Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σχετικά με το σεξ δεν είναι μόνο η υποτονική επιθυμία και η δυσκολία να φτάσουν σε οργασμό. Υπάρχει μια κατηγορία δυσλειτουργιών, οι διαταραχές του πόνου, οι οποίες επιβαρύνουν ιδιαίτερα τη σεξουαλική υγεία της γυναίκας. Τέτοιες διαταραχές είναι ο κολεόσπασμος (κολπικός σπασμός) και η δυσπαρευνία.
Τι είναι ο κολεόσπασμος
Ο κολεόσπασμός για μια σεξουαλική δυσλειτουργία κατά την οποία ο κόλπος της γυναίκας κάνει μια ακούσια σύσπαση και κλείνει τη στιγμή της διείσδυσης του πέους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνεται διείσδυση. Ο σπασμός των μυών δεν είναι ηθελημένος, τουλάχιστον συνειδητά, δηλαδή η γυναίκα επιθυμεί να έρθει σε σεξουαλική επαφή αλλά στην ουσία δεν μπορεί, επειδή πονάει.
Η γυναίκα με κολεόσπασμο βιώνει πόνο ή τσούξιμο στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και συχνά βρίσκεται εγκλωβισμένη σε ένα φαύλο κύκλο σκέψεων και συμπεριφορών, που συντηρούν το πρόβλημα. Φοβάται το σεξ, το θεωρεί κάτι το επώδυνο, το αποφεύγει, νιώθοντας παράλληλα ανακούφιση, και έτσι μένει «βαλτώνει» στην κατάσταση αυτή.
Επειδή οι γυναίκες που πάσχουν από κολεόσπασμο διστάζουν να αναζητήσουν βοήθεια δεν υπάρχουν επαρκή στατιστικά στοιχεία για τη συχνότητα του προβλήματος. Ωστόσο είναι γνωστό ότι κολεόσπασμος εμφανίζεται πιο συχνά στις νεαρές γυναίκες, που πρόκειται να ολοκληρώσουν την πρώτη τους σεξουαλική επαφή. Όμως, υπάρχουν και παντρεμένες γυναίκες που υποφέρουν από τη δυσκολία αυτή. Εκτιμάται ότι το 2% των γάμων αντιμετωπίζει το πρόβλημα αυτό, με αποτέλεσμα να πρόκειται για λευκούς γάμους.
Τα ψυχολογικά αίτια
Πιο αναλυτικά, ο κολεόσπασμος (vaginismus) χαρακτηρίζεται από δυνατές ακούσιες συσπάσεις των μυών στο εξωτερικό τρίτο του κόλπου που καθιστούν τις απόπειρες εισχώρησης του πέους εξαιρετικά ενοχλητικές ή οδυνηρές για τη γυναίκα. Μια γυναίκα με κολεόσπασμο συνήθως βιώνει τους ίδιους σπασμούς κατά τη διάρκεια μιας κολπικής εξέτασης. Ακόμα και η είσοδος ενός δαχτύλου μέσα στον κόλπο μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ενόχληση. Είναι σημαντικό για τις γυναίκες και τους συντρόφους τους να γνωρίζουν ότι η συνουσία, η χρήση ταμπόν και οι κολπικές εξετάσεις δε θα έπρεπε να δημιουργούν σωματική ενόχληση. Αν προκαλούν, είναι απαραίτητο να ερευνηθούν τα αίτια της ενόχλησης.
Αν και μια γυναίκα που βιώνει κολεόσπασμο μπορεί να μάθει να εμποδίζει τις συσπάσεις του κόλπου, στην πραγματικότητα, η προσπάθεια να ξεπεραστεί το πρόβλημα με το να γίνει συνουσία παρά τον πόνο μπορεί να έχει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα, συμβάλλοντας σε ένα φαύλο κύκλο που επιδεινώνει τον κολεόσπασμο.
