H δερμοαπόξεση ή απολέπιση με χημικό πίλινγκ (chemical peeling) είναι η διαδικασία αφαίρεσης της επιφανειακής στοιβάδας του δέρματος που έχει καταστραφεί, χρησιμοποιώντας ένα χημικό διάλυμα. Η διαδικασία αυτή έχει ως σκοπό να παράξει το δέρμα καινούρια επιδερμίδα, καλύτερης υφής. Ταυτόχρονα, υπάρχει διέγερση του δέρματος για να παραχθεί περισσότερο κολλαγόνο και ελαστίνη.
Το χημικό πίλινγκ προσώπου βοηθά τα άτομα που έχουν κηλίδες, ρυτίδες, ουλές και πανάδες στο πρόσωπο καθώς και όσους έχουν ακμή ή χρωματική ανομοιογένεια στο δέρμα (δυσχρωμία). Μπορεί όμως το πίλινγκ να γίνει όχι μόνο στο πρόσωπο αλλά και στο σώμα όπως για παράδειγμα στο ντεκολτέ.
Ο στόχος του χημικού πίλινγκ (γράφεται και πήλινγκ) είναι να απομακρυνθούν ουλές ή σημεία της γήρανσης καθώς επίσης να ανανεωθεί η επιδερμίδα. Η χημική ουσία χρησιμοποιείται για να βελτιώσει και να λειάνει την υφή του δέρματος αφαιρώντας τις κατεστραμμένες, εξωτερικές στοιβάδες. Μπορεί ωστόσο να παρατηρηθούν ορισμένες επιπλοκές ή παρενέργειες μετά την εφαρμογή της διαδικασίας.
Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι χημικού peeling ανάλογα με τη δραστικότητα των διαλυμάτων και το βάθος του εγκαύματος το οποίο προκαλούν στην επιδερμίδα: επιφανειακός τύπος, μέτριος και βαθύς. Τα μέτρια πήλινγκ είναι τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα.
Τα χημικά πιλινγκ γίνονται από ειδικευμένους γιατρούς στο ιατρείο είτε σε μία μόνον συνεδρία (με σχετικά έντονο ερεθισμό), είτε σε περισσότερες συνεδρίες (οπότε ο ερεθισμός περιορίζεται), με αποτέλεσμα σχεδόν ίδιο με ένα βαθύ πίλινγκ. Τα βαθιά peeling γίνονται σε ειδικές περιπτώσεις, συνήθως για να αντιμετωπιστούν ουλές, βαθιές ρυτίδες, σημάδια από ακμή και δυσχρωμίες. Μερικές φορές εφαρμόζονται και για τη αφαίρεση προκαρκινικών όγκων. Στο σημείο που έγινε η εφαρμογή του διαλύματος παρατηρείται ήπια ερυθρότητα και μετά από λίγες μέρες το δέρμα ξεφλουδίζει. Αν τα χημικά πηλινγκ είναι βαθύτερα μπορεί να παρατηρηθεί μία έντονη ερυθρότητα και να εμφανιστεί καφέ κρούστα η οποία εξαφανίζεται μέσα σε 10 μέρες.
Οι χημικές ουσίες που είναι κυρίως διαλύματα που χρησιμοποιούν φαινόλη, τριχλωροξικό οξύ (TCA) και αλφα-υδροξυοξέα (AHA, περιλαμβάνουν το γλυκολικό οξυ, το γαλακτικό οξύ και οξέα φρούτων) σε διάφορες πυκνότητες καθώς επίσης το διάλυμα Jessner. Βαθύ χημικό πίλινγκ επιτυγχάνεται με τη φαινόλη και το τριχλωροξικό οξύ, ενώ τα άλφα-υδροξυοξέα προορίζονται για ελαφριά, επιφανειακή ανανέωση της επιδερμίδας. Η ακριβής φόρμουλα που χρησιμοποιείται στα χημικά διαλύματα μπορεί να αλλάξει για να καλύψει τις ανάγκες κάθε ασθενούς χωριστά. Αν και το χημικό πήλινγκ μπορεί να γίνει σε συνδυασμό με ένα λίφτινγκ προσώπου, δεν αποτελεί υποκατάστατο αυτής της επέμβασης και βέβαια δεν επιβραδύνει τη διαδικασία γήρανσης του προσώπου.
