Ο ιός HSV (Herpes Simplex Virus) που προκαλεί επιχείλιο έρπη (στα χείλη και στο στόμα) και έρπη γεννητικών οργάνων ίσως να μειώνει τις νοητικές λειτουργίες όπως είναι η μνήμη.
Αμερικανοί ερευνητές διαπίστωσαν πως όσοι από τους 1.625 εθελοντές είχαν ενδείξεις χρόνιας λοίμωξης από τον ιό HSV ή από ορισμένους άλλους ιούς, επιτύγχαναν χαμηλότερες βαθμολογίες σε τεστ μνήμης και αξιολόγησης των νοητικών λειτουργιών τους.
Τα νέα ευρήματα, πάντως, που δημοσιεύονται στην επιθεώρηση «Neurology», δεν αποδεικνύουν ότι οι ιοί του έρπητα προκαλούν την έκπτωση των νοητικών λειτουργιών. Δείχνουν μόνον ότι υπάρχει συσχέτιση, διευκρίνισε η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Μίρα Κέιταν, νευρολόγος στο Κολλέγιο Παθολόγων & Χειρουργών του Πανεπιστημίου Κολούμπια, στη Νέα Υόρκη. «Δεν μπορούμε σε αυτό το στάδιο να εξάγουμε οριστικά συμπεράσματα για την αιτία της μείωσης της μνήμης», τόνισε.
Πολλοί άνθρωποι είναι φορείς του ιού του απλού έρπη ή HSV. Στην πραγματικότητα δεν είναι μόνο ένας ιός αλλά μια οικογένεια ιών με πάνω από 150 στελέχη (παραλλαγές). Τον άνθρωπο τον αφορούν οκτώ από αυτά τα στελέχη και πιο πολύ δύο τύποι: ο HSV1 (έρπης τύπου 1) από τον οποίος συνήθως προκαλείται επιχείλιος έρπης και ο HSV2 (έρπης τύπου 2) από τον οποίο συνήθως προκαλείται έρπης γεννητικών οργάνων. Άλλα μέλη της οικογένειας είναι ο έρπης ζωστήρας που στην παιδική ηλικία προκαλεί ανεμοβλογιά και ο ιός Epstein-Barr που προκαλεί την λοιμώδη μονοπυρήνωση, τη λεγόμενη “ασθένεια του φιλιού”.
Όταν ένας άνθρωπος μολυνθεί με τον HSV, αυτός «κρύβεται» σε λανθάνουσα κατάσταση στα νευρικά κύτταρα, για να αναζωπυρωθεί εάν και όταν υπάρξει το κατάλληλο ερέθισμα – κάτι που μπορεί να συμβαίνει κατ’ επανάληψιν. Ο ιός HSV μπορεί να μετακινηθεί σε οποιοδήποτε τμήμα του σώματος, ακόμα και στον εγκέφαλο. Αυτός είναι και ο λόγος που αρκετοί επιστήμονες εικάζουν ότι η χρόνια λοίμωξη από ερπητοϊό μπορεί να συμβάλλει στην άνοια – πιθανώς προκαλώντας επίμονη φλεγμονή στον εγκέφαλο.
Ιοί και άνοια
Στη νέα μελέτη συμμετείχαν εθελοντές μέσης ηλικίας 69 ετών. Η δρ Κέιταν και οι συνεργάτες της τους υπέβαλλαν σε αναλύσεις αίματος, για να αναζητήσουν ενδείξεις χρόνιας μόλυνσης από συνηθισμένους παθογόνους μικροοργανισμούς.
Οι μικροοργανισμοί αυτοί ήταν ο έρπης 1, ο έρπης 2, ένας άλλος ιός που λέγεται κυτταρομεγαλοϊός και συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα, το βακτήριο c.pneumoniae που προκαλεί πνευμονία, και το ελικοβακτήριο του πυλωρού που προκαλεί το πεπτικό έλκος. Επιπλέον, οι ερευνητές υπέβαλλαν τους εθελοντές σε τεστ αξιολόγησης των νοητικών λειτουργιών και της μνήμης τους.
Κατά μέσον όρο, όσο μεγαλύτερο ήταν το «φορτίο λοιμώξεων» των εθελοντών, τόσο χειρότερες ήταν οι επιδόσεις μνήμης στα τεστ. Αυτό ίσχυε ακόμα και όταν οι ερευνητές έλαβαν υπ’ όψιν άλλους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τη νοητική οξύτητα, συμπεριλαμβανομένου του μορφωτικού επιπέδου, του καπνίσματος και νοσημάτων όπως η καρδιοπάθεια και ο διαβήτης. Επαναλαμβανόμενα τεστ σε διάστημα μιας οκταετίας δεν έδειξαν να επιδεινώνεται η κατάσταση με το χρόνο. Όπως εξήγησε η δρ Κέιταν, η μόλυνση από τους τρεις ιούς φάνηκε να παίζει το μεγαλύτερο ρόλο στην έκπτωση των νοητικών δεξιοτήτων.
Συνολικά, το 23% των εθελοντών είχαν ενδείξεις έκπτωσης των νοητικών δεξιοτήτων κατά την έναρξη της μελέτης. Οι πιθανότητες να παρουσιάζουν τέτοιες ενδείξεις ήταν 2,5 φορές περισσότερες σε όσους ήταν φορείς και των τριών ιών, έναντι όσων δεν έφεραν κανέναν. «Ως φαίνεται δεν παίζει ρόλο η μόλυνση με έναν ιό, αλλά το συνολικό φορτίο λοιμώξεων», είπε η δρ Κέιταν. Επιπλέον, «η συσχέτιση φάνηκε να είναι ισχυρότερη στις γυναίκες», πρόσθεσε.
Η μελέτη έδειξε ακόμα πως η γυμναστική μπορεί να ασκεί προστατευτική δράση, καθώς η συσχέτιση των ιών με τις νοητικές δεξιότητες παρατηρήθηκε μόνο σε εθελοντές οι οποίοι έκαναν καθιστική ζωή.
Οι τρεις ιοί είναι πολύ συνηθισμένοι, καθώς οι περισσότεροι ενήλικες φέρουν τουλάχιστον έναν από αυτούς – λ.χ.. το 80% των ενηλίκων είναι μολυσμένοι με κυτταρομεγαλοϊό.