Μερικές γυναίκες που βιώνουν κολεόσπασμο είναι σεξουαλικά οργασμικές με στοματικό σεξ ή με το χέρι, ενώ άλλες δεν μπορούν να βιώσουν επιθυμία και διέγερση. Καθώς πολλά ζευγάρια θεωρούν το σεξ πολύ σημαντικό συστατικό της σεξουαλικής τους σχέσης, ο κολεόσπασμος προκαλεί μεγάλη ανησυχία, στον άνδρα και τη γυναίκα. Πολλά ζευγάρια που δεν κατάφεραν να επιλύσουν τα προβλήματα αυτά οδηγήθηκαν στο χωρισμό.
Ο κολεόσπασμος είναι συχνό φαινόμενο στις παρθένες γυναίκες. Η ημιμάθεια, η παραπληροφόρηση για τον πόνο της «πρώτης φοράς», οι κοινωνικές καιθρησκευτικές αντιλήψεις και ηθικολογίες περί αμαρτίας είναι στοιχεία που αγχώνουν και τρομοκρατούν τη νεαρή γυναίκα, σηματοδοτώντας έτσι την εκδήλωση του πόνου.
Ο κολεόσπασμος μπορεί να γίνει σημαντικό πρόβλημα για τη νεαρή γυναίκα που κάνει ανεπιτυχώς προσπάθειες να κάνει σεξ στην πρώτη της φορά. Κάθε αποτυχία τη γεμίζει με φόβο και τρόμο για το αν είναι φυσιολογική και αν ποτέ θα καταφέρει να κάνει σεξ. Παράλληλα χρεώνεται το γεγονός ότι δεν ικανοποιεί τον σύντροφό της και έχει ενοχές και φόβο ότι μπορεί να τον χάσει, όσο εκείνος από την πλευρά του αναρωτιέται γιατί «δεν τον αφήνει», νιώθοντας απόρριψη.
Άλλες περιπτώσεις που μπορεί να επιφέρουν τον κολεόσπασμο είναι η σεξουαλική κακοποίηση, καθώς επίσης η εμπειρία καταστάσεων που συμπλέκουν τη σεξουαλική επαφή με τη χυδαιότητα, τον τρόμο ή τον πόνο, τόσο ψυχολογικά όσο και οργανικά (π.χ. κολπίτιδα).
Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση για τον κολεόσπασμο συνήθως ξεκινά με μία γυναικολογική εξέταση, στην οποία ο/η γυναικολόγος δείχνει την αντίδραση του κολπικού σπασμού στη γυναίκα ή το ζευγάρι.
Η θεραπεία με το σεξολόγο αρχίζει με ασκήσεις χαλάρωσης και αυτεπίγνωσης, όπως γενική εξερεύνηση του σώματος και ερεθισμός των εξωτερικών γεννητικών οργάνων. Οι ασκήσεις γίνονται από την ίδια τη γυναίκα στην στην ασφάλεια του σπιτιού της. Η πρόοδος και τα αποτελέσματα των ασκήσεων συζητούνται στις συνεδρίες.
Στη συνέχεια η γυναίκα μαθαίνει να εισάγει σταδιακά ένα έως τρία δάχτυλά της στον κόλπο, χωρίς να βιώνει μυϊκές συσπάσεις. Μερικές φορές μπορεί να χρησιμοποιήσει και διαστολείς (κυλινδρικές ράβδους διαφόρων μεγεθών) ώστε τα τοιχώματα του κόλπου να προσαρμοστούν προοδευτικά στη χαλάρωση.
Αφού ολοκληρωθούν τα απαιτούμενα βήματα, στη θεραπεία μπορεί να συμμετάσχει πλέον και ο σύντροφος, μέχρις ότου να μπορεί το ζευγάρι να μπορεί να κάνει σεξ χωρίς να προκαλούνται μυϊκοί σπασμοί και η γυναίκα να νιώθει άνετα και ευχάριστα με την κολπική διείσδυση.