Να σημειωθεί ότι το χημικό πίλινγκ μπορεί να αφαιρέσει τυχόν προκαρκινικό δερματικό όγκο, να απαλύνει τις ουλές του προσώπου που οφείλονται στην ακμή ή ακόμα και να ελέγξει την ακμή.
Πρέπει πάντως να ξέρετε ότι η χημική ουσία, όταν εφαρμόζεται στο δέρμα, προκαλεί επιφανειακό χημικό έγκαυμα ελεγχόμενου βάθους, που καταλήγει σε νέκρωση και απόπτωση μιας λεπτής επιφανειακής στοιβάδας στο δέρμα. Μαζί της απομακρύνονται η δυσχρωμία, τα γεροντικά στίγματα, οι πανάδες, οι λεπτές κυρίως ρυτίδες, οι ουλές που προκαλεί η ακμή, οι μικρές μετατραυματικές ουλές και η γερασμένη, άχρωμη επιδερμίδα.
Χημικά διαλύματα και κόστος
Η φαινόλη είναι το ισχυρότερο από τα χημικά διαλύματα και δίνει ένα βαθύ πίλινγκ. Χρησιμοποιείται κυρίως στη θεραπεία ασθενών με έντονες ρυτίδες στο πρόσωπο, κηλίδες ή σε κατεστραμμένο δέρμα από την έκθεση στον ήλιο ή από προκαρκινικούς όγκους. Καθώς η φαινόλη μερικές φορές ανοίγει το χρώμα των περιοχών όπου τοποθετείται, το χρώμα του δέρματος είναι καθοριστικός παράγοντας για το αν αυτή είναι η κατάλληλη θεραπεία για εσάς. Η φαινόλη χρησιμοποιείται κυρίως στο πρόσωπο. Εάν χρησιμοποιηθεί στο λαιμό ή σε άλλες περιοχές του σώματος μπορεί να δημιουργηθούν ουλές. Πρέπει να ξέρετε ότι η επούλωση μετά από peeling με φαινόλη είναι αργή, μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες και πρέπει πάντα να χρησιμοποιείται αντηλιακή προστασία. Ένα κόστος που πρέπει να περιμένετε είναι από 300 ευρώ ανά συνεδρία (ενδεικτική τιμή). Η εφαρμογή της φαινόλης σε όλο το πρόσωπο μπορεί να χρειαστεί 1-2 ώρες, ενώ για μια μικρή περιοχή αρκούν περίπου 15 λεπτά.
Το τριχλωροξικό οξύ μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλές συγκεντρώσεις, αλλά χρησιμοποιείται κυρίως για πήλινγκ που γίνεται για μεσαίο βάθος. Οι λεπτές επιφανειακές ρυτίδες, οι επιφανειακές κηλίδες και τα προβλήματα χρώματος θεραπεύονται συχνά με τριχλωροξικό οξύ. Μια πυκνότητα διαλύματος 10-30% προκαλεί επιφανειακό peeling ενώ το 35-45% πολύ βαθύτερο που φθάνει έως και την θηλώδη στιβάδα του δέρματος. Τα αποτελέσματα του πιλινγκ με τριχλωροξικό οξύ συνήθως είναι λιγότερο εντυπωσιακά και όχι τόσο μακράς διάρκειας όσο τα αποτελέσματα ενός πίλινγκ με φαινόλη. Μάλιστα, μπορεί να χρειασθούν περισσότερα του ενός πίλινγκ με τριχλωροξικό οξύ για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η ανάρρωση συνήθως είναι μικρότερης διάρκειας από αυτή του πίλινγκ με φαινόλη. Τo κόστος που πρέπει να περιμένετε είναι από 200 ευρώ ανά συνεδρία (ενδεικτική τιμή). Η εφαρμογή σε όλο το πρόσωπο διαρκεί περίπου 30 λεπτά, ενώ απαιτούνται συνήθως 2-4 συνεδρίες με