Το botox είναι μία ενέσιμη θεραπεία αισθητικής βελτίωσης του άνω μισού του προσώπου. Συγκεκριμένα, οι ενέσεις botox (μπότοξ) διώχνουν τις ρυτίδες ανάμεσα από τα φρύδια, στο μέτωπο και στην περιοχή του έξω κανθού, (πόδι χήνας) γύρω από τα μάτια. Η δραστική ουσία είναι η εξασθενημένη αλλαντική ή βοτουλινική τοξίνη τύπου Α, η οποία αραιώνεται με φυσιολογικό ορό και εισέρχεται στο δέρμα με πολύ μικρές βελόνες στις περιοχές όπου υπάρχουν ρυτίδες.
Η βοτουλινική τοξίνη ή αλαντοτοξίνη τύπου Α είναι μια νευροτοξίνη, που παράγεται από ένα αναερόβιο μικροοργανισμό, το clostridium. Τα σκευάσματα που υπάρχουν στο εμπόριο είναι το Botox Allergan στις ΗΠΑ και το Dysport Ιpsen στη Βρετανία. Η βοτουλινική τοξίνη τύπου Α δρα στον μυ στο επίπεδο της ελευθέρωσης της ακετυλοχολίνης. Η ακετυλοχολίνη είναι ο νευροδιαβιβαστής της σύσπασης των μυών, η ουσία που στέλνει μήνυμα στον μυ να συσταλεί. Καθώς το botox μπλοκάρει την μετάδοση της ακετυλοχολίνης, εξασθενεί ο σπασμός των μιμικών μυών με αποτέλεσμα να μην φαίνονται οι ρυτίδες.
Το Botox / Dysport ηρεμεί-χαλαρώνει συγκεκριμένους μυς του προσώπου. Η αδυναμία σύσπασης των μιμικών μυών του προσώπου, που προκαλείται από την βοτουλινική τοξίνη, εμποδίζει την έλξη του δέρματος και το σχηματισμό ρυτίδων. Αυτός είναι ο λόγος που η βοτουλινική τοξίνη είναι αποτελεσματική μόνο κατά των ρυτίδων που προκαλούνται από την υπερδραστηριότητα των μυών του προσώπου και όχι αυτών που οφείλονται στη χαλάρωση και τη λέπτυνση του δέρματος. Προσοχή λοιπόν, τo Botox / Dysport χαλαρώνει συγκεκριμένους μυς, οι υπόλοιποι μυς λειτουργούν κανονικά. Η κίνηση των μυών εξασθενεί και η δημιουργία ρυτίδων καταργείται για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η δράση του της τοξίνης.
Επέμβαση, τιμή και αντενδείξεις
Οι ενέσεις Botox / Dysport είναι μια απλή διαδικασία, σύντομης διάρκειας (5-10 λεπτά) και γίνεται στο ιατρείο. Οι πιο συνηθισμένες ρυτίδες που εξαλείφονται είναι οι οριζόντιες ρυτίδες του μετώπου, οι κάθετες ρυτίδες ανάμεσα στα φρύδια, οι ρυτίδες στο πλάι των ματιών (πόδι της χήνας) και σε επιλεγμένες περιπτώσεις στο άνω και κάτω χείλος και στο λαιμό.
Τελευταία όμως, η χρήση του μπότοξ γίνεται και σε ρυτίδες στα μάγουλα (οι ρυτίδες αυτές φαίνονται περισσότερο στα ξηρά δέρματα, όπου το πρόσωπο έχει την εικόνα τσαλακωμένου χαρτιού), κατά μήκος του οβάλ του προσώπου (οστά κάτω γνάθου), όπου και γίνεται φανερή η χαλάρωση του δέρματος ύστερα από κάποια ηλικία, καθώς και σε συγκεκριμένα σημεία της μύτης. Η χρήση μπότοξ στο κάτω ημιμόριο του προσώπου, κυρίως στο στόμα και στον λαιμό, δεν συνιστάται γιατί μπορεί να προκαλέσει λειτουργικές και μορφολογικές επιπλοκές. Αντενδείξεις υπάρχουν και σε νευρομυϊκές παθήσεις, όταν λαμβάνονται που επηρεάζουν τη νευρομυϊκή μετάδοση, κατά την εγκυμοσύνη ή προβλεπόμενη κύηση στους επόμενους μήνες και στη λοχεία. Τελευταία, έχει επικρατήσει και η έκφραση «μπότοξ μαλλιών», αλλά αυτό δεν έχει καμία σχέση με το μπότοξ. Απλά γίνονται στα μαλλιά ενέσεις με βιταμίνες και άλλες θρεπτικές ουσίες (κοντά στις ρίζες των μαλλιών) με σκοπό την αντιμετώπιση της τριχόπτωσης.
