιτες αποτυγχάνουν να επαναφέρουν το σωματικό βάρος στο προηγούμενο επίπεδο. Μάλιστα όσο περισσότερο καιρό διαθέτει κανείς τα παραπανίσια κιλά, τόσο πιθανότερο είναι να καταστεί το πρόβλημα μόνιμο και μη αναστρέψιμο. Αυτό σημαίνει ότι για τον οργανισμό το νέο «φυσιολογικό» βάρος είναι αυτό της παχυσαρκίας, οπότε σαμποτάρει κάθε προσπάθεια διαφυγής από αυτό που θεωρεί «φυσιολογικό».
Πρακτικά ένα παιδί που έγινε παχύσαρκο, είναι πολύ δύσκολο στη συνέχεια να γίνει αδύνατο. Ακόμα και αν αδυνατίσει επειδή έκανε αυστηρή δίαιτα το σώμα του δεν θα είναι ίδιο με αυτό ενός μη παχύσαρκου των ιδίων κιλών.
Μη αναστρέψιμη η παχυσαρκία μακροχρόνια
«Η μελέτη μας δείχνει ότι η παχυσαρκία αποτελεί έως ένα βαθμό μία αυτο-διαιωνιζόμενη διαταραχή», δήλωσε η επικεφαλής ερευνητής δρ Μάλκολμ Λόου, καθηγητής Μοριακής Φυσιολογίας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.
«Το εύρημα αυτό ενισχύει ακόμα περισσότερο την ανάγκη για πρώιμες παρεμβάσεις ώστε να αποφευχθεί μία ασθένεια (σ.σ. ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κατατάξει εδώ και χρόνια την παχυσαρκία στις ασθένειες) που μπορεί να κρατήσει μια ζωή. Επιπλέον, το ζωικό μοντέλο που χρησιμοποιήσαμε στη μελέτη μας μπορεί να μας βοηθήσει να βρούμε τρόπους για να βοηθήσουμε την συντριπτική πλειονότητα των ενηλίκων, οι οποίοι αδυνατούν να διατηρήσουν ένα υγιές σωματικό βάρος μόνο με τη βοήθεια της γυμναστικής και της δίαιτας».
Η νέα μελέτη έγινε σε γενετικά τροποποιημένα ποντίκια, που τους επέτρεψαν να παρακολουθήσουν την απώλεια βάρους σε διάφορα στάδια και ηλικίες με τη χρήση ενός γενετικού «διακόπτη» που ρυθμίζει καταστέλλει την όρεξη. Η ενεργοποίησή του σε ομάδα ποντικιών αμέσως μετά τον απογαλακτισμό τους, εμπόδισε τα ζώα να υπερκαταναλώσουν φαγητό και να παχύνουν. Παρομοίως, άλλη ομάδα ποντικιών που διατήρησαν μέχρι την ενηλικίωση ένα υγιές σωματικό βάρος επειδή οι ερευνητές τούς έδιναν μετρημένες ποσότητες φαγητού, κατόρθωσαν να μην παχύνουν όταν τελικά ενεργοποίησαν οι ερευνητές τον «διακόπτη». Αντιθέτως, τρίτη ομάδα ποντικιών που οδηγήθηκαν εξ αρχής στην παχυσαρκία, μέσω υπερπαροχής φαγητού, ουδέποτε ανέκτησαν φυσιολογικό βάρος έπειτα από την ενεργοποίηση του διακόπτη, παρ’ ότι οι ερευνητές τούς μείωσαν τις ποσότητες του φαγητού και τους έδιναν πολλαπλάσιες δυνατότητες κίνησης.
Τα νέα ευρήματα εγείρουν ερωτηματικά για την μακροχρόνια επιτυχία της δραστικής περικοπής των θερμίδων μέσω μιας αυστηρής δίαιτας (όποια κι αν είναι αυτή) και της συστηματικής γυμναστικής που χρησιμοποιούνται ευρύτατα για την απώλεια βάρους.
«Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν πως όταν η παχυσαρκία αφήνεται να επιμένει στον χρόνο, ο οργανισμός ενεργοποιεί κάποιον μηχανισμό που επαναπροσδιορίζει το εκλαμβανόμενο από αυτόν ως “φυσιολογικό” βάρος», είπε ο δρ Λόου.
«Ο μηχανισμός αυτός παραμένει προς το παρόν άγνωστος, αλλά ως φαίνεται αυτός είναι υπαίτιος που η ανάκτηση των χαμένων κιλών μοιάζει σχεδόν αναπόφευκτη».