μεσοδιάστημα 1-2 μηνών, για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Τα άλφα-υδροξυοξέα όπως το γλυκολικό οξύ, το γαλακτικό οξυ ή τα οξέα φρούτων είναι οι πιο ήπιες φόρμουλες πίλινγκ, δηλαδή με αυτά γίνονται τα ελαφρά πίλινγκ. Αυτός ο τύπος πίλινγκ δίνει ένα απαλότερο, πιο λαμπερό δέρμα σε όσους δεν έχουν τον χρόνο να αναρρώσουν από ένα πίλινγκ με φαινόλες ή τριχλωροξικό οξύ. Τα πίλινγκ με άλφα-υδροξυοξέα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για θεραπεία που αφορά λεπτές ρυτίδες, ξηρές περιοχές, την ανομοιογένεια στο χρώμα του δέρματος και την ακμή. Κάθε εβδομάδα ή σε μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα μπορούν να χρησιμοποιούνται διαφορετικές συγκεντρώσεις σε άλφα-υδροξυοξέα, για να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Ο γιατρός (ειδικός δερματολόγος ή πλαστικός χειρουργός) θα αποφασίσει για αυτό κατά την εξέταση και καθώς θα προχωρά η θεραπεία. Μπορεί επίσης να αναμιχθεί ένα άλφα-υδροξυοξύ, όπως είναι το γλυκολικό οξύ, με ένα γαλάκτωμα ή μία κρέμα καθαρισμού σε μικρότερες συγκεντρώσεις στο πλαίσιο της καθημερινής φροντίδας του δέρματος για να βελτιωθεί η υφή του. Τo κόστος που πρέπει να περιμένετε είναι από 100 ευρώ ανά συνεδρία (ενδεικτική τιμή). Η διαδικασία δεν διαρκεί πάνω από 15-20 λεπτά και απαιτούνται περίπου 4-6 συνεδρίες με απόσταση δυο εβδομάδων μεταξύ τους.
Η διαδικασία του χημικού peeling
Το χημικό πίλινγκ διενεργείται στο ιατρείο από ειδικό δερματολόγο ή πλαστικό χειρουργό (στο σπίτι μπορεί μια πολύ ήπια απολέπιση χρησιμοποιώντας προϊόντα scrub με κόκκους ή λούφα). Στην πρώτη επίσκεψη που κάνει κάποιος στον γιατρό για χημικό πίλινγκ του δίνονται ειδικές κρέμες προετοιμασίας του δέρματος που περιέχουν ρετινοειδή και υδροκινόνη και εφαρμόζονται καθημερινά επί 1-3 εβδομάδες πριν από την επέμβαση. Δεν είναι απαραίτητη η αναισθησία. Συνήθως, αρκεί η λήψη από το στόμα ενός ηρεμιστικού και ενός παυσίπονου, 1-2 ώρες πριν από την επέμβαση. Αν χρειάζεται βαθύ χημικό πιλινγκ σε συγκεκριμένη περιοχή του προσώπου, μπορεί να απαιτηθεί εντοπισμένη αναισθησία σε κάποια περιοχή.
Η χημική ουσία εφαρμόζεται στην υπό θεραπεία περιοχή με βαμβακοφόρο στυλεό. Αφήνεται να δράσει για συγκεκριμένο χρόνο, συνήθως 5-15 λεπτά, ανάλογα με την πυκνότητα της ουσίας, το επιθυμητό βάθος του πίλινγκ και την ανοχή της γυναίκας. Στη συνέχεια, εφαρμόζεται το αντίδοτο της ουσίας, υπό μορφή διαλύματος ή κρέμας, που εξουδετερώνει την ενεργό χημική ουσία και σταματά τη δράση της. Σε βαθιές βλάβες που επιμένουν, είναι πιθανό να χρειαστεί επανάληψη του χημικού πίλινγκ, 4-6 μήνες αργότερα.
