Ο χυμός γκρέιπφρουτ επηρεάζει την ικανότητα του σώματος να μεταβολίζει ορισμένα φάρμακα. Έτσι όταν κάποιος πίνει ένα χυμό γκρέιπφρουτ ή τρώει το φρούτο περίπου την ίδια ώρα κατά την οποία παίρνει το φάρμακο, αυτό είναι δυνατόν να οδηγήσει σε ορισμένες σοβαρές παρενέργειες.
Μια κατηγορίες φαρμάκων που που επηρεάζεται από το γκρέιπφρουτ είναι οι στατίνες οι οποίοι λαμβάνονται από πάρα πολλά άτομα. Οι στατίνες μπλοκάρουν στο συκώτι ένα ένζυμο που συμμετέχει στο αρχικό στάδιο παραγωγής της χοληστερόλης και λέγεται HMG-CoA αναγωγάση (reductase). Οι στατίνες μειώνουν 20-60% την LDL (κακή χοληστερίνη), ανάλογα με τη δοσολογία, ανεβάζουν ελαφρά την HDL (καλή χοληστερίνη) και μειώνουν κάπως τα τριγλυκερίδια. Μια άλλη θετική επίδραση των στατικών είναι ότι μειώνουν τη φλεγμονή του σώματος. Ωστόσο έχουν και κάποιες παρενέργειες οι στατίνες, που παρότι υποβαθμίζονται από τις φαρμακευτικές εταιρείς, οι ασθενείς πρέπει να είναι πολύ καλά ενημερωμένοι. Κάτι άλλο που επίσης πρέπει να ξέρουν όσοι παίρνουν στατίνες είναι η αλληλοεπίδρασή τους με το γκρέιπφρουτ.
Το γκρέιπφρουτ περιέχει το συστατικό μπεργαμοττίνη (bergamottin) η οποία αλληλεπιδρά με ορισμένα ένζυμα του σώματος όπως είναι το κυτόχρωμα P450 (cytochrome P-450) και P-γλυκοπρωτεΐνη (P-glycoprotein). Αυτά τα ενζυμικά συστήματα είναι υπεύθυνα για τη διάσπαση των στατινών, καθώς και άλλων φαρμάκων, σε πιο χρήσιμες χημικές ενώσεις και για την μεταφορά τους μέσα στο σώμα. Όταν κάποιος πιεί ένα χυμό γκρέιπφρουτ την ίδια ώρα περίπου που έχει πάρει μια στατίνη, τα ενζυμικά συστήματα που είναι υπεύθυνα για τη διάσπαση του φαρμάκου δεν λειτουργούν σωστά και το φάρμακο συσσωρεύεται σε υψηλές δόσεις στο σώμα, κάτι που μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από παρενέργειες στην υγεία.
Τα άτομα λοιπόν που παίρνουν στατίνες δεν πρέπει να πίνουν χυμό γκρέιπφρουτ. Όταν οι στατίνες λαμβάνονται σε συνδυασμό με χυμό γκρέιπφρουτ ενδέχεται να προκαλέσουν επικίνδυνη αύξηση της τοξικότητας στους μυς. Αυτό προειδοποιεί η Ρυθμιστική Αρχή για τα Φάρμακα και Προϊόντα Υγείας της Βρετανίας κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου ειδικότερα για το Lipitor (της εταιρείας Pfizer) και το Zocor (της εταιρείας Merck). Πάντως, η αρμόδια βρετανική Αρχή επισήμανε ότι δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για την ύπαρξη του εν λόγω προβλήματος στις περιπτώσεις άλλων στατινών, όπως το Lescol (Novartis), το Pravachol (Bristol-Myers Squibb) και το Crestor (AstraZeneca).
