Μια έρευνα του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς σε πειραματόζωα έρχεται να προστεθεί στις ενδείξεις για τις παρενέργειες η έκθεση στο τεχνητό φως στη διάρκεια της νύχτας. Το νυχτερινό φως φαίνεται ότι αυξάνει τα επίπεδα μιας ορμόνης του στρες, της κορτιζόλης, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη και μαθησιακές δυσκολίες.
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature», αφορά τα εξειδικευμένα κύτταρα του αμφιβληστροειδή χιτώνα τα οποία αντιλαμβάνονται το φως και βοηθούν στη ρύθμιση του βιολογικού ρολογιού. Τα κύτταρα αυτά, γνωστά ως γάγγλια ipRGC, δεν σχετίζονται με τη λειτουργία της όρασης, ωστόσο είναι γνωστό ότι επικοινωνούν με περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη διάθεση, τη μνήμη και τη μάθηση.
Οι ερευνητές γνώριζαν εξάλλου ορισμένοι άνθρωποι εμφανίζουν τη λεγόμενη εποχική κατάθλιψη λόγω της μειωμένης διάρκειας της ημέρας το χειμώνα. Ορισμένοι από τους ασθενείς αυτούς βελτιώνονται μάλιστα με φωτοθεραπεία σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας.
Νυχτερινό φως, κορτιζόλη και επιπτώσεις
Η μελέτη του Τζονς Χόπκινς πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια, ωστόσο οι ερευνητές εκτιμούν ότι τα συμπεράσματα ισχύουν και στον άνθρωπο, αφού τα γάγγλια ipRGC είναι σχεδόν ίδια και στα δύο είδη.
Ο δρ Σάμερ Χάταρ και οι συνεργάτες του υποχρέωσαν τα πειραματόζωα να ζουν έναν αφύσικο κύκλο που αποτελείται από 3,5 ώρες φωτός και άλλες τόσες σκότους. Προηγούμενα πειράματα είχαν δείξει ότι ο κύκλος αυτός δεν επηρεάζει τους κύκλους ύπνου-εγρήγορσης στα ποντίκια, ωστόσο η νέα μελέτη αποκάλυψε άλλες παρενέργειες.
Οι εργαστηριακές εξετάσεις έδειξαν αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης, της κύριας ορμόνης που εκκρίνει ο οργανισμός σε συνθήκες στρες. Και οι συμπεριφορικές εξετάσεις έδειξαν ότι τα πειραματόζωα εμφάνιζαν τα συμπτώματα κατάθλιψης που είναι γνωστό ότι μπορούν να προκαλέσουν τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης: τα ζώα έπαψαν να ενδιαφέρονται για λιχουδιές όπως η ζάχαρη, κινούνταν λιγότερο και δεν πλησίαζαν νέα αντικείμενα που τοποθετούνταν στο κλουβί τους, όπως έκαναν τα πειραματόζωα στην ομάδα ελέγχου.
Προβλήματα στη μνήμη και τη μάθηση
Επιπλέον, τα πειραματόζωα παρουσίαζαν προβλήματα μνήμης και μάθησης, όπως διαπιστώθηκε με τα στάνταρτ τεστ για την εκτίμηση αυτών των λειτουργιών.
Οι ερευνητές επισημαίνουν, τέλος, ότι η χορήγηση ενός αντικαταθλιπτικού μετρίασε τα συμπτώματα κατάθλιψης και διαταραχών της μνήμης, ένδειξη που συνηγορεί στην υπόθεση ότι τα προβλήματα μνήμης οφείλονταν στην κατάθλιψη.
Ακόμα, τονίζουν ότι τα συμπτώματα είναι πιθανό να εμφανίζονται στον άνθρωπο ακόμα και σε χαμηλά επίπεδα νυχτερινού φωτισμού. «Δεν λέω ότι πρέπει να καθόμαστε στο απόλυτο σκοτάδι, συνιστώ όμως να ανάβουμε λιγότερες λάμπες και ν α χρησιμοποιούμε λιγότερο έντονους γλόμπους» λέει ο δρ Χάταρ.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει επίσης ότι τα γάγγλια ipRGC είναι ευαίσθητα στα μήκη κύματος του μπλε φωτός, οπότε οι θερμές λάμπες (που εκπέμπουν κοκκινωπό φως) είναι πιθανό να μετριάζουν το πρόβλημα.
