Μόλις πριν λίγα χρόνια, η φρουκτόζη θεωρούνταν ένας “καλός” υδατάνθρακας διότι έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, μόλις 20 έναντι 100 της γλυκόζης. Όμως η φρουκτόζη στις μέρες μας έχει χάσει την αθωότητά της. Παρότι έχει ίσες θερμίδες με τη γλυκόζη (περίπου 4 θερμίδες ανά γραμμάριο) θεωρείται πλέον ένας τους παράγοντες της επιδημίας της παχυσαρκίας, ισοδύναμος με το διατροφικό λίπος. Η φρουκτόζη μεταβολίζονται με διαφορετικό τρόπο στον οργανισμό και δεν προκαλεί κορεσμό της πείνας.
Όπως αναφέρουν οι ερευνητές σε μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό της Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρείας (JAMA), μετά την κατανάλωση φρουκτόζης δεν καταγράφεται στον εγκέφαλο το αίσθημα του κορεσμού όπως συμβαίνει μετά την κατανάλωση γλυκόζης.
Να σημειωθεί ότι η κοινή επιτραπέζια ζάχαρη περιέχει ενωμένα ένα μόριο φρουκτόζης και ένα μόριο γλυκόζης. Την περισσότερη φρουκτόζη όμως την καταναλώνουμε από τα αναψυκτικά και τα γλυκά όπου προστίθενται ως γλυκαντικό. Ένα αναψυκτικό περιέχει περίπου εννιά κουταλάκια ζάχαρη. Από τα φρούτα καταναλώνουμε μικρό μέρος της συνολικής ποσότητας φρουκτόζης. Το σιρόπι καλαμποκιού που χρησιμοποιείται ως γλυκαντικό αποτελείται κατά 55% από φρουκτόζη και κατά 45% από γλυκόζη. Ορισμένοι λένε ότι το σιρόπι καλαμποκιού πρέπει να μειωθεί στη διατροφή μας και άλλοι ότι απλά πρέπει να περιορίσουμε τη ζάχαρη.
Φρουκτόζη έναντι γλυκόζης
Ειδικοί από το Γέιλ χρησιμοποίησαν μαγνητικό τομογράφο προκειμένου να παρακολουθήσουν τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο των 20 νεαρών, υγιών εθελοντών φυσιολογικού βάρους πριν και μετά την κατανάλωση ροφημάτων που περιείχαν φρουκτόζη ή γλυκόζη. Οι μαγνητικές τομογραφίες έδειξαν ότι η κατανάλωση γλυκόζης «κατέστειλε τη δραστηριότητα περιοχών του εγκεφάλου που είναι ζωτικής σημασίας σε ό,τι αφορά την επιβράβευση και την επιθυμία για τροφή», όπως εξήγησε ο ενδοκρινολόγος του Πανεπιστημίου Γέιλ δρ Ρόμπερτ Σέργουιν. «Αντιθέτως με την κατανάλωση φρουκτόζης δεν παρατηρήθηκαν αντίστοιχες αλλαγές στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα να συνεχίζεται η επιθυμία για κατανάλωση τροφής».
Σε συνοδευτικό άρθρο-σχόλιό του στο JAMA ο δρ Τζόναθαν Πάρνελ, ενδοκρινολόγος στο Πανεπιστήμιο Υγείας και Επιστημών του Όρεγκον αναφέρει πως τα νέα ευρήματα «μαρτυρούν ότι η φρουκτόζη αποτελεί παράγοντα που προάγει την αύξηση της κατανάλωσης τροφής και την αύξηση του βάρους σε αντίθεση με τη γλυκόζη». Οι ερευνητές βρίσκονται τώρα σε φάση μελέτης της δράσης της φρουκτόζης σε παχύσαρκα άτομα προκειμένου να ανακαλύψουν εάν οι παχύσαρκοι εθελοντές αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο στη φρουκτόζη με τους εθελοντές φυσιολογικού βάρους.
Ποια είναι η συμβουλή των ειδικών; Μαγείρεμα στο σπίτι και αποφυγή κατά το δυνατόν της κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφών που περιέχουν φρουκτόζη και σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη, λέει ο δρ Πάρνελ: «Προσπαθήστε επίσης να αποφεύγετε τα αναψυκτικά που περιέχουν ζάχαρη και γλυκαντικές ουσίες» καταλήγει ο ειδικός.
Ζάχαρη, λεπτίνη και κορεσμός
Στο «εδώλιο του κατηγορουμένου» για την υπερφαγία και τελικά την παχυσαρκία θέτει γενικώς τη ζάχαρη και ο καθηγητής Κλινικής Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Ρόμπερτ Λάστιγκ στο βιβλίο του με τίτλο «Fat Chance: The Bitter Truth About Sugar».
Ο Λάστινγ, που έχει γίνει γνωστό από τις σφοδρές του επιθέσεις εναντίον της γλυκόζης, γράφει ότι η υπερφαγία έχει ορμονική βάση η οποία πυροδοτείται από την κατανάλωση ζάχαρης.
Σύμφωνα με τον Λάστιγκ η ζάχαρη απορυθμίζει την ορμόνη λεπτίνη η οποία αποτελεί τον «θερμοστάτη» της όρεξης στον εγκέφαλο. Εκλύεται λιγότερη λεπτίνη και ο εγκέφαλος δεν λαμβάνει το σήμα του κορεσμού ενώ ενδεχομένως η φρουκτόζη προκαλεί και αντίσταση στη λεπτίνη.
