Το αλάτι που καταναλώνει η ανθρωπότητα στοιχίζει τη ζωή 2,3 εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως – αριθμός πολλαπλάσιος από τους θανάτους που προκαλεί η ζάχαρη.
Όπως ανακοίνωσαν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ σε συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Καρδιάς (ΑΗΑ) για την επιδημιολογία, την διατροφή και την άσκηση, το 15% όλων των θανάτων από έμφραγμα (καρδιακή προσβολή), εγκεφαλικό και άλλα καρδιαγγειακά νοσήματα το 2010 οφειλόταν στην υπερβολική κατανάλωση αλατιού.
Το αλάτι αποτελείται από χλωριούχο νάτριο και στα τρόφιμα αναγράφεται ως «νάτριο» ή με τη μορφή χημικών ενώσεων νατρίου.
Οι επίσημες διατροφικές συστάσεις ορίζουν ως μέγιστη κατανάλωση σε νάτριο, για διαφύλαξη της υγείας, τα 2.300 mg την ημέρα (αντιστοιχούν σε ένα κουταλάκι του καφέ ή 5-6 γραμμάρια αλάτι) για άτομα ηλικίας άνω των 2 ετών. Για όσους όμως έχουν υπέρταση ή νεφροπάθεια, η αντίστοιχη ποσότητα σε νάτριο είναι μόλις 1.500 mg την ημέρα.
Ωστόσο μελέτες έχουν δείξει ότι τρώμε πολύ περισσότερο από αυτό – στην Ελλάδα η κατανάλωση υπερβαίνει τα 10 γραμμάρια αλάτι την ημέρα, σύμφωνα με μελέτες του Πανεπιστημίου Κρήτης, με το 44% αυτής της ποσότητας να προέρχεται από το ψωμί. Να σημειωθεί ότι το 75-80% της κατανάλωσης αλατιού προέρχεται από τα επεξεργασμένα τρόφιμα και μόνο το 20-25% το προσθέτουμε μόνοι μας στο φαγητό.
Να σημειωθεί ότι μια τελευταία έρευνα έδειξε ότι το αλάτι μπορεί να εμπλέκεται στα αυτοάνοσα νοσήματα.
Η σύγκριση με τη ζάχαρη
Οι θάνατοι που προκαλεί το αλάτι είναι υπερδεκαπλάσιος από αυτούς του προκαλεί η ζάχαρη. Το 2010 υπολογίζεται ότι 133.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πέθαναν από επιπλοκές του διαβήτη, 44.000 από καρδιαγγειακή νόσο και 6.000 από καρκίνο εξαιτίας της κατανάλωσης ροφημάτων με ζάχαρη.
«Η λήψη εθνικών και παγκόσμιων μέτρων όπως η μείωση της περιεκτικότητας των τροφίμων σε νάτριο, μπορεί να σώσουν εκατομμύρια ζωές», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής της μελέτης με το αλάτι δρ Ντάριους Μοτζαφαριάν, αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής & Επιδημιολογίας στο Χάρβαρντ.
Στη δεύτερη μελέτη, πάλι από ερευνητές του Χάρβαρντ, διαπιστώθηκε ότι ο ένας στους 100 θανάτους από τις συνέπειες της παχυσαρκίας οφείλεται στην υπερκατανάλωση ροφημάτων με ζάχαρη, όπως τα αναψυκτικά, οι φρουτοχυμοί και τα ενεργειακά ροφήματα.
Πανταχού παρόν το αλάτι
«Η επίπτωση του νατρίου στην υγεία είναι πολλαπλάσια από εκείνη των ροφημάτων με ζάχαρη, επειδή αυτά είναι ένα είδος τροφίμου, ενώ το αλάτι υπάρχει σε οτιδήποτε τρώμε», εξήγησε ο δρ Μοτζαφαριάν.
Πολύ αλάτι έχουν το ψωμί, μερικά έτοιμα σάντουιτς, η πίτσα, τα λουκάνικα, το μπέικον, το σαλάμι, τα καπνιστά κρέατα και ψάρια, τα τυριά καθώς και οι κονσέρβες. Τα κορνφλέικς έχουν 1,1 γραμμάρια αλάτι ανά 100 γραμμάρια (100 γραμμάρια θαλασσινό νερό έχουν 1 γραμμάριο αλάτι, δηλαδή λιγότερο από τα κορνφλέικς). Τα πατατάκια του εμπορίου μπορεί να έχει ακόμα και 2 γραμμάρια αλάτι σε μια χούφτα τους. Τέλος, ένας ζωμός κότας 10 γραμμαρίων περιέχει πάνω από 2 γραμμάρια αλάτι.
Και οι δύο μελέτες βασίζονται σε στοιχεία από την επονομαζόμενη μελέτη «2010 Global Burden of Diseases Study» – μία διεθνή έρευνα που αφορά τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα την περίοδο 1990-2010 ανά ηλικία, φύλο και χώρα, που πραγματοποιήθηκε από 488 επιστήμονες από 303 ερευνητικά ιδρύματα σε 50 χώρες όλου του κόσμου.
Σύμφωνα με τα ευρήματα του Μοτζαφαριάν και των συνεργατών του, από τα 2,3 εκατομμύρια ανθρώπους που πέθαναν παγκοσμίως το 2010 εξαιτίας του αλατιού, το 40% πέθαναν πρόωρα – σε ηλικίες κάτω των 69 ετών. Το 42% των θανάτων οφειλόταν σε έμφραγμα και το 41% σε εγκεφαλικό, ενώ το υπόλοιπο 17% σε άλλα καρδιαγγειακά νοσήματα. Επιπλέον, το 52% των θανάτων καταγράφηκε στις ανεπτυγμένες χώρες.
Οι περισσότεροι θάνατοι από το αλάτι καταγράφηκαν στην Ουκρανία (2.109 νεκροί ανά εκατομμύριο πληθυσμού), στη Ρωσία (1.803 ανά εκατομμύριο) και στην Αίγυπτο (836 ανά εκατομμύριο). Οι λιγότεροι θάνατοι καταγράφηκαν στο Κατάρ (73 ανά εκατομμύριο), την Κένυα (78 ανά εκατομμύριο) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (134 ανά εκατομμύριο). Οι ΗΠΑ ήταν 19ες σε θανάτους από το αλάτι, με 429 νεκρούς ανά εκατομμύριο πληθυσμού.