Η δράση του botox αρχίζει μετά από 48-72 ώρες και φθάνει το maximum σε 15 ημέρες. Η έγχυση γίνεται με σύριγγα ινσουλίνης και μικροσκοπική βελόνα. Λεπτομέρειες, όπως το βάθος της έγχυσης, η κατεύθυνση εισαγωγής της βελόνας και η ποσότητα της ουσίας σε κάθε σημείο, είναι καθοριστικής σημασίας για το αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα διατηρείται για 4-6 μήνες. Στη συνέχεια μπορεί να επαναληφθεί. Το κόστος δεν θεωρείται μεγάλο. Οι τιμές δεν ξεπερνούν τα 400 ευρώ αλλά έχει σημασία και ποιος κάνει τις ενέσεις. Η εφαρμογή του μπότοξ απευθύνεται κυρίως στις ηλικίες 30-65 ετών.
Στα πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι η εφαρμογή της χωρίς χειρουργική επέμβαση και αναισθησία, καθώς και η άμεση επαναφορά στις δραστηριότητες (δεν απαιτείται ανάρρωση). Δεν χρειάζεται περίδεση του προσώπου με επιδέσμους. Οι οδηγίες για τον ασθενή μετά τη θεραπεία είναι: να μην ξαπλώσει για 4 ώρες μετά τη θεραπεία, να μη σκύψει για το ίδιο διάστημα, να μην τρίψει τα σημεία των ενέσεων και να μην πάρει αλκοόλ και ασπιρίνη έως την επόμενη ημέρα. Τα αποτελέσματα θα φανούν ύστερα από 2-15 ημέρες. Προσοχή: δεν πρέπει να κάνετε μασάζ στην περιοχή που κάνατε το botox, δεν πρέπει να χρησιμοποιήσετε σεσουάρ για τα μαλλιά ή ζεστό ντους και ηλιοθεραπεία για τουλάχιστον 24-48 ώρες.
Στα μειονεκτήματα της μεθόδου είναι ότι ίσως να επηρεαστεί η έκφραση του προσώπου αλλά αυτό είναι υποκειμενικό καθώς το botox γίνεται ακριβώς γι’ αυτό, για την αντιμετώπιση των ρυτίδων έκφρασης.
Αξίζει να αναφερθεί ότι το Botox / Dysport διαφέρει από το υαλουρονικό οξύ. Το υαλουρονικό, που εγχύεται ακριβώς κάτω από το δέρμα σε μια ρυτίδα, γεμίζει αυτήν την ρυτίδα και δεν έχει καμία δράση στους υποκείμενους μυς. Το μπότοξ, αντίθετα, παραλύει ο μυς, δεν «γεμίζει» τις ρυτίδες.
Λάθη, επιπλοκές και παρενέργειες
Συνήθως οι επιπλοκές οφείλονται ή σε λάθος τεχνική ή σε μη εφαρμογή των οδηγιών από τον ασθενή. Αυτές είναι: πτώση άνω βλεφάρου, ασυμμετρία φρυδιών, διπλωπία, μικρό εκτρόπιο κάτω βλεφάρων, πτώση και ασυμμετρία του άνω χείλους και πολύ σπάνια οίδημα άνω βλεφάρων λόγω αλλεργικής αντίδρασης.
Ως παρενέργεια θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το γεγονός ότι η έκφραση του προσώπου μπορεί να φαίνεται παγωμένη. Το μπότοξ μπορεί να σβήσει τις ρυτίδες, αλλά μπορεί να σας κάνει χάσετε ένα “φυσικό κομμάτι” του προσώπου σας. Ενδέχεται η κατάχρηση του botox, όταν δηλαδή χρησιμοποιείται σε μεγάλη ποσότητα και με συχνές επαναλήψεις, κινδυνεύει να δώσει στο πρόσωπο μια έκφραση μόνιμης έκπληξης και ψεύτικο look. Πρέπει να χαθούν οι ρυτίδες αλλά το αποτέλεσμα πρέπει να είναι αόρατο όσον αφορά τη φυσικότητα. Πρόκειται ασφαλώς για μια υποκειμενική άποψη της αισθητικής, άλλωστε το botox επιδιώκει να εξαλείψει κάτι φυσικό, τις ρυτίδες. Πάντως, μετά το μπότοξ, μπορεί να ανασηκωθεί το φρύδι στο κέντρο σε σχήμα Γ (γάμμα). Όταν συμβαίνει αυτό, δημιουργείται μια αφύσικη εικόνα στο πρόσωπο και φαίνεται ότι έχει γίνει χρήση botox. Για να διορθωθεί χρειάζονται δύο μικρές ενέσεις botox στο σημείο πάνω από το φρύδι.
