Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Psychiatry, ο σχολικός εκφοβισμός δημιουργεί μεγάλο κίνδυνο να δημιουργηθούν ψυχολογικά προβλήματα στην ενήλικη ζωή στα άτομα που ως παιδιά έχουν πέσει θύματα (ο σχολικός εκφοβισμός είναι γνωστός στα αγγλικά ως bullying από το bull που σημαίνει ταύρος). Από την άλλη μεριά, τα παιδιά που έχουν ασκήσει σχολικό εκφοβισμό τείνουν να έχουν παραβατική συμπεριφορά ως ενήλικες.
Η νέα μελέτη ανατρέπει την αντίληψη ότι το φαινόμενο του «εκφοβισμού» στο σχολείο έχει προσωρινή μόνο ψυχική επίπτωση στα παιδιά και συνήθως ξεπερνιέται μετά από ένα διάστημα. Αντίθετα, δείχνει ότι ο εκφοβισμός μπορεί συχνά να προκαλέσει μόνιμη ψυχική ζημιά σε ένα άνθρωπο και γι’ αυτό πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και να αντιμετωπιστεί στο μέτρο του δυνατού απ’ όλους τους εμπλεκόμενους (πολιτεία, εκπαιδευτικούς, γονείς και τους ίδιους τους μαθητές).
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Γουίλιαμ Κόπλαντ, καθηγητή του Τμήματος Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Ντιουκ, μελέτησαν στοιχεία σε ορίζοντα 20ετίας, τα οποία αφορούσαν περίπου 1.400 παιδιά ηλικίας εννέα έως 16 ετών. Από αυτά, περίπου ένα στα τέσσερα είχε πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού (αγόρια και κορίτσια σχεδόν στο ίδιο ποσοστό), ενώ ένα στα 10 παραδέχτηκε ότι είχε ασκήσει λεκτική ή σωματική βία σε άλλο παιδί. Ορισμένα παιδιά είχαν κατά καιρούς παίξει το ρόλο, τόσο του θύτη, όσο και του θύματος.
Οι ψυχίατροι παρακολούθησαν αυτά τα παιδιά και μετά την ενηλικίωσή τους για να αξιολογήσουν τις επιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού στη ψυχική υγεία των νέων. «Εκπλαγήκαμε από το πόσο βαθιά ο σχολικος εκφοβισμος επηρεάζει την μακροπρόθεσμη υγεία ενός προσώπου. Η ψυχική ζημιά δεν εξαφανίζεται έτσι απλά, επειδή κάποιος μεγαλώνει και σταματά να πέφτει πια θύμα σχολικού εκφοβισμού. Οι συνέπειες τον συνοδεύουν από την παιδική ή εφηβική ηλικία του, προκαλώντας μια μεγάλη γκάμα προβλημάτων αργότερα», εξηγεί ο Δρ Κόπλαντ.
Μια προηγούμενη έρευνα στη Φιλανδία είχε καταλήξει σε συγκεχυμένα συμπεράσματα, δηλαδή ότι τα μεν αγόρια είχαν λίγα ψυχικά προβλήματα σε βάθος χρόνου, ενώ αντίθετα πολλά κορίτσια υπέφεραν από μακροπρόθεσμες ψυχικές διαταραχές.
Θύτες και θύματα
Η πιο πρόσφατη και μεγαλύτερη σε εύρος χρόνου αμερικανική έρευνα διαπίστωσε ότι όχι μόνο τα θύματα του σχολικού εκφοβισμού, αλλά ακόμα και οι θύτες, ως ενήλικες πια, έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν ψυχολογικές διαταραχές σε σχέση με όσους έχουν αποφύγει τον σχολικό εκφοβισμό. Είναι κυρίως, τα θύματα της καταπίεσης από συμμαθητές και φίλους τους, που αναπτύσσουν προβλήματα άγχους, πανικού, αγοραφοβίας, κατάθλιψης, κατάχρησης ναρκωτικών και άλλων ουσιών κ.α.
Από την άλλη, οι νέοι που κάποτε πρωτοστάτησαν στον εκφοβισμό άλλων παιδιών, όταν μεγαλώσουν, εμφανίζουν αυξημένες πιθανότητες για αντικοινωνικές συμπεριφορές και άλλες παρεμφερείς διαταραχές προσωπικότητας.
«Ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί δυνητικό πρόβλημα και για τα θύματα και για τους θύτες», εξηγεί η Δρ Τζέην Κοστέλο, που συμμετείχε στην επιστημονική ομάδα.
«Τείνουμε να θεωρούμε τον σχολικό εκφοβισμό ως κάτι φυσιολογικό και όχι τρομερά σημαντικό μέρος της παιδικής ηλικίας, όμως στην πραγματικότητα μπορεί να έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις για τα παιδιά, τους εφήβους και τους ενήλικες», υπογραμμίζει.