Φροντίδα μετά τη θεραπεία
Υπάρχει μια αίσθηση καύσης τα πρώτα δύο-τρία 24ωρα αφότου έχει εφαρμοστεί η διαδικασία του χημικού πίλινγκ και η αντιμετώπιση σ’ αυτό είναι οι κρύες κομπρέσες. Αντιφλογιστικές και καταπραϋντικές αλοιφές είναι απαραίτητες. Η κρούστα που σχηματίζεται συνήθως στα σημεία εφαρμογής της χημικής ουσίας, αποκολλάται σε 10-15 ημέρες και το υποκείμενο δέρμα εμφανίζει χρώμα ερυθρωπό ροζ. Το χρώμα του νέου δέρματος αποκαθίσταται σταδιακά στους επόμενους 2-3 μήνες. Στο διάστημα αυτό, συνιστάται η κάλυψη με make up ή με ειδικές κρέμες για επικάλυψη (camouflage). Δεν επιτρέπεται η έκθεση στον ήλιο για 6 μήνες. Στο διάστημα αυτό επιβάλλεται να χρησιμοποιούνται αντηλιακά σκευάσματα με υψηλό δείκτη προστασίας.
Μετά από ένα peeling με φαινόλη ή τριχλωροξικό οξύ, ο γιατρός μπορεί να συστήσει ένα ήπιο αναλγητικό για να ανακουφισθεί ο ελαφρύς ή εντονότερος πόνος που μπορεί να έχετε. Εάν χρησιμοποιήθηκε ταινία για να καλυφθεί το πρόσωπό σας, θα αφαιρεθεί 1-2 ημέρες αργότερα. Στη περιοχή που εφαρμόστηκε η θεραπεία θα σχηματισθεί κρούστα. Για να επουλωθεί σωστά το δέρμα, είναι απαραίτητο να ακολουθήσετε τις οδηγίες που σας έδωσε ο πλαστικος χειρουργος ή ο δερματολογος για το μετεγχειρητικό στάδιο.
Με το πίλινγκ φαινόλης, το νέο σας δέρμα θα αρχίσει να σχηματίζεται σε περίπου 7-10 ημέρες. Το δέρμα σας θα είναι πολύ κόκκινο στην αρχή και σταδιακά θα ξεθωριάσει σε ένα ροζ χρώμα τις επόμενες εβδομάδες ως μήνες. Σε αυτό το διάστημα, είναι πολύ σημαντικό να χρησιμοποιείτε αντηλιακή προστασία, διαφορετικά μπορεί να εμφανισθούν κηλίδες ή δυσχρωμίες. Περίπου 2 εβδομάδες μετά τη θεραπεία, μπορείτε να επιστρέψετε στην εργασία σας και να ασχοληθείτε με τις συνήθεις δραστηριότητές σας. Το δέρμα σας θα έχει επουλωθεί επαρκώς ώστε να μπορείτε να χρησιμοποιείτε μεϊκαπ. Μετά την επούλωση, το δέρμα έχει πιο ανοιχτό χρώμα, είναι πιο σφριγηλό, λείο και με πιο νεανική όψη.
Το peeling με τριχλωροξικό οξύ μπορεί επίσης να προκαλέσει οίδημα, ανάλογα με την ισχύ του πίλινγκ που χρησιμοποιήθηκε. Εάν υποβληθήκατε σε πίλινγκ με φαινόλη, το πρόσωπό σας μπορεί να παρουσιάσει οίδημα (πρήξιμο) που θα υποχωρήσει την πρώτη εβδομάδα. Μπορεί ακόμα και τα μάτια σας να πρηστούν προσωρινά και να κλείσουν. Θα χρειαστείτε κάποιον να σας φροντίσει για 1-2 ημέρες. Μπορεί επίσης να πρέπει να ακολουθήσετε δίαιτα μόνο με υγρά για λίγο διάστημα και να μην πρέπει να μιλάτε πολύ τις πρώτες ημέρες της ανάρρωσης. Σε περίπου 7-10 ημέρες, θα εμφανισθεί το νέο σας δέρμα το οποίο θα έχει επουλωθεί επαρκώς για να επιστρέψετε στις συνήθεις δραστηριότητές σας. Καλύτερα είναι να αποφύγετε τον ήλιο, εκτός εάν χρησιμοποιήσετε επαρκή αντηλιακή προστασία.