Η αφύσικη «παγωμένη» εικόνα μετά τη χρήση του botox μπορεί να συμβεί όταν έχει γίνει έγχυση μεγάλης ποσότητας. Για να αποφευχθεί αυτό χρειάζεται ο γιατρός να εξετάσει πρώτα το πρόσωπο και να αξιολογήσει τη δραστηριότητα των μυών του πριν προχωρήσει στην εφαρμογή, έτσι ώστε να εισάγει την κατάλληλη ποσότητα botox. Αν συμβεί το παγωμένο look, πρέπει να κάνετε υπομονή γιατί δεν μπορεί να γίνει τίποτα άμεσα. Ίσως η εικόνα να βελτιωθεί μετά από 2-3 μήνες. Ένα άλλο λάθος που μπορεί να γίνει είναι να συμβεί έγχυση σε λάθος σημείο. Το γεγονός αυτό μπορεί να δημιουργήσει πτώση του άνω βλεφάρου. Στην περίπτωση αυτή, που θεωρείται σπάνια, το αποτέλεσμα βελτιώνεται μετά από 3-4 μήνες, όταν δηλαδή κοντεύει να σταματήσει η δράση του μπότοξ.
Μακροχρόνια αποτελέσματα
Υπάρχει η άποψη ότι κάποιος που κάνει συνεχή Botox (μποτοξ)/ Dysport μπορεί μακροχρόνια να δει βελτίωση, όσον αφορά το βάθος και το μήκος της αρχικής ρυτίδας. Αυτό διότι το δέρμα, λόγω του ότι οι μυς κάτω από αυτό δεν είναι σε συνεχή σύσπαση, έχει την δυνατότητα να αναγεννάται. Ωστόσο υπάρχει και μια άλλη άποψη για τα μακροχρόνια αποτελέσματα του μπότοξ. Ορισμένοι υποστηρίζουν πως όταν κάποιος που έχει κάνει μπότοξ, κι επειδή ο μυς έχει παραλύσει ενώ οι μυες τριγύρω αντιδρούν και κινούνται κανονικά, η έκφραση «ζορίζεται». Η διαδικασία λέγεται “ενεργοποίηση των γειτονικών μυών” και σύμφωνα με τον πλαστικό χειρουργό δρ Τζόσεφ Κρουζ, «Το ανθρώπινο σώμα προσαρμόζεται και όταν ένας μυς ακινητοποιείται αναλαμβάνουν να συνδράμουν οι γειτονικοί. Έτσι καταλήγουμε να αποκτούμε νέες ρυτίδες κοντά στις παλιές που προσπαθήσαμε να απαλύνουμε με το μπότοξ».
Κάποιοι άλλοι πιστεύουν ότι το μπότοξ είναι μια λάθος επέμβαση που μετά από κάποια χρόνια θα εγκαταλειφθεί. Καναδοί επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι ενέσεις Botox εξαφανίζουν εκτός από τις ρυτίδες, και τον μυϊκό ιστό ακόμα και σε περιοχές του σώματος όπου δεν έχουν γίνει ενέσεις. Μελετώντας τις επιπτώσεις της βοτουλινικής τοξίνης τύπου Α σε 18 κουνέλια για διάστημα έξι μηνών, παρατήρησαν ότι τα άκρα των ζώων που είχαν δεχτεί ενέσεις εμφάνιζαν απώλεια μυϊκής μάζας της τάξης του 50%. Τα εύρημα της μυικής ατροφίας εγείρουν σοβαρά ερωτήματα αναφορικά με τη μακροχρόνιες παρενέργειες του botox.
Ο διάσημος Aμερικανός δερματολόγος Νίκολας Πέρικον εξηγεί: Καθώς το μποτοξ ακινητοποιεί τους μυς, αυτοί ενδέχεται μακροχρόνια να ατροφήσουν. Όταν, όμως, μεγαλώνουμε, έχουμε ανάγκη από τη μυϊκή μάζα για να εξασφαλίζουμε όγκο στο πρόσωπο. Οι μυς που έχουν ατροφήσει, δεν μπορούν να καλύψουν αυτή την ανάγκη. Ενώ, λοιπόν, ενώ το μπότοξ είναι μια γρήγορη λύση με θεαματικά άμεσα αποτελέσματα, σε βάθος χρόνου ίσως να είναι βλαβερή.