Πιο αναλυτικά, μέχρι σήμερα έχει βρθεί ότι το γκρέιπφρουτ επηρεάζει αρκετά τις παρακάτων τρεις στατίνες:
- atorvastatin (Lipitor)
- lovastatin (Mevacor)
- simvastatin (Zocor)
Οι στατίνες στις οποίες το γκρέιπφρουτ δεν φαίνεται να έχει παρενέργειες είναι:
- rosuvastatin (Crestor)
- pravastatin (Pravachol )
- fluvastatin (Lescol ®)
- pitavastatin (Livalo ®)
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό οφείλετααι στο γεγονός ότι οι παραπάνω στατίνες δεν διασπώνται από τα ίδια ένζυμα.
Με τις στατίνες που το γκρέιπφρουτ επηρεάζει, ο ασθενής διατρέχει κίνδυνο να βιώσει περισσότερο κάποιες παρενέργειες των στατινών, όπως είναι οι μυϊκοί πόνοι.
Η ειρωνεία είναι ότι το γκρέιπφρουτ περιέχει D-γλουκαρικό οξύ – ένα συστατικό που συμβάλλει στη μείωση της χοληστερίνης (χοληστερόλης). Πάντως το D-γλουκαρικό οξύ περιέχεται και άλλα φυτικής προέλευσης τρόφιμα, τα οποία δεν επηρεάζουν τις στατίνες (όπως το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, οι ντομάτες και τα κεράσια).
Επίσης, ο χυμός γκρέιπφρουτ περιέχει ένα είδος φλαβονοειδών τα οποία βοηθούν την καύση λίπους, και για αυτό το λόγο ο χυμός γκρέιπφρουτ θεωρείται ως ένα βοηθητικό για την απώλεια βάρους.
Αλληλεπιδρά και με άλλα φάρκακα
Ο χυμός γκρέιπφρουτ δεν επηρεάζει μόνο τη δράση των στατινών αλλά και άλλα φάρμακα. Με την αναστολή της λειτουργίας των ενζύμων που προκαλεί, τα φάρμακα κινούνται ταχύτερα και πιο ελεύθερα στο αίμα πυροδοτώντας μια τοξική αύξηση της συγκέντρωσης πολλών φαρμάκων.
Έτσι, τα άτομα που παίρνουν αντιαρρυθμικά φάρμακα ή άλλα που ρυθμίζουν τον καρδιακό ρυθμό, αντιισταμινικά για την αντιμετώπιση αλλεργιών, αποκλειστές των διαύλων ασβεστίου για τη θεραπεία της υπέρτασης, καλό θα ήταν να αποφεύγουν την κατανάλωση χυμού γκρέιπφρουτ, αφού υπέρ-ενισχύει τη δράση τους. Επίσης ο χυμός γκρέιπφρουτ μπορεί να μειώσει τη δραστικότητα των αντικαταθλιπτικών και των αντιπηκτικών φαρμάκων.
Από την άλλη μεριά, το γκρέιπφρουτ βελτιώνει την πρόσληψη της αντικαρκινικής δραστικής ουσίας ραπαμυκίνη και αυτό σημαίνει λιγότερες παρενέργειες για τους ασθενείς, σ’ αυτή την περίπτωση.
Να επισημανθεί ότι ο κίνδυνος αύξησης της μυϊκής τοξικότητας υπάρχει και όταν οι στατίνες συνδυάζονται με ορισμένα άλλα φάρμακα, μεταξύ των οποίων είναι οι αναστολείς πρωτεασών του HIV.
Η αύξηση της μυϊκής τοξικότητας αναγνωρίζεται ως μια σοβαρή αντίδραση του οργανισμού στην κατάχρηση των στατινών, που μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε ραβδομυόλυση, κατά την οποία οι μυς καταστρέφονται και μπορεί να επιφέρει ακόμα και το θάνατο. Ωστόσο η ραβδομυόληση είναι σήμερα σπάνια καθώς η πιθανότητα να συμβεί είναι μια στο εκατομμύριο μεταξύ όσων παίρνουν στατίνες.