Μετά από ένα χημικό πίλινγκ με αλφα-υδροξυοξέα, συνήθως παρουσιάζεται κάποια προσωρινή απολέπιση, ερυθρότητα και ξηρότητα του δέρματος. Όμως, αυτά θα υποχωρήσουν καθώς το δέρμα προσαρμόζεται στη θεραπεία. Στο πίλινγκ με αλφα-υδροξυοξέα, η προσωρινή ερυθρότητα, απολέπιση και ξηρότητα δεν θα σας εμποδίσουν να εργαστείτε ή να ασχοληθείτε με τις συνήθεις δραστηριότητές σας. Να θυμάστε ότι είναι επίσης σημαντικό να προστατεύετε το δέρμα σας από τον ήλιο μετά από πίλινγκ στο οποίο έχουν χρησιμοποιηθεί ήπια οξέα. Ζητείστε από τον γιατρό να σας συστήσει ένα αντιηλιακό γαλάκτωμα με επαρκή προστασία από τις ακτίνες UVA και UVB και να το χρησιμοποιείτε κάθε μέρα.
Ενδεχόμενες επιπλοκές ή παρενέργειες
Το χημικό πίλινγκ είναι συνήθως ασφαλής διαδικασία όταν γίνεται από ειδικευμένο, έμπειρο πλαστικό χειρουργό ή αισθητικό δερματολόγο. Όμως, όλα τα χημικά πίλινγκ εμπεριέχουν κάποιο κίνδυνο ή αβεβαιότητα. Είναι πιθανά, αν και σπάνια, κάποια απρόβλεπτα στοιχεία και κίνδυνοι όπως η λοίμωξη ή μπορεί να σχηματισθούν ουλές. Δυσχρωμίες και ανωμαλίες της επιφάνειας του δέρματος παρατηρούνται σπάνια αλλά είναι δυνατόν να εμφανιστούν σε πολύ βαθειά πίλινγκ που γίνονται με φαινόλη και τριχλωροξικό οξύ. Συνήθως βελτιώνονται σταδιακά, με την πάροδο του χρόνου.
Στο πίλινγκ με φαινόλη, το νέο δέρμα μπορεί να χάσει την ικανότητά του να παράγει χρωστική ουσία (δηλαδή μελανίνη και άρα τη δυνατότητα για μαύρισμα). Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο το δέρμα θα είναι ανοιχτότερου χρώματος, αλλά ότι θα πρέπει για πάντα να υπάρχει προστασία από τον ήλιο.
Η φαινόλη μπορεί να αποτελέσει ιδιαίτερο κίνδυνο για τους ασθενείς με ιστορικό καρδιακής νόσου. Είναι σημαντικό να ενημερώσετε τον πλαστικό χειρουργό για τυχόν καρδιακά προβλήματα που έχετε, όταν θα λάβει το ιστορικό σας.
Είναι επίσης πιθανό η φαινόλη να προκαλέσει κάποια ανεπιθύμητα αισθητικά αποτελέσματα, όπως ανομοιογενείς αλλαγές στο χρώμα. Ορισμένα τροποποιημένα πίλινγκ με φαινόλη είναι πιο ήπια και προτιμώνται σε ορισμένες περιπτώσεις.
Στο χημικό πίλινγκ με τριχλωροξικό οξύ, το θεραπευμένο δέρμα θα μπορέσει να παράγει μελανίνη όπως πάντα. Με άλλα λόγια, το πήλινγκ δεν θα λευκάνει το δέρμα. Όμως, οι ασθενείς που υποβάλλονται σε πίλινγκ με τριχλωροξικό οξύ συμβουλεύονται να αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο για αρκετούς μήνες μετά τη θεραπεία για να προστατεύσουν τις νεοσχηματισμένες στοιβάδες του δέρματος. Αν και το τριχλωροξικό οξύ είναι πιο ήπιο από τη φαινόλη, μπορεί επίσης να προκαλέσει κάποιες ακούσιες αλλαγές στο χρώμα του δέρματος.
Τέλος τα peeling με αλφα-υδροξυοξέα μπορεί να προκαλέσουν κάψιμο, ερυθρότητα, ερεθισμό και σχηματισμό κρούστας. Όμως, καθώς το δέρμα προσαρμόζεται στη θεραπεία, αυτά τα προβλήματα υποχωρούν.
