Σύμφωνα με έρευνα που έγινε στη Σουηδία και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science, τα ψάρια που έχουν εκτεθεί σε φάρμακα που ανήκουν στις βενζοδιαζεπίνες (Lexotanil, Xanax κ.ά.), αλλάζουν συμπεριφορά, γίνονται λιγότερο κοινωνικά, περισσότερο νευρικά και καταναλώνουν ιδιαίτερα γρήγορα την τροφή τους. Τα φάρμακα καταλήγουν στα ποτάμια από την… τουαλέτα μας.
Σύμφωνα με την Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας των ΗΠΑ, οι ποσότητες (συγκεντρώσεις) των φαρμάκων που βρίσκονται στα ποτάμια σε σχέση με αυτές που χρησιμοποιήθηκαν στα ψάρια στο πείραμα είναι πολύ μικρότερες. Επιπλέον, όπως διευκρινίζουν οι ειδικοί από την ίδια υπηρεσία, τα περισσότερα φαρμακευτικά σκευάσματα δεν επηρεάζουν το ίδιο θηλαστικά και μη.
Ωστόσο, στο πλαίσιο της μελέτης που έγινε στον Ποταμό Φύρις στη Ουψάλα της Σουηδίας, οι ερευνητές εξέτασαν πέρκες που κολυμπούσαν κοντά σε λήμματα και βρήκαν ότι είχαν εξαπλάσια συγκέντρωση του φαρμάκου αποθηκευμένη στον μυϊκό ιστό τους, σε σχέση με την ποσότητα που βρισκόταν στο νερό του ποταμού.
Όπως φάνηκε και από την έρευνα, ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις μπορούν να δράσουν κάνοντας τα ψάρια να έχουν λιγότερο έντονη την αίσθηση του φόβου, «συνήθεια» επικίνδυνη για το βασίλειό τους.
Οι υποδοχείς GABA
Αυτό που προκαλεί τη δράση των φαρμάκων στα ψάρια είναι οι υποδοχείς του εγκεφάλου που ονομάζεται GABA. Αυτοί οι υποδοχείς λαμβάνουν τη δραστική ουσία του φαρμάκου και προκαλούν καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος, ώστε αυτός που το λαμβάνει να κοιμηθεί, ή να χαλαρώσει κ.λπ.
Το πρόβλημα είναι ότι και τα ψάρια έχουν τους ίδιους υποδοχείς, όπως και πολλά άλλα είδη, ενώ παράλληλα έχουν και αρκετά κοινή βιοχημεία εγκεφάλου. Οι ειδικοί εξηγούν ότι και στα ψάρια οι βενζοδιαζεπίνες μπορούν να έχουν τις ίδιες ιδιότητες, δηλαδή να δρουν ηρεμιστικά, υπνωτικά, αγχολυτικά κ.λπ., αλλά ίσως έχουν και τα ανεπιθύμητα αποτελέσματα που είναι εξασθένηση, νευρικότητα, υπνηλία και άλλα.
Λόγω της αποτελεσματικότητας και του μειωμένου αριθμού παρενεργειών, σε σύγκριση με τα βαρβιτουρικά, οι βενζοδιαζεπίνες τα τελευταία χρόνια έχουν καθιερωθεί ως φάρμακο πρώτης επιλογής για την αντιμετώπιση διαταραχών που οφείλονται στο άγχος και την αϋπνία και τα λαμβάνουν ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι στον πλανήτη.
